Amerika Birleşik Devletleri (ABD)Bosnalı Sırp başkan Milorad Dodik ve Dodik’in denetimindeki bir yayın organına yaptırım uygulayacak. Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Kurulu’nun Sırp üyesi olan Dodik’in son aylardaki ayrılıkçı telaffuz ve aksiyonları, doksanlı senelerdaki savaştan beri en önemli siyasi krizini yaşayan Bosna Hersek’in parçalanabileceğine dair tasalara niye olmuştu.
Açıklanan yaptırımlar, Dodik’in ABD topraklarındaki varlıklarının bloke edilmesini ve Bosnalı Sırp başkanla ticari faaliyet gerçekleştirenlerin ABD maddeleri uyarınca cezalandırılmasını öngörüyor. Yaptırımlar, Dodik’in oğluyla irtibatlı bir şirkete ilişkin olan ve Sırp önderin amaçlarının gerçekleştirilmesi için kullanıldığı tez edilen Alternativna Televizija isimli televizyon ağını da kapsıyor.
ABD Hazine Bakanlığının terör ve mali istihbaratla ilgili ünitesinden Brian Nelson, “Milorad Dodik’in kendi çıkarları doğrultusunda Dayton Barış Antlaşması’nı yürürlükten kaldırma teşebbüsleri ve istikrarı bozan yozlaşmış hareketleri Bosna Hersek’in ve tüm bölgenin istikrarını tehdit etmektedir” açıklamasında bulundu. Bosna’da 3,5 yıl süren etnik savaş, ABD arabuluculuğunda 1995 yılında imzalanan Dayton Barış Antlaşması’yla son bulmuştu.
Sırpların tansiyonu yükselten atılımları
Birleşik Bosna’yı bir yanılgı olarak tanımlayan Dodik liderliğindeki Bosnalı Sırplar, geçen Temmuz ayında merkezi hükümetin faaliyetlerini bloke etti. Bosnalı Sırp milletvekilleri de geçen ay özerk Sırp Cumhuriyeti’nin Bosna Hersek ordusu, yargısı ve vergi sistemi dâhil devlet kurumlarından çekilmesi sürecinin başlatılması tarafında oy kullandı.
“Dodik’in bölücü etnik-milliyetçi retoriği, bu siyasi maksatlar doğrultusunda ilerleme ve dikkatleri yolsuzluklarından öbür istikamete çekme gayretlerini yansıtıyor” denilen ABD Hazine Bakanlığı açıklamasında, Sırp başkanın hareketlerinin Bosna’nın “egemenliğini ve toprak bütünlüğünü de tehdit ettiği” açıklandı.
Daha evvel ayrılıkçı planlarından vazgeçmesi için ABD ve Avrupalı başkanlar tarafınca yapılan davetlere kulak asmayan Dodik, son yaptırım sonucundan saatler evvel yaptığı açıklamada da emsal bir hal sergiledi. Lokal N1 televizyonuna konuşan Sırp başkan, muhtemel yaptırımların kendisini endişelendirmediğini, bunun ABD’nin gücünden çok “aczini” gösterdiğini söz etti.
Türkiye de devreye girdi
Dodik’in izlediği siyasetler niçiniyle bölgede yükselen gerginliğin düşürülmesi için Ankara da devreye girmişti. Bu doğrultuda Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen Kasım ayında Ankara’da Bosnalı Sırp önder Dodik ile görüşmüştü.
Rusya ile yakın bağlantılara sahip olan Dodik geçen ay ise Moskova’da Rus önder Vladimir Putin ile bir ortaya gelmişti. Bu ziyaret, Dodik’in siyasetleri ve atılımlarının Sırpların tarihî müttefiki Rusya tarafınca da desteklendiği izlenimini vermişti.
Bosna Savaşı, 1992 yılında Bosnalı Sırpların Yugoslavya ordusu sayesinde etnik olarak temizlenmiş bölgeler yaratmak ve bu bölgeleri komşu Sırbistan’a katmak istemesiyle başladı. 1995’te savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması’yla Sırp Cumhuriyeti ile Bosna Hersek Federasyonu kuruldu ve bu iki özerk oluşum Bosna Hersek bünyesinde birleştirildi. Yaklaşık 100 bin kişinin hayatını kaybettiği savaş niçiniyle 2 milyon insan da meskenini terk etmek zorunda kaldı.
Bosna Hersek’te devlet başkanlığı; biri Boşnak, biri Sırp, biri de Hırvat olmak üzere üç kişilik devlet başkanlığı konseyince yürütülüyor.
Açıklanan yaptırımlar, Dodik’in ABD topraklarındaki varlıklarının bloke edilmesini ve Bosnalı Sırp başkanla ticari faaliyet gerçekleştirenlerin ABD maddeleri uyarınca cezalandırılmasını öngörüyor. Yaptırımlar, Dodik’in oğluyla irtibatlı bir şirkete ilişkin olan ve Sırp önderin amaçlarının gerçekleştirilmesi için kullanıldığı tez edilen Alternativna Televizija isimli televizyon ağını da kapsıyor.
ABD Hazine Bakanlığının terör ve mali istihbaratla ilgili ünitesinden Brian Nelson, “Milorad Dodik’in kendi çıkarları doğrultusunda Dayton Barış Antlaşması’nı yürürlükten kaldırma teşebbüsleri ve istikrarı bozan yozlaşmış hareketleri Bosna Hersek’in ve tüm bölgenin istikrarını tehdit etmektedir” açıklamasında bulundu. Bosna’da 3,5 yıl süren etnik savaş, ABD arabuluculuğunda 1995 yılında imzalanan Dayton Barış Antlaşması’yla son bulmuştu.
Sırpların tansiyonu yükselten atılımları
Birleşik Bosna’yı bir yanılgı olarak tanımlayan Dodik liderliğindeki Bosnalı Sırplar, geçen Temmuz ayında merkezi hükümetin faaliyetlerini bloke etti. Bosnalı Sırp milletvekilleri de geçen ay özerk Sırp Cumhuriyeti’nin Bosna Hersek ordusu, yargısı ve vergi sistemi dâhil devlet kurumlarından çekilmesi sürecinin başlatılması tarafında oy kullandı.
“Dodik’in bölücü etnik-milliyetçi retoriği, bu siyasi maksatlar doğrultusunda ilerleme ve dikkatleri yolsuzluklarından öbür istikamete çekme gayretlerini yansıtıyor” denilen ABD Hazine Bakanlığı açıklamasında, Sırp başkanın hareketlerinin Bosna’nın “egemenliğini ve toprak bütünlüğünü de tehdit ettiği” açıklandı.
Daha evvel ayrılıkçı planlarından vazgeçmesi için ABD ve Avrupalı başkanlar tarafınca yapılan davetlere kulak asmayan Dodik, son yaptırım sonucundan saatler evvel yaptığı açıklamada da emsal bir hal sergiledi. Lokal N1 televizyonuna konuşan Sırp başkan, muhtemel yaptırımların kendisini endişelendirmediğini, bunun ABD’nin gücünden çok “aczini” gösterdiğini söz etti.
Türkiye de devreye girdi
Dodik’in izlediği siyasetler niçiniyle bölgede yükselen gerginliğin düşürülmesi için Ankara da devreye girmişti. Bu doğrultuda Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen Kasım ayında Ankara’da Bosnalı Sırp önder Dodik ile görüşmüştü.
Rusya ile yakın bağlantılara sahip olan Dodik geçen ay ise Moskova’da Rus önder Vladimir Putin ile bir ortaya gelmişti. Bu ziyaret, Dodik’in siyasetleri ve atılımlarının Sırpların tarihî müttefiki Rusya tarafınca da desteklendiği izlenimini vermişti.
Bosna Savaşı, 1992 yılında Bosnalı Sırpların Yugoslavya ordusu sayesinde etnik olarak temizlenmiş bölgeler yaratmak ve bu bölgeleri komşu Sırbistan’a katmak istemesiyle başladı. 1995’te savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması’yla Sırp Cumhuriyeti ile Bosna Hersek Federasyonu kuruldu ve bu iki özerk oluşum Bosna Hersek bünyesinde birleştirildi. Yaklaşık 100 bin kişinin hayatını kaybettiği savaş niçiniyle 2 milyon insan da meskenini terk etmek zorunda kaldı.
Bosna Hersek’te devlet başkanlığı; biri Boşnak, biri Sırp, biri de Hırvat olmak üzere üç kişilik devlet başkanlığı konseyince yürütülüyor.