T24 Dış Haberler
30 yıl evvel bugün, Moskova’nın Kızıl Meydanı’nda yürüyen vatandaşlar 20. Yüzyılın en kritik anlarından birine şahit oldu. 25 Aralık 1991’de ‘Lenin‘in partisi’nin son önderi Mihail Gorbaçov‘un istifasından kısa müddet daha sonra, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin çekiç ve oraklı kızıl bayrağı Kremlin’in zirvesinden indirildi, yerine Rusya Federasyonu’nun üç renkli bayrağı yükseldi. 40 yıldan uzun süren Soğuk Savaş’ın akabinde, Bolşevik İhtilali’nden 74 yıl daha sonra, 26 Aralık 1991’de SSCB resmen dağıldı.
25 Aralık 1991’de kameralar karşısına geçen Gorbaçov, “Natürel ki yapmaktan kaçınabileceğimiz biroldukca yanılgı vardı ve yaptığımız biroldukça şey daha uygun yapılabilirdi. Lakin inanıyorum ki günün birinde ortak uğraşlarımız meyvelerini verecek ve ülkelerimiz kalkınmış, demokratik toplumlara sahip olacak. Herkese hoş günler diliyorum” dedi. Bunlar, dünyanın rastgele bir etkin Sovyet önderinden duyacağı son cümleler olacaktı. AP’nin Moskova’daki baş fotoğrafçısı Liu Heung Shing‘in Gorbaçov’un tam konuşmasını içeren belgeyi kapattığı anda deklanşöre basarak yakaladığı kare tarihe geçti.
Gorbaçov yıllar daha sonra kaleme aldığı otobiyografisinde SSCB’nin dağılışıyla ilgili olarak, “Hala suların durulmasını sağlayamadığım için pişmanım. Ülkede ıslahatların tamamlanmasını sağlayamadım” yazdı. 1985’te idareye gelen Gorbaçov, ‘Perestroyka‘ (bir daha yapılanma) ve ‘Glasnost‘ (Saydamlık) siyasetleriyle SSCB’de halka daha fazla özgürlükler tanıma ismine büyük ıslahatlar yürürlüğe soktu. senelerca SSCB’nin iki dudağı içinde olan Doğu Bloğu ülkelerine geleceklerini belirleme konusunda daha fazlaca imkan verdi. Birfazlaca Doğu Bloğu ülkesi, komünist rejimlerin yerine daha demokrat sistemlere yönelmeye başladı, 1989’da Berlin Duvarı yıkıldı.
Berlin Duvarı’nın ayakta kalan bir kısmına kurulan ‘East Side Gallery’deki bir yapıtta ‘Perestroika’ tabirleri görülüyor. – Fotoğraf: M. Kaan Kurtuluş/T24
Biroldukça kişi, Gorbaçov’u reformlarında sabırsız davranmakla ve dolaylı olarak SSCB’nin dağılmasına sebep olmakla suçluyor.
Moskova Carnegie Center Yöneticisi Dimitri Trenin, Associated Press’e yaptığı değerlendirmede, “Sovyetler Birliği’nin çöküşü, kaçınılmaz hale gelene kadar asla olmayacağı düşünülen o tarihi hadiselerden biridir” dedi ve ekledi: “Uzun süreçte ne olacaktı bilinmez, lakin Sovyetler’in mukadderatı bu biçimde dağılmak değildi“.
1991 yılında giderek berbatlaşan ekonomik durum ve Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyetleri’nin (SFSC) bağımsızlık istekleri dağılmayı önlenemez hale getirdi. 1991’in Ağustos ayında Komünist Parti’nin tutucu isimleri tarafınca hayata geçirilen başarısız darbe teşebbüsü, Gorbaçov’u deviremese de otoritesine büyük darbe vurdu. SFSC’ler bağımsızlık talepleri konusunda daha yüksek sesle konuşmaya başladı.
SFSC’lerin bağımsızlık hareketinde büyük rol oynayan ve Rusya Federasyonu’nun birinci başkanı olan Boris Yeltsin (solda) ve Gorbaçov. Gorbaçov yıllar daha sonra, “Yeltsin’e karşı epeyce yumuşak davrandım” dedi.
8 Aralık 1991’de Rusya, Ukrayna ve Belarus SFSC’lerin başkanları bir av kulübesinde buluşup ‘Bağımsız Devletler Topluluğu’nu kurdu. 2 hafta daha sonra 8 Sovyet cumhuriyeti daha ittifaka katıldı. Gorbaçov’un elinde iki seçenek kaldı: Değişimi kabul ederek istifa et yahut dağılmayı önlemek için güç kullan. Gorbaçov, kendini son Sovyet başkanı yapan sonucu vererek kansız seçeneği tercih etti.
Gorbaçov, 91 yılının sonunda karşı karşıya kaldığı seçenekleri kendi otobiyografisinde de ele alarak, şayet bağımsızlık ilan eden cumhuriyetlerin başkanlarını tutuklatsa bunun ortalığın kan gölüne dönüşmesiyle sonuçlanacağını tabir etti: “Bunu yapamazdım. Kendini durdururdum”.
30 yıl evvel bugün, Moskova’nın Kızıl Meydanı’nda yürüyen vatandaşlar 20. Yüzyılın en kritik anlarından birine şahit oldu. 25 Aralık 1991’de ‘Lenin‘in partisi’nin son önderi Mihail Gorbaçov‘un istifasından kısa müddet daha sonra, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin çekiç ve oraklı kızıl bayrağı Kremlin’in zirvesinden indirildi, yerine Rusya Federasyonu’nun üç renkli bayrağı yükseldi. 40 yıldan uzun süren Soğuk Savaş’ın akabinde, Bolşevik İhtilali’nden 74 yıl daha sonra, 26 Aralık 1991’de SSCB resmen dağıldı.
25 Aralık 1991’de kameralar karşısına geçen Gorbaçov, “Natürel ki yapmaktan kaçınabileceğimiz biroldukca yanılgı vardı ve yaptığımız biroldukça şey daha uygun yapılabilirdi. Lakin inanıyorum ki günün birinde ortak uğraşlarımız meyvelerini verecek ve ülkelerimiz kalkınmış, demokratik toplumlara sahip olacak. Herkese hoş günler diliyorum” dedi. Bunlar, dünyanın rastgele bir etkin Sovyet önderinden duyacağı son cümleler olacaktı. AP’nin Moskova’daki baş fotoğrafçısı Liu Heung Shing‘in Gorbaçov’un tam konuşmasını içeren belgeyi kapattığı anda deklanşöre basarak yakaladığı kare tarihe geçti.
Gorbaçov yıllar daha sonra kaleme aldığı otobiyografisinde SSCB’nin dağılışıyla ilgili olarak, “Hala suların durulmasını sağlayamadığım için pişmanım. Ülkede ıslahatların tamamlanmasını sağlayamadım” yazdı. 1985’te idareye gelen Gorbaçov, ‘Perestroyka‘ (bir daha yapılanma) ve ‘Glasnost‘ (Saydamlık) siyasetleriyle SSCB’de halka daha fazla özgürlükler tanıma ismine büyük ıslahatlar yürürlüğe soktu. senelerca SSCB’nin iki dudağı içinde olan Doğu Bloğu ülkelerine geleceklerini belirleme konusunda daha fazlaca imkan verdi. Birfazlaca Doğu Bloğu ülkesi, komünist rejimlerin yerine daha demokrat sistemlere yönelmeye başladı, 1989’da Berlin Duvarı yıkıldı.
Berlin Duvarı’nın ayakta kalan bir kısmına kurulan ‘East Side Gallery’deki bir yapıtta ‘Perestroika’ tabirleri görülüyor. – Fotoğraf: M. Kaan Kurtuluş/T24
Biroldukça kişi, Gorbaçov’u reformlarında sabırsız davranmakla ve dolaylı olarak SSCB’nin dağılmasına sebep olmakla suçluyor.
Moskova Carnegie Center Yöneticisi Dimitri Trenin, Associated Press’e yaptığı değerlendirmede, “Sovyetler Birliği’nin çöküşü, kaçınılmaz hale gelene kadar asla olmayacağı düşünülen o tarihi hadiselerden biridir” dedi ve ekledi: “Uzun süreçte ne olacaktı bilinmez, lakin Sovyetler’in mukadderatı bu biçimde dağılmak değildi“.
1991 yılında giderek berbatlaşan ekonomik durum ve Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyetleri’nin (SFSC) bağımsızlık istekleri dağılmayı önlenemez hale getirdi. 1991’in Ağustos ayında Komünist Parti’nin tutucu isimleri tarafınca hayata geçirilen başarısız darbe teşebbüsü, Gorbaçov’u deviremese de otoritesine büyük darbe vurdu. SFSC’ler bağımsızlık talepleri konusunda daha yüksek sesle konuşmaya başladı.
SFSC’lerin bağımsızlık hareketinde büyük rol oynayan ve Rusya Federasyonu’nun birinci başkanı olan Boris Yeltsin (solda) ve Gorbaçov. Gorbaçov yıllar daha sonra, “Yeltsin’e karşı epeyce yumuşak davrandım” dedi.
8 Aralık 1991’de Rusya, Ukrayna ve Belarus SFSC’lerin başkanları bir av kulübesinde buluşup ‘Bağımsız Devletler Topluluğu’nu kurdu. 2 hafta daha sonra 8 Sovyet cumhuriyeti daha ittifaka katıldı. Gorbaçov’un elinde iki seçenek kaldı: Değişimi kabul ederek istifa et yahut dağılmayı önlemek için güç kullan. Gorbaçov, kendini son Sovyet başkanı yapan sonucu vererek kansız seçeneği tercih etti.
Gorbaçov, 91 yılının sonunda karşı karşıya kaldığı seçenekleri kendi otobiyografisinde de ele alarak, şayet bağımsızlık ilan eden cumhuriyetlerin başkanlarını tutuklatsa bunun ortalığın kan gölüne dönüşmesiyle sonuçlanacağını tabir etti: “Bunu yapamazdım. Kendini durdururdum”.