Rekor sıcaklıkların tesirindeki ABD ve Kanada’nın batı bölümleri, her yıl görülen yangın dönemine bu yıl tehlikeli şartlar altında girdi.
Bu yılki orman yangınlarının geçen senelera göre daha yıkıcı ve şiddetli olma ihtimali bir çok yüksek. Uzmanlar da bu yıl yaşanacak yangınların tehlikesi konusunda ihtarlarda bulunuyor.
Kırsal alanlardaki denetim edilemeyen yangınlarla ilgili çalışmalar yapan Alberta Üniversitesi’nden Dr. Mike Flannigan, yangınların üç temel tabanı olduğunu söylüyor:
ABD Kuraklık İzleme datalarına bakılırsa, ülkenin yarısı farklı seviyelerde olmak üzere kuraklığın tesiri altında. Batı eyaletlerindeyse kuraklık “fevkalade” seviyeye yükseliyor.
Bu yıl Haziran ayında Kanada’nın batısında sıcaklıklar tüm vakit içinderın rekorunu kırdı. British Columbia bölgesindeki Lytton yerleşiminde 49,6 santigrat derecelik sıcaklıklar kaydedildi.
Bu durum bir dizi orman yangınını tetikledi ve yılın bu vakit içinderına nazaran şimdiye kadar görülmeyen genişlikte alan kül oldu.
ABD’nin batısında da benzeri bir tablo hakim.
Bu yıl yüksek sıcaklıklar niçiniyle dağ zirvelerinde kar örtüsünün bulunmaması da kaygı yaratıyor. Kar örtüsü, ekseriyetle yangınlara karşı bariyer nazaranvi görüyor ve kuraklık koşullarını hafifçeletiyor.
Uzmanlar bu durumun yangınlara davetiye çıkardığı ikazını yapıyor.
Yangın dönemi olağanda ABD’nin güneybatısında Arizona üzere eyaletlerde başlar. Yaz sonlarında ise California ve akabinde Oregon ve Washington üzere kuzey bölgelere yanlışsız devam eder.
Bu yıl ise ABD’deki yangın döneminin epey daha erken başladığının işaretleri var.
Şimdiye kadar yangınlar nasıl seyretti?
Arizona’da bu yıl yanan toplam arazi alanı, 2018 ve 2019’u geride bıraktı. Geçen yıl, 2011 hariç son 10 yılın en büyük yangını kaydedilmişti.
California’da ise 2020’nin birebir devrine göre bu yıl 17 bin hektar daha fazla alan yandı. Geçen yıl 1 milyon 600 bin hektardan daha fazla alan yanmıştı. Bu alan, eyalet tarihinde bir rekor.
ABD’nin batı kıyısında geçtiğimiz yıl görülen devasa yangınlara çabucak hemen rastlanmadı fakat olağanüstü kuraklık kurallarında büyük yangınların yinelanmasından korkuluyor.
ABD genelinde, yangınlarla kül olan toplam toprakların sayısında önemli artış gözlemlenebiliyor.
Kanada’da ise yanan alanlarda yıldan yıla önemli artış görülmekle bir arada, 10 yıllık ortalamayı ele alan araştırmalar geçtiğimiz 10 yılın dert verici bir yükselişe sahne olduğunu ortaya koyuyor.
Dr. Flannigan, 1960-70’lerde 1 milyon hektar seviyesinde olan yangın alanının bugün 2,6 milyon hektara ulaştığını kaydediyor.
Kanada’da yılın bu vaktine kadar yanan alanlar, 10 yıllık ortalamanın üzerinde. British Columbia bölgesinde ise şimdiden 90 bin hektar alan kül oldu.
Flannigan, “British Columbia’da yangın dönemi Temmuz ortasında başlardı, Ağustos’u ve Eylül başını kapsardı. Bu yıl ise bu genişlikte ve yoğunlukta yangınlar çok erken başladı” diyor.
İklim değişikliği, yangınların artışına niye oldu mu?
ABD ve Kanada’da yıldırım düşmeleri, insan faaliyetleriyle kıyaslandığında yangınlara daha epeyce niye oluyor.
Lakin bilim insanları, iklim değişikliğinin, daha ağır ve daha uzun süren yangın dönemlerinin ortaya çıkmasında tesirli olduğu görüşünde. Sıcaklığın yüksekliği ve daha kuru iklim kaideleri, bunun öncelikli niçinlerinden.
Dr. Flannigan, “Daha sıcak hava, daha hayli yıldırım ve daha uzun yangın dönemleri demek. Ortalama olarak daha hayli yangın goreceğiz ve yangınlarla yaşamayı öğrenmemiz gerekecek” diyor.
Tek tek her tabiat olayını global ısınma ile ilişkilendirmek pek gerçek olmasa da, iklim araştırmacıları Kanada ve ABD’deki yüksek sıcaklıkların “iklim değişikliği olmadan görülemeyeceği” konusunda hemfikir.
Jack Goodman ve Jake Horton bildirdi.
Bu yılki orman yangınlarının geçen senelera göre daha yıkıcı ve şiddetli olma ihtimali bir çok yüksek. Uzmanlar da bu yıl yaşanacak yangınların tehlikesi konusunda ihtarlarda bulunuyor.
Kırsal alanlardaki denetim edilemeyen yangınlarla ilgili çalışmalar yapan Alberta Üniversitesi’nden Dr. Mike Flannigan, yangınların üç temel tabanı olduğunu söylüyor:
- Yakıt
- İnsan kaynaklı ya da yıldırım kararı tutuşma
- Sıcak, kuru ve rüzgarlı hava şartları
ABD Kuraklık İzleme datalarına bakılırsa, ülkenin yarısı farklı seviyelerde olmak üzere kuraklığın tesiri altında. Batı eyaletlerindeyse kuraklık “fevkalade” seviyeye yükseliyor.
Bu yıl Haziran ayında Kanada’nın batısında sıcaklıklar tüm vakit içinderın rekorunu kırdı. British Columbia bölgesindeki Lytton yerleşiminde 49,6 santigrat derecelik sıcaklıklar kaydedildi.
Bu durum bir dizi orman yangınını tetikledi ve yılın bu vakit içinderına nazaran şimdiye kadar görülmeyen genişlikte alan kül oldu.
ABD’nin batısında da benzeri bir tablo hakim.
Bu yıl yüksek sıcaklıklar niçiniyle dağ zirvelerinde kar örtüsünün bulunmaması da kaygı yaratıyor. Kar örtüsü, ekseriyetle yangınlara karşı bariyer nazaranvi görüyor ve kuraklık koşullarını hafifçeletiyor.
Uzmanlar bu durumun yangınlara davetiye çıkardığı ikazını yapıyor.
Yangın dönemi olağanda ABD’nin güneybatısında Arizona üzere eyaletlerde başlar. Yaz sonlarında ise California ve akabinde Oregon ve Washington üzere kuzey bölgelere yanlışsız devam eder.
Bu yıl ise ABD’deki yangın döneminin epey daha erken başladığının işaretleri var.
Şimdiye kadar yangınlar nasıl seyretti?
Arizona’da bu yıl yanan toplam arazi alanı, 2018 ve 2019’u geride bıraktı. Geçen yıl, 2011 hariç son 10 yılın en büyük yangını kaydedilmişti.
California’da ise 2020’nin birebir devrine göre bu yıl 17 bin hektar daha fazla alan yandı. Geçen yıl 1 milyon 600 bin hektardan daha fazla alan yanmıştı. Bu alan, eyalet tarihinde bir rekor.
ABD’nin batı kıyısında geçtiğimiz yıl görülen devasa yangınlara çabucak hemen rastlanmadı fakat olağanüstü kuraklık kurallarında büyük yangınların yinelanmasından korkuluyor.
ABD genelinde, yangınlarla kül olan toplam toprakların sayısında önemli artış gözlemlenebiliyor.
Kanada’da ise yanan alanlarda yıldan yıla önemli artış görülmekle bir arada, 10 yıllık ortalamayı ele alan araştırmalar geçtiğimiz 10 yılın dert verici bir yükselişe sahne olduğunu ortaya koyuyor.
Dr. Flannigan, 1960-70’lerde 1 milyon hektar seviyesinde olan yangın alanının bugün 2,6 milyon hektara ulaştığını kaydediyor.
Kanada’da yılın bu vaktine kadar yanan alanlar, 10 yıllık ortalamanın üzerinde. British Columbia bölgesinde ise şimdiden 90 bin hektar alan kül oldu.
Flannigan, “British Columbia’da yangın dönemi Temmuz ortasında başlardı, Ağustos’u ve Eylül başını kapsardı. Bu yıl ise bu genişlikte ve yoğunlukta yangınlar çok erken başladı” diyor.
İklim değişikliği, yangınların artışına niye oldu mu?
ABD ve Kanada’da yıldırım düşmeleri, insan faaliyetleriyle kıyaslandığında yangınlara daha epeyce niye oluyor.
Lakin bilim insanları, iklim değişikliğinin, daha ağır ve daha uzun süren yangın dönemlerinin ortaya çıkmasında tesirli olduğu görüşünde. Sıcaklığın yüksekliği ve daha kuru iklim kaideleri, bunun öncelikli niçinlerinden.
Dr. Flannigan, “Daha sıcak hava, daha hayli yıldırım ve daha uzun yangın dönemleri demek. Ortalama olarak daha hayli yangın goreceğiz ve yangınlarla yaşamayı öğrenmemiz gerekecek” diyor.
Tek tek her tabiat olayını global ısınma ile ilişkilendirmek pek gerçek olmasa da, iklim araştırmacıları Kanada ve ABD’deki yüksek sıcaklıkların “iklim değişikliği olmadan görülemeyeceği” konusunda hemfikir.
Jack Goodman ve Jake Horton bildirdi.
- Sıcak hava dalgasının etkilediği ABD’de fazlaca sayıda orman yangını
- ABD’de sıcaklıklar rekor kırıyor, ülkenin yüzde 38’i kuraklık tesiri altında
- Kanada’da rekor sıcak hava dalgası: Yıldırım düşmeleri kararı 130’dan fazla orman yangını çıktı