7 başlıkta dünyada ve Türkiye’de bu hafta öne çıkanlar

UyduYayini

Global Mod
Global Mod
Suriye-Irak tezkeresi tartışmaları, AKP ve MHP kulislerinde ‘Osman Kavala bildirisi krizi’ yorumları, G20 doruğunda gündem pandemi ve iklim krizi, Türkiye’de çöle dönen göller, etraf dostu seksin iklim değişikliğine tesirleri ve Facebook’tan isim değişikliği. BBC Türkçe, Bundle okuyucuları için haftanın öne çıkan gelişmelerini derledi.

Suriye-Irak tezkeresi niye 2 yıl uzatıldı?

Salı günü TBMM Genel Heyeti’nde kabul edilen Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK), Suriye ve Irak’a asker gönderme yetkisi birinci defa 2 yıllık olmak üzere yedinci sefer uzatıldı.

Resmi Gazete’de yayımlanan karar, 30 Ekim 2023 yılına kadar TSK ögelerinin Suriye ve Irak’ta nazaranv yapabilmesinin yolunu açıyor ve Haziran 2023 seçimlerine kadar TBMM’den yeni bir yetki istenmesine gerek kalmıyor.

AKP, MHP ve DÜZGÜN Parti oylarıyla kabul edilen tezkereye, HDP’nin yanı sıra, CHP de birinci sefer “hayır” oyu kullandı.

CHP sözcüleri iktidarı, tezkerenin 2 yıl uzatılmasıyla 2023 seçimleri ile yenilenecek TBMM’nin “iradesine ipotek koymakla” eleştiriyor.

CHP ayrıyeten, Suriye’ye yönelik bir operasyonun münasebet gösterilerek, iktidarın “seçimleri erteleme” mümkünlüğünü da “hayır” sonucuna münasebet olarak gösteriyor.

Pekala iktidar kanadı, asker gönderme ytesirinin 2 yıla çıkarılmasını hangi münasebetlere dayandırıyor?

İktidar partisi kaynakları, müddet uzatımının 2 yıla çıkarılmasının bir iç siyaset konusu değil, Suriye konusunda bölgede varlık gösteren ülkelere yönelik bir bildiri olduğu vurgusu yapıyor.

Tezkere mühletinin 2 yıl olarak belirlenmesi “Türkiye’nin, Suriye sorunu konusunda denklemin ortasında yer alma kararlığına” dayandırılıyor:

Haberin tamamı için tıklayın: İktidar tenkitlere karşı ne diyor?

AKP ve MHP kulislerinde ‘Kavala bildirisi krizi’ nasıl yorumlanıyor?

Ortalarında ABD’nin de bulunduğu 10 ülkenin büyükelçisinin iş insanı Osman Kavala’nın hür bırakılmasına yönelik davetine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın reaksiyonu daha sonrası artan tansiyon, büyükelçilerin “Viyana Mukavelesi’nin 41. Hususuna riayet ediyoruz” açıklaması ve Türkiye’nin bunu “olumlu” bulması ile aşılmış görünüyor.

İç siyasetin de gündemine oturan krizle ilgili AKP ve ittifak ortağı MHP kulislerinde, “Eğer kararlı duruş sergilenmeseydi, Türkiye diplomat vesayetine boyun eğmiş pozisyonda olacaktı ve bundan daha sonra bu çeşit çıkışların önü alınamazdı, içerde ise muhalefetin elinde kullanacağı değerli bir koz olacaktı ve bu da Cumhur İttifakı açısından kahır yaratırdı” değerlendirmesi yapılıyor.

Almanya ve Fransa dahil Avrupa Birliği üyesi 7 ülkenin yanı sıra ABD, Kanada ve Yeni Zelanda’nın da ortalarında bulunduğu 10 ülkenin Ankara büyükelçisinin 18 Ekim’de ortak bir bildiriyle iş insanı Osman Kavala’nın “serbest bırakılmasına” yönelik daveti, Ankara ile 10 ülke içinde ipleri koparma noktasına getirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, evvel Afrika ziyareti dönüşünde kelam konusu ülkelerin büyükelçilerine “Bunları ülkemizde ağırlama lüksümüz olamaz” açıklamasıyla reaksiyon gösterdi.

Erdoğan ondan sonrasında da “Dışişleri Bakanlığı’na bu 10 büyükelçinin istenmeyen kişi” ilan edilmesi talimatı verdiğini açıklamıştı.

Haberin tamamı için tıklayın: 10 büyükelçiliğin Osman Kavala açıklaması ve daha sonrasında yaşananlar, AKP ve MHP kulislerinde nasıl yorumlanıyor?

G20 tepesinde gündem pandemi ve iklim krizi

Dünyanın en büyük ekonomilerini bir ortaya getiren memleketler arası forum G20’nin önderler doruğu yarın İtalya’nın başşehri Roma’da başlıyor. İki gün sürecek olan tepede koronavirüs ile gayret, pandemi daha sonrası ekonomik kalkınma ve iklim krizi mevzularına odaklanılacak.

Doruğa, ortalarında Türkiye’nin de yer aldığı G20 ülkelerinin devlet ya da hükümet önderlerinin yanı sıra memleketler arası kurumların temsilcileri de katılıyor.

Geçen yıl Suudi Arabistan’da yapılması planlanan G20 başkanlar tepesinin pandemi niçiniyle ertelenmesinin arından bu yılki toplantının başkanların fiziki iştirakiyle gerçekleştirilmesi planlanıyor.

30-31 Ekim tarihindeki tepe için Roma’ya gelmesi beklenen başkanlar içinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da yer alıyor. ABD Lideri Joe Biden, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hindistan Başbakanı Narendra Modi doruğa şahsen katılması planlanan önderlerden.

nazaranvi devretmeye hazırlanan Almanya Başbakanı Angela Merkel’in de son katılacağı G20 tepesi için Roma’ya gelmesi planlanıyor. Merkel’in Roma’da Erdoğan ile de ikili görüşme yapması bekleniyor.

ABD Lideri Biden’ın yapması beklenen ikili görüşmeler içinde ise Fransa Cumhurbaşkanı Macron da yer alıyor. İki önder, AUKUS paktı krizi daha sonrası birinci kere yüz yüze görüşecek.

Haberin tamamı için tıklayın: G20 tepesi: Önderler Roma’da toplanıyor, pandemi ve iklim krizi masada

Türkiye’nin yarısı olağanüstü kuraklık yaşıyor, göller çöle dönüşüyor

31 doğal afet içinde en tehlikelisi olan kuraklık, yavaş yavaş gölleri çöl haline getiriyor.

hayatın tüm alanlarını etkileyen, yavaş yavaş gelen bu tehlike karşısında köylüler kendilerini çaresiz hissediyor.

Türkiye’nin bulunduğu coğrafya kuraklıktan çok etkilenen bir bölgede yer alıyor.

Araştırmalara nazaran ülkenin neredeyse yarısı olağanüstü kurak.

Bu kırılgan yapı, göllerin kuruması ile bir arada gün geçtikçe nüfusun daha büyük bir kısmını etkilemeye başladı.

İklim krizi başta olmak üzere yanlış bölgelere kurulan barajlar, çok sulama, yanlış tarım siyasetleri ve büyükbaş hayvancılık göllerin kurumasını hızlandıran niçinler içinde bulunuyor.

BBC Türkçe grubu Karataş Gölü, Burdur Gölü, Akgöl, Işıklı Göl, Eber Gölü, Akşehir Gölü ve Meke Krater Gölü’nün son hallerini görüntüledi. Kuraklığın neticelerindan etkilenenlerle konuştu.

Göllerin etraflarında yaşayanlar kritik eşiğin geçilmiş olduğunun farkında. Mahallî ve göçebe kuşların, ıstakoz ve çeşitli balıkların da hayat alanı olan göllerden geriye kurumuş toprak kalmış durumda. Uzmanlar ve halk ivedilikle kalıcı tahlil daveti yapıyor.

Görüntü için tıklayın: Türkiye’nin gölleri kuruyor: ‘Göller çöl oldu’

Üremenin iklime tesiri

Karbon ayak izimizi nasıl düşürebileceğimizi düşünürken, seks ömrümüzde değişiklik yapmak genelde akla gelen birinci şeylerden biri değildir.

Ancak internette vegan prezervatifler ve atığa yol açmayan doğum denetim halleri üzere sürdürülebilir eserler için yapılan aramalar son senelerda tertipli olarak artıyor.

Nijerya’dan çevresel sürdürülebilirlik üzerine çalışan Dr. Adenike Akinsemolu “Bazıları için etraf dostu seks, etrafa daha az ziyan veren kayganlaştırıcı, seks oyuncağı, yatak örtüsü ve prezervatifleri kullanmaktır” diyor ve ekliyor:

“Bazıları buna porno yapımlarında etrafa ve personellere verilen ziyanı azaltmayı da dahil eder.

Birleşmiş Milletler (BM) Nüfus Fonu, her yıl 10 milyar erkek prezervatifi üretildiğini ve bunların birçoklarının son durağının çöplükler olduğunu hesaplıyor.

Prezervatiflerin birden fazla, sentetik lateksten yapılmaları ve kimyasallar içermeleri niçiniyle geri dönüştürülemiyor.

Haberin tamamı için tıklayın: Etraf dostu seks nedir ve iklim değişikliğini nasıl tesirler?

Afrika’da askeri darbeler niye sıklaştı?

Afrika’da bağımsızlığını ilan eden ülkelerde on yıllar boyunca darbeler yaşandı ancak yakın devirde askeri darbeler eskisinden daha sık görülmeye başlandı.

Sudan’da bu yıl iki misal olay yaşandı. Eylül’de askeri darbe teşebbüsü başarısız oldu. Pazartesi günkü darbede ise General Abdulfettah el-Burhan geçiş hükümetinin sivil kolunu feshetti ve iktidarı büsbütün ele geçirdi.

Gine’de Devlet Lideri Conde, Eylül’de ordu tarafınca devrildi. Komşu ülke Mali’de bir yıldan kısa bir süre ortasında ordu iki müdahalede bulundu, bunların en yakını Mayıs ayında yaşandı.

Nijer’de Mart ayında, devlet başkanlığı yemin merasiminden birkaç gün evvel bir darbe teşebbüsü önlendi.

Pekala, Afrika’da askeri müdahalelerin sayısı arttı mı?

Darbe için yapılan bir tarif, “ordunun yahut öbür sivillerin, nazaranvdeki başkanların iktidarına son vermek için yasadışı ve aleni müdahalesi” olarak geçiyor.

Bu teşebbüslerin yaklaşık yarısı başarılı oldu, burada muvaffakiyet, yedi günden uzun iktidarda kalmak olarak tanımlanıyor.

Haberin tamamı için tıklayın: Sudan’da darbe: Afrika’da askeri müdahaleler niye artıyor?

Facebook’un ismi niye ‘Meta’ oldu?

Facebook, büyük bir marka yenilenmesine giderek kurumsal isminin ‘Meta’ olarak değiştirileceğini deklare etti.

Şirketten yapılan açıklamada, çalıştığı alanlar toplumsal medyadan sanal gerçekliğe kadar genişlerken Meta isminin şirketin yaptığı işlere dair daha kapsayıcı bir manası olduğu açıklandı.

Bu değişim, Facebook, Instagram ve WhatsApp üzere platformlara yansımayacak. Tüm bu uygulamaların sahibi olan şirketin ismi değişiyor.

Bu adım, son devirde Facebook’la ilgili çıkan birfazlaca eleştirel haber ve eski bir çalışanın sızdırdığı bilgilerle şirket isminin olumsuz biçimde anılmaya başlamasının akabinde atıldı.

Facebook’un eski çalışanı Frances Haugen, şirketle ilgili biroldukca bilgiyi ifşa ederek yöneticileri “kârı güvenliğin önüne almakla” suçlamıştı.

2015’te de Google, kurumsal bir daha yapılanmaya giderek uygulamanın sahibi şirketin ismini Alphabet olarak değiştirmişti. Fakat bu isim pek ilgi görmedi.

Facebook’un işvereni Mark Zuckerberg, “metaverse” isimli, insanların sanal gerçeklik kulaklık ve mikrofonları kullanarak buluşup oyun oynayabileceği, çalışabileceği ve irtibat kurabileceği sanal bir ortam yaratma planlarını açıklarken şirketin yeni ismini de deklare etti:

“Var olan marka ismi bırakın gelecekte yapacaklarımızı, muhtemelen şu an yaptığımız biroldukca şeyi bile açıklamaya yetmiyor. Bu sebeple değişmesi gerekiyor.

Haberin tamamı için tıklayın: Meta: Facebook ismini niye ‘Meta’ olarak değiştirdi?
 
Üst