Marcel Fürstenau
Takvim yaprakları 13 Ağustos 1961’i gösteriyordu. Associated Press (AP) haber ajansının sabah saatlerinde “Brandenburg Kapısı kapatıldı” başlığı ile geçtiği flaş haber, hem de dünya tarihi açısından da dönüm noktası olacak bir olayın birinci adımıydı. Demokratik Almanya Cumhuriyeti bünyesindeki inşaat grupları ve Ulusal Halk Ordusu (NVA) askerleri, dikenli tellerle Batı Berlin’e giden tüm yolları kapattı.
Devlet Lideri Erich Honecker’in buyruk ve uyumunda yapılan ve “Sınır Güvenliği Operasyonu” ismi verilen bu harekât, 1945 de siyasi olarak bölünen Berlin’in, bundan 16 yıl daha sonra fiili olarak da ikiye ayrılması manasına geliyordu. Kısa bir süre daha sonra dikenli tellerin yerini, 3 metre 60 santim yüksekliğinde ve 155 kilometre uzunluğunda devasa bir taş ve beton duvar almaya başladı. Siyasi bölünmenin akabinde iki buçuk milyondan fazla Doğu Berlinli, maddi, kültürel ve siyasi açıdan daha uygun hayat şartlarına kavuşma ümidiyle kentin batısına göç etmişti. Her ne kadar siyasi olarak bölünmüş olsa da Berlin iki bölgesi içinde özgür hareket edilebiliyordu. Komünist idare, duvar projesiyle artık buna bir son vermek istiyordu.
Doğu ve Batı içinde Soğuk Savaş
Kitlesel göç, Doğu Alman devletini ekonomik manada uçurumun eşiğine getirmişti. Çünkü doğudan batıya göç niçiniyle bilhassa ivedilikle muhtaçlık duyulan nitelikli çalışanlar ile tabipler, mühendisler ve nüfusun öteki eğitimli bölümü süratle eksiliyordu. Bu “toplumsal kan kaybına” acilen son vermek isteyen Doğu Berlin’deki yöneticiler, tek bir çıkış yolu görüyordu: Berlin Duvarı. Alışılmış resmî propaganda açıklamasında, hududun kapatılması epey daha farklı bir münasebete dayandırılıyordu: “Barışın korunması için, Batı Almanya’daki intikam tutkunlarının faaliyetlerine bir son verilmesi gerekiyor.”
Bu kışkırtıcı söz, komünist muhteşem güç Sovyetler Birliği ile kapitalist rakibi ABD’nin hedeflediği “daha düzgün bir toplum modeli” konusunda amansız bir düelloya giriştiği periyodun tipik telaffuzlarından bir tanesiydi. Çünkü Demokratik Almanya yalnızca Sovyetler Birliği’nin yanında saf tutmakla kalmayıp, hem de her açıdan bu devletin nüfuzu altındaydı. Buna rağmen Almanya Federal Cumhuriyeti ise ABD tarafında yer alıyordu. Nükleer güçler içinde üçüncü bir dünya savaşının patlak vermesi an sorunuydu.
Dünyanın siyasi olarak Batı ve Doğu diye ikiyi ayrıldığı bu vakitte, her iki taraf da süratle silahlanıyordu. bu biçimdece bir “korkutma ve caydırma dengesi” sağlanabileceği düşünülüyordu. Tarih kitaplarına “Soğuk Savaş” olarak geçen bu devir, 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla sona buldu.
“Komünizm denizinde bir özgürlük adası”
Bölünmüş Berlin, on yıllar boyunca sistemler ortası gayretin de adeta odak noktası oldu. 1933’ten 1945’e kadar Nasyonal Sosyalist idaresinin siyasi sembolü olan kent, İkinci Dünya Savaşı’nın galip güçleri tarafınca dört ana bölgeye bölündü: Kentin doğusundan Sovyetler, batı bölümünden ise Amerikalılar, İngilizler ve Fransızlar sorumlu oluyordu. Komünistlerin Berlin’i büsbütün nüfuzları altına alma teşebbüsleri, Batılı müttefiklerin karşı koyması niçiniyle başarısız oldu.
Periyodun ABD Lideri John F. Kennedy, Batı Berlin’i “komünizm denizde bir özgürlük adası” olarak nitelendiriyordu. Demokratik Almanya idaresinin “antiemperyalist hami duvar” olarak gördüğü bu yapının her iki tarafında, direkt mağdur olanların sayısı üç milyonu buluyordu.
21’inci yüzyılın duvar ve hudut çitleri
Ayakta kaldığı 28 yıl boyunca Berlin Duvarı, batıya kaçmaya çalışan en az 140 şahsa mezar oldu. Günümüzde Bernauer Caddesi üzerinde bulunan 200 metre uzunluğundaki duvar kalıntıları, hem bu kurbanların anılarının tıpkı vakitte Soğuk Savaş devrinin barındırdığı tehlikelerin unutulmaması için bir anıt nazaranvini üstleniyor. Dünyanın her yerinden meraklı beşerler, o periyoda dair fikir sahibi olabilmek için buraya geliyor.
60 yıl evvel imaline başlanan Berlin’deki utanç duvarı yıkılalı tam 32 yıl oldu. Lakin bu, örülen ne birinci duvardı, ne de son olacak üzere görünüyor. 21’inci yüzyıla gelindiğinde dünyanın farklı bölgelerinde hâlâ sonları korumak için emsal prosedürlere başvuruluyor. Eski ABD Lideri Donald Trump’ın, Meksika hududunun kimi kısımlarında mevcut olan çit ve duyarların yerine 9 metre yüksekliğinde ve 3 bin 200 kilometre uzunluğunda devasa bir hudut duvarı inşa etme tarafındaki planları, en aktüel ve vahim örneklerden bir tanesiydi.
Gazze Şeridi boyunca uzanan 52 kilometrelik Batı Şeria Bariyerleri de bir daha misal bir hudut muhafaza tedbiri olarak nitelendirilebilir. Dikenli tel ve çitlerin yanı sıra yer yer beton duvarlardan oluşan bu bariyerler, İsrail tarafınca bir “güvenlik unsuru” olarak tanımlanırken, Filistin tarafı ise ayrımcılık ve tecritten kelam ediyor.
Takvim yaprakları 13 Ağustos 1961’i gösteriyordu. Associated Press (AP) haber ajansının sabah saatlerinde “Brandenburg Kapısı kapatıldı” başlığı ile geçtiği flaş haber, hem de dünya tarihi açısından da dönüm noktası olacak bir olayın birinci adımıydı. Demokratik Almanya Cumhuriyeti bünyesindeki inşaat grupları ve Ulusal Halk Ordusu (NVA) askerleri, dikenli tellerle Batı Berlin’e giden tüm yolları kapattı.
Devlet Lideri Erich Honecker’in buyruk ve uyumunda yapılan ve “Sınır Güvenliği Operasyonu” ismi verilen bu harekât, 1945 de siyasi olarak bölünen Berlin’in, bundan 16 yıl daha sonra fiili olarak da ikiye ayrılması manasına geliyordu. Kısa bir süre daha sonra dikenli tellerin yerini, 3 metre 60 santim yüksekliğinde ve 155 kilometre uzunluğunda devasa bir taş ve beton duvar almaya başladı. Siyasi bölünmenin akabinde iki buçuk milyondan fazla Doğu Berlinli, maddi, kültürel ve siyasi açıdan daha uygun hayat şartlarına kavuşma ümidiyle kentin batısına göç etmişti. Her ne kadar siyasi olarak bölünmüş olsa da Berlin iki bölgesi içinde özgür hareket edilebiliyordu. Komünist idare, duvar projesiyle artık buna bir son vermek istiyordu.
Doğu ve Batı içinde Soğuk Savaş
Kitlesel göç, Doğu Alman devletini ekonomik manada uçurumun eşiğine getirmişti. Çünkü doğudan batıya göç niçiniyle bilhassa ivedilikle muhtaçlık duyulan nitelikli çalışanlar ile tabipler, mühendisler ve nüfusun öteki eğitimli bölümü süratle eksiliyordu. Bu “toplumsal kan kaybına” acilen son vermek isteyen Doğu Berlin’deki yöneticiler, tek bir çıkış yolu görüyordu: Berlin Duvarı. Alışılmış resmî propaganda açıklamasında, hududun kapatılması epey daha farklı bir münasebete dayandırılıyordu: “Barışın korunması için, Batı Almanya’daki intikam tutkunlarının faaliyetlerine bir son verilmesi gerekiyor.”
Bu kışkırtıcı söz, komünist muhteşem güç Sovyetler Birliği ile kapitalist rakibi ABD’nin hedeflediği “daha düzgün bir toplum modeli” konusunda amansız bir düelloya giriştiği periyodun tipik telaffuzlarından bir tanesiydi. Çünkü Demokratik Almanya yalnızca Sovyetler Birliği’nin yanında saf tutmakla kalmayıp, hem de her açıdan bu devletin nüfuzu altındaydı. Buna rağmen Almanya Federal Cumhuriyeti ise ABD tarafında yer alıyordu. Nükleer güçler içinde üçüncü bir dünya savaşının patlak vermesi an sorunuydu.
Dünyanın siyasi olarak Batı ve Doğu diye ikiyi ayrıldığı bu vakitte, her iki taraf da süratle silahlanıyordu. bu biçimdece bir “korkutma ve caydırma dengesi” sağlanabileceği düşünülüyordu. Tarih kitaplarına “Soğuk Savaş” olarak geçen bu devir, 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla sona buldu.
“Komünizm denizinde bir özgürlük adası”
Bölünmüş Berlin, on yıllar boyunca sistemler ortası gayretin de adeta odak noktası oldu. 1933’ten 1945’e kadar Nasyonal Sosyalist idaresinin siyasi sembolü olan kent, İkinci Dünya Savaşı’nın galip güçleri tarafınca dört ana bölgeye bölündü: Kentin doğusundan Sovyetler, batı bölümünden ise Amerikalılar, İngilizler ve Fransızlar sorumlu oluyordu. Komünistlerin Berlin’i büsbütün nüfuzları altına alma teşebbüsleri, Batılı müttefiklerin karşı koyması niçiniyle başarısız oldu.
Periyodun ABD Lideri John F. Kennedy, Batı Berlin’i “komünizm denizde bir özgürlük adası” olarak nitelendiriyordu. Demokratik Almanya idaresinin “antiemperyalist hami duvar” olarak gördüğü bu yapının her iki tarafında, direkt mağdur olanların sayısı üç milyonu buluyordu.
21’inci yüzyılın duvar ve hudut çitleri
Ayakta kaldığı 28 yıl boyunca Berlin Duvarı, batıya kaçmaya çalışan en az 140 şahsa mezar oldu. Günümüzde Bernauer Caddesi üzerinde bulunan 200 metre uzunluğundaki duvar kalıntıları, hem bu kurbanların anılarının tıpkı vakitte Soğuk Savaş devrinin barındırdığı tehlikelerin unutulmaması için bir anıt nazaranvini üstleniyor. Dünyanın her yerinden meraklı beşerler, o periyoda dair fikir sahibi olabilmek için buraya geliyor.
60 yıl evvel imaline başlanan Berlin’deki utanç duvarı yıkılalı tam 32 yıl oldu. Lakin bu, örülen ne birinci duvardı, ne de son olacak üzere görünüyor. 21’inci yüzyıla gelindiğinde dünyanın farklı bölgelerinde hâlâ sonları korumak için emsal prosedürlere başvuruluyor. Eski ABD Lideri Donald Trump’ın, Meksika hududunun kimi kısımlarında mevcut olan çit ve duyarların yerine 9 metre yüksekliğinde ve 3 bin 200 kilometre uzunluğunda devasa bir hudut duvarı inşa etme tarafındaki planları, en aktüel ve vahim örneklerden bir tanesiydi.
Gazze Şeridi boyunca uzanan 52 kilometrelik Batı Şeria Bariyerleri de bir daha misal bir hudut muhafaza tedbiri olarak nitelendirilebilir. Dikenli tel ve çitlerin yanı sıra yer yer beton duvarlardan oluşan bu bariyerler, İsrail tarafınca bir “güvenlik unsuru” olarak tanımlanırken, Filistin tarafı ise ayrımcılık ve tecritten kelam ediyor.