Jan Walter, Ghazanfar Adeli, Wesly Dockery
Taliban’ın Afganistan’ın başşehri Kabil’i ve ötürüsıyla ülkenin idaresini ele geçirmesinden daha sonra verdiği birinci iletilerin ölçülü olduğu dikkat çekiyor. bir epey uzman ise “Taliban’ın bu tavrı yanıltmasın” diye uyarıyor. En geç memleketler arası güçlerin büsbütün çekilmesi ve dikkatlerin Afganistan’dan öbür yere yahut mevzulara yönelmesiyle Taliban’ın İslamî bir toplum maksadını radikal formda hayata geçireceği görüşü hakim.
1990’lara dönüş
Dünyanın en büyük Afgan medya kuruluşu olan Moby Grubu’nun Lideri Saad Mohseni, DW’ye verdiği demeçte, “Taliban 2.0, evvelki Taliban’ın birebiri, milim değişmedi” diyor. Saad Mohseni, “Kız çocukları ve bayanlar bir daha 1990’larda olduğu üzere yaşamak zorunda” değerlendirmesini yapıyor.
Afganistan’da 90’lı yılların başlarında kurulan Taliban 1996’da ülkeyi büyük ölçüde denetimi altına almış, 2001’de Amerika Birleşik Devletleri’nin Kalıcı Özgürlük Operasyonu (Enduring Freedom) ile iktidarına son verilmişti. Taliban idaresinde bayanlar yalnızca burkayla bir erkeğin refakatinde sokağa çıkabiliyordu. Kız çocuklarının okula gitmesine de müsaade verilmiyordu.
Afgan medya şirketi sahibi Saad Mohseni, artık de ülkeyi bu biçimdeki şartların beklediğini söylüyor: “Kadınların çalışmasına müsaade verilmeyecek, yanında bir erkek bulunmadan hastaneye gitmesine dahi müsade edilmeyecek.”
Bayanlar zorla evlendirmelerden bahsediyor
Taliban’ın denetimi son haftalarda ele geçirdiği bölgelerdeki bayanların aktardığına göre ise oralarda bayanların durumunda fazlacatan eskiye dönüş kelam konusu. Kabil’den bir kız öğrenci yaşadıklarını DW’ye “Ben okumak istiyorum, lakin Taliban okula gitmemize müsaade vermiyor” diye aktarıyor. Kız öğrenci Taliban’ın Ağustos ayı başında denetimi ele geçirdiği Tahar’dan ailesiyle birlikte Kabil’e sıkıntı kaçmış.
Kandahar’da ise bir bankada çalışan dokuz bayan, Taliban tarafınca zorla meskenlerine gdolayılmüş ve konutlarında kalmaları, onların bankadaki vazifesini erkek akrabalarının üstleneceği söylenmiş.
Kabil’de DW’ye konuşan bir bayan ise memleketine Taliban girince mescitlere girip konuştuklarını, dul ve bekar bayanlarla evleneceklerini deklare ettiklarını aktarıyor ve bu niçinle de başşehir Kabil’e kaçtığını tabir ediyor.
Bileşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de Twitter’dan yaptığı bir paylaşımında en müthiş ve iç yakıcı olanın bayan ve kız çocuklarının uğraş ile sağladıkları kazanımların ellerinden alınması olduğunu yazdı.
Toplu cezalandırmalar
Taliban, kendi buyruklarının ihlali halinde en sert cezalandırma formlarına başvuruyor. 1990’larda mesela bayanlar cezaevine atıldı, azap edildi ve hatta öldürüldü. Bayanların kırbaçlanması yahut cezalarının meydanlarda infazı üzere cezalandırmalar kamuya açık biçimde yapıldı. Bayan hakları savunucuları, bu biçimde yaşanan bu çeşit olayların yineından korkuyor. Her şeydilk evvel de bayan hakları için çaba edenler ile bu haklarını kullanmak isteyen bayanlar için tehlikenin büyük olduğunu aktarıyor.
Gazeteci ve insan hakları savunucusu Mariam Atahi de geçen hafta DW’ye verdiği demeçte, Taliban’ın Kabil’e girmesi halinde öldürülebileceğinden korktuğunu söylemişti.
Kabil’deki Amerikan Üniversitesi’nin Kriz ve Çatışma Araştırmaları Kısmı Öğretim Üyesi Victoria Fontan da kız öğrencilerinin gelecekleri konusunda fazlaca telaşlı olduğunu ve toplumun bir kesimi olarak hayatlarını sürdüremeyeceklerinden korktuklarını aktarmıştı.
Kabil’deki tansiyon daha da tırmanıyor
Taliban’ın Kabil’i de ele geçirmesinden bu yana, daha evvel DW için görüşüne başvurduğumuz gazeteci ve insan hakları savunucusu Mariam Atahi’den haber alınamıyor. Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi, Fransız vatandaşı Victoria Fontan ise dün en son ulaşıldığında ülkesine tahliyesi için Fransız şirketi GardaWorld’un kurduğu merkezde bekliyor, inançlı şartlar sağlanması halinde havalimanına nakledilmeyi bekliyordu.
Fonton’un son söyleşideki kelamları ise şöyleki oldu: “Ben de aslına bakarsanız mümkün olduğunca Kabil’de kalıp Taliban ile kız öğrencilerimin güvenliği için buradaki müzakerelere katılmak, güvenliklerinden güzelce emin olmak istiyorum. Hilafet kurulması Afgan bayanlar için inanılmaz bir geri adım olacak. Büyük çoğunluğu ise öldürülmekten korkuyor.”
Taliban’ın Afganistan’ın başşehri Kabil’i ve ötürüsıyla ülkenin idaresini ele geçirmesinden daha sonra verdiği birinci iletilerin ölçülü olduğu dikkat çekiyor. bir epey uzman ise “Taliban’ın bu tavrı yanıltmasın” diye uyarıyor. En geç memleketler arası güçlerin büsbütün çekilmesi ve dikkatlerin Afganistan’dan öbür yere yahut mevzulara yönelmesiyle Taliban’ın İslamî bir toplum maksadını radikal formda hayata geçireceği görüşü hakim.
1990’lara dönüş
Dünyanın en büyük Afgan medya kuruluşu olan Moby Grubu’nun Lideri Saad Mohseni, DW’ye verdiği demeçte, “Taliban 2.0, evvelki Taliban’ın birebiri, milim değişmedi” diyor. Saad Mohseni, “Kız çocukları ve bayanlar bir daha 1990’larda olduğu üzere yaşamak zorunda” değerlendirmesini yapıyor.
Afganistan’da 90’lı yılların başlarında kurulan Taliban 1996’da ülkeyi büyük ölçüde denetimi altına almış, 2001’de Amerika Birleşik Devletleri’nin Kalıcı Özgürlük Operasyonu (Enduring Freedom) ile iktidarına son verilmişti. Taliban idaresinde bayanlar yalnızca burkayla bir erkeğin refakatinde sokağa çıkabiliyordu. Kız çocuklarının okula gitmesine de müsaade verilmiyordu.
Afgan medya şirketi sahibi Saad Mohseni, artık de ülkeyi bu biçimdeki şartların beklediğini söylüyor: “Kadınların çalışmasına müsaade verilmeyecek, yanında bir erkek bulunmadan hastaneye gitmesine dahi müsade edilmeyecek.”
Bayanlar zorla evlendirmelerden bahsediyor
Taliban’ın denetimi son haftalarda ele geçirdiği bölgelerdeki bayanların aktardığına göre ise oralarda bayanların durumunda fazlacatan eskiye dönüş kelam konusu. Kabil’den bir kız öğrenci yaşadıklarını DW’ye “Ben okumak istiyorum, lakin Taliban okula gitmemize müsaade vermiyor” diye aktarıyor. Kız öğrenci Taliban’ın Ağustos ayı başında denetimi ele geçirdiği Tahar’dan ailesiyle birlikte Kabil’e sıkıntı kaçmış.
Kandahar’da ise bir bankada çalışan dokuz bayan, Taliban tarafınca zorla meskenlerine gdolayılmüş ve konutlarında kalmaları, onların bankadaki vazifesini erkek akrabalarının üstleneceği söylenmiş.
Kabil’de DW’ye konuşan bir bayan ise memleketine Taliban girince mescitlere girip konuştuklarını, dul ve bekar bayanlarla evleneceklerini deklare ettiklarını aktarıyor ve bu niçinle de başşehir Kabil’e kaçtığını tabir ediyor.
Bileşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de Twitter’dan yaptığı bir paylaşımında en müthiş ve iç yakıcı olanın bayan ve kız çocuklarının uğraş ile sağladıkları kazanımların ellerinden alınması olduğunu yazdı.
Toplu cezalandırmalar
Taliban, kendi buyruklarının ihlali halinde en sert cezalandırma formlarına başvuruyor. 1990’larda mesela bayanlar cezaevine atıldı, azap edildi ve hatta öldürüldü. Bayanların kırbaçlanması yahut cezalarının meydanlarda infazı üzere cezalandırmalar kamuya açık biçimde yapıldı. Bayan hakları savunucuları, bu biçimde yaşanan bu çeşit olayların yineından korkuyor. Her şeydilk evvel de bayan hakları için çaba edenler ile bu haklarını kullanmak isteyen bayanlar için tehlikenin büyük olduğunu aktarıyor.
Gazeteci ve insan hakları savunucusu Mariam Atahi de geçen hafta DW’ye verdiği demeçte, Taliban’ın Kabil’e girmesi halinde öldürülebileceğinden korktuğunu söylemişti.
Kabil’deki Amerikan Üniversitesi’nin Kriz ve Çatışma Araştırmaları Kısmı Öğretim Üyesi Victoria Fontan da kız öğrencilerinin gelecekleri konusunda fazlaca telaşlı olduğunu ve toplumun bir kesimi olarak hayatlarını sürdüremeyeceklerinden korktuklarını aktarmıştı.
Kabil’deki tansiyon daha da tırmanıyor
Taliban’ın Kabil’i de ele geçirmesinden bu yana, daha evvel DW için görüşüne başvurduğumuz gazeteci ve insan hakları savunucusu Mariam Atahi’den haber alınamıyor. Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi, Fransız vatandaşı Victoria Fontan ise dün en son ulaşıldığında ülkesine tahliyesi için Fransız şirketi GardaWorld’un kurduğu merkezde bekliyor, inançlı şartlar sağlanması halinde havalimanına nakledilmeyi bekliyordu.
Fonton’un son söyleşideki kelamları ise şöyleki oldu: “Ben de aslına bakarsanız mümkün olduğunca Kabil’de kalıp Taliban ile kız öğrencilerimin güvenliği için buradaki müzakerelere katılmak, güvenliklerinden güzelce emin olmak istiyorum. Hilafet kurulması Afgan bayanlar için inanılmaz bir geri adım olacak. Büyük çoğunluğu ise öldürülmekten korkuyor.”