Cihatçı bir ideolojiye sahip olmaları bakımından benzeseler de, Taliban, IŞİD ve El Kural’ın biçimleri ve maksatları çok farklı.
Afganistan’da Taliban’ın idaresi ele geçirmesi, dünyadaki cihatçıları genel olarak şad etti.
Yemen ve biroldukça ülkede havai fişekler atıldı. Somali’de cihatçılar Taliban’ın zaferini kutlamak için tatlı dağıttı. Asya’nın güney bölgelerinde İslami kümeler Afganistan’dan Batı ülkelerinin çekilmesini kutladı.
Artık Orta Doğu ve Orta Asya’da yeni bir cihatçılık çağı başlamasından tasa eden uzmanlar var.
En büyük tehdit El Kural ve IŞİD ile ilişkili kümelerden geliyordu. Bunlar son senelerda zayıflasalar da hala faaliyet gösteriyorlar.
Taliban ABD ile yaptığı muahede kararı, Batı’daki gayelere akın niyetindeki aşırılıkçı kümelere yataklık etmeme taahhüdünde bulundu. Lakin El Kural ile irtibatları hala mevcut.
Uzmanlar, El Kural’ın rakibi IŞİD’in kendisini gösterme basıncı altında olacağına inanıyor.
IŞİD’in Horasan kolu olarak bilinen ve IŞİD-K olarak anılan küme, hiç vakit kaybetmedi ve 26 Ağustos’ta Kabil Havalimanı haricinde kanlı bir atağa imza attı. Hücumda 13’ü ABD askeri 170 kişi öldü.
Köktenci bir ideolojiye sahip olmaları ortak noktaları. Pekala bu üç kümesi birbirinden ayıran ne?
New York’taki Soufan Center’dan araştırmacı ve güvenlik uzmanı Colin Clarke, şu biçimde özetliyor:
“Taliban Afganistan’daki en tesirli güç. El Düstur, fazlaca uluslu bir cihatçı küme ve eski ağlarını bir daha kurmayı hedefliyor. IŞİD de o denli, fakat IŞİD’in ezeli düşmanları El Esas ve Taliban’a karşı güçlü bir savaş vermesi gerekecek.”
Kökler
El Düstur ve Taliban, 1980’lerin sonundaki Sovyet işgaline karşı direnişte ve Afganistan’ın 1990’lardaki iç gayretlerinde ortaya çıkarak yükseldi.
IŞİD ise yıllar daha sonra, Irak’taki El Esas’ın kalıntılarından ortaya çıktı ve 2003’teki Irak işgaline cevaben lokal bir El Kural ögesi olarak varoldu.
Örgüt, 2007’de Irak’ta ABD birliklerinin sayıca artırılmasının akabinde birkaç yıllığına kapalılığa gömülse de 2011’de bir daha ortaya çıkmaya başladı.
El Düstur 1980’lerin sonunda Suudi Arabistanlı milyoner Usame Bin Ladin tarafınca kuruldu. Türkçede “dayanak” ya da “kuruluş” üzere manalara gelen El Esas, Sovyetler Birliği’ne karşı silahlandırılan İslami etrafa lojistik ve askeri takviye sağladı.
Bin Ladin, tüm dünyadan cihatçıları El Düstur saflarında topladı.
Usame Bin Ladin, 11 Eylül hücumlarından üç yıl evvel CNN ile mülakatında ABD’ye karşı cihat ilanı yapmıştı.
Peştu lisanında “talebeler” manasına gelen Taliban, Sovyetlerin Afganistan’dan çekilmesinin akabinde 1990’larda Pakistan’ın kuzeyinde ortaya çıktı.
Sünni İslam’ın katı bir yorumunu benimseyen Taliban, birinci etapta Suudi Arabistan’dan gelen parayla finanse edildi ve bir Peştun hareketi olarak kendisini gösterdi.
Taliban’ın vaadi, Pakistan ve Afganistan içinde kalan Peştun bölgesinde İslami kanunlara ve şeriata dayanan bir idareyle barışı ve güvenliği sağlamaktı.
Afganistan’ın güneybatısından başlayarak Taliban süratlice tesirini artırdı. 1996’da Devlet Lideri Burhaneddin Rabbani’yi devirerek Kabil’i ele geçirdi.
1998’de örgüt Afganistan’ın yüzde 90’ını denetim ediyordu.
Akabinde El Düstur lojistik dayanak ağı olmaktan çıkarak global emelleri olan bir cihatçı örgütlenmeye dönüştü. Taliban rejimi ise El Esas’ı Afganistan’a buyur etti.
Irak’taki El Düstur ise orjinal El Kural çizgisinden farklılaşarak bir daha global bir bakış açısı kazandı. 2006 yılında başka aşırılıkçı kümelerden ayrılarak, Irak İslam Devleti ismini aldı.
2011’den daha sonra İslam Devleti Suriye’deki savaşa büsbütün müdahil oldu ve ismini Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) olarak değiştirdi. El Kural ile yolları ayrıldı.
İslam tefsiri
Üç örgütün ortak noktası, Sünni İslam’ın katı bir yorumunu benimsiyor olmaları.
BBC’ye konuşan İngiltere’deki King’s College London öğretim üyesi Michele Groppi, “Üç örgüt de toplumsal ve siyasi hayatın dini konulardan farklı tutulamayacağına inanıyor. İnanç uğruna şiddet uygulamanın yasal olduğunu düşünüyorlar. Bu bununla birlikte bir nazaranv: Savaşmayan şahısların berbat Müslüman olduğu inancı var” diyor.
Üç örgütün de ortak özelliği, Sünni İslam’ın katı bir yorumunu benimsemeleri.
Groppi bu görüşün, farklı bağlamdaki tehditler için yazılmış ayetlerin teğe bir tefsirinden kaynaklandığını söylüyor:
“İncil’de olduğu üzere Kuran’da da fazlaca sert ayetler var. Lakin Müslümanların ezici çoğunluğu, çoklukla bu sert prensipleri kabul etmiyor. Dinin başlangıcında bunların geçerli olduğunu söylüyorlar. Cihadın bu biçimdelar manası vardı diyorlar.”
Taliban, El Kural ve IŞİD gayelerine yönelik olarak benimsedikleri aşırıcılığın dozlarında da ayrışıyorlar.
Amaçlar
Taliban’ın çıkarları Afganistan’a odaklı, lakin El Düstur ve IŞİD’in global maksatları var.
Taliban en son 1990’larda şeriat maddelerini uygulamıştı. Bu, bayanlar için sert kurallar ve cezalar, halka açık infazlar, kırbaç cezaları ve uzuv kesme cezaları manasına geldi.
Tarihin tekerrür edeceğinden duyulan endişeyle Afganlar ülkeden kaçmak için sonlara ve havaalanına akın etti.
Washington’daki Georgetown Üniversitesi’nden terörizm ve Ortadoğu uzmanı Daniel Byman’a göre, El Düstur ve IŞİD’in öğretileri daha da radikal.
BBC’ye konuşan Byman, Taliban’ın Afganistan’da geçmişi canlandırma arayışında olsa bile öteki ülkeleri değiştirmeyi hedeflemediğini lisana getiriyor.
Taliban, 1970’lerin ve 1980’lerin sonlarında meydana gelen iç savaş ve Sovyet birliklerine karşı gerçekleştirilen direnişle bir arada doğdu.
Byman, El Esas ve IŞİD’in global amaçlara sahip olduğunu hatırlatıyor ve hilafet kurma niyetlerini karşılaştırıyor:
“IŞİD hilafeti bugün kurmak istiyor, El Düstur ise çabucak hemen erken olduğu görüşünde. Cihatçıların ve Müslüman toplumların çabucak hemen hazır olmadığını söylüyorlar. Öncelikleri hilafet değil.”
Düşmanlar
Taliban, El Kural ve IŞİD uzak ve yakın düşmanları paylaşıyor.
ABD ve Batılı ülkeler listenin başında geliyor. Son sırada ise müttefikler ile din ve devlet ayrımını benimsemiş ülkeler var.
Byman, “IŞİD, başından beri El Kural’a bakılırsa daha şiddet yanlısıydı ve Batı’ya karşı savaşın yanı sıra, onun ideolojisini paylaşmayan başka Müslümanlara karşı da mezhepçi bir çaba yürüttü” diyor.
Eski ABD Lideri George W. Bush, “teröre karşı savaş” kelamı verdi ve 2001’de Afganistan için işgal buyruğu verdi.
Bir başka kıymetli farklılık da ABD, El Kural’ın baş düşmanı olmaya devam ederken, IŞİD’in Orta Doğu’da Şii toplumuna ve öbür dini azınlıklara karşı saldırmaya devam etmesi.
El Kural’ın de Şiileri ‘mürtet’ yani dinden dönmüş kişi olarak gördüğünü söz eden Byman şöyleki devam ediyor:
“Buna karşın onları öldürmenin pek uç bir aksiyon ve kaynakları boşa kullanmak olduğunu, cihatçı projeye de ziyan verdiğini düşünüyorlar.”
Groppi, IŞİD’in Taliban’ı ABD ile planlanan geri çekilme müzakereleri yürütmesi niçiniyle “hain” olarak gördüğünü söylüyor ve bu yüzden de Taliban’ın iktidara gelişinin bu bölünmeleri daha da artırdığı görüşünü savunuyor.
Fakat, IŞİD üçüncü bir küme vasıtasıyla Taliban’a dolaylı olarak bağını sürdürüyor.
Uzmanlar, Afganistan’daki IŞİD kümeleriyle, Taliban’la yakın ilgi içerisinde olan ve Hakkani olarak bilinen militan ağı içinde kuvvetli temaslar olduğunu söylüyor.
Usuller
El Düstur en çok, 11 Eylül 2001’de New York’taki İkiz Kuleler’e yönelik gerçekleştirdiği ve 11 Eylül hücumları olarak bilinen hücum ile tanınıyor.
Örgüt, tesir etkisi yüksek formlarıyla dünyanın her yerindeki Müslüman savaşçıları harekete geçirmeyi ve ABD’yi Orta Doğu’dan, bilhassa de Suudi Arabistan ve kutsal yerlerden def etmeyi amaçlıyor.
11 Eylül 2001’de New York ve Washington’da düzenlenen ve binlerce kişinin vefatına niye olan hücumların ardında El Esas vardı.
Propagandaları cihadın her Müslüman bireyin yükümlülüğü olduğu fikri etrafında dönse de yereldeki Müslümanlar evvelari.
Byman, IŞİD’in de mevzuya yaklaşımının tıpkı olduğunu fakat fazlaca daha şiddet eğilimli bir yaklaşıma sahip olduklarını söz ediyor:
“IŞİD için terörizm devrimci savaşın bir kesimi. Tahakkümü altındaki bölgelerde, büyük infazlar, her insanın önünde kelle uçurmalar ve tecavüzler gerçekleştirdiler. Lokal halkı dize getirmek için terörize etmeye çalıştılar. El Kural ise tabiri caizse, ‘daha nazik’ bir yaklaşıma sahip.”
Her ne kadar Batılı güçlere, Rus dayanaklı Suriyeli güçlere ve Kürt güçlerine toprak kaybetseler de, 2014-2017 yılları içinde IŞİD, Suriye ve Irak’ta topraklarını genişlettiler.
Mart 2019’da Suriye’deki son topraklarını kaybettiklerinde hilafet ilan edildi ancak örgüt bâtın bir ağa dönüştü ve hala tehdit olmaya devam ediyor.
IŞİD’in Afganistan kolu IŞİD-H, 170 insanın öldürüldüğü 26 Ağustos’taki Kabil Havalimanı saldırısını üstlendi. Örgüt ayrıyeten ülkedeki azınlık halindeki etnik kümelere da saldırıyor.
26 Ağustos’ta Kabil Havalimanı önünde düzenlenen ve yaklaşık 170 kişinin hayatını kaybettiği saldırıyı IŞİD-H üstlendi.
Taliban’a gelince, örgüt son haftalarda büyük kentleri ve nihayetinde de başşehir Kabil’i ele geçirmek ismine savaş taktikleri kullandı; Afgan hükümeti ve güvenlik güçlerine karşı ataklar düzenledi.
Bölgede Taliban mensuplarına yönelik, Afgan askerleri infaz etmek, bilhassa de bayanlara sert cezalar ve kısıtlamalar getirmek üzere bir epey suçlayıcı söylenti mevcut.
Lakin Groppi, Taliban’ın lokal halkı, kendilerinin bilhassa kırsal alanlarda; başta yolsuzluk olmak üzere biroldukca sıkıntısının tahlili olduğuna ikna ederek ilerlediğini söylüyor
Savaşçı bulmak
Taliban, El Kural ve IŞİD, savaşmaları için lokal halktan insan örgütlemeyi başardı.
Her üç örgüt de bunun insanları cihatın dinlerini kurtaracağını ve temizleyeceği vaadiyle yapıyor.
El Esas ve IŞİD, global hırslarıyla Orta Doğu hudutlarının epey ötesinden insanları da bünyesine katmayı başardı.
Bu mevzuda en başarılısının IŞİD olduğunu belirten Groppi, “İnsanları Irak ve Suriye’deki topraklarına çekmek için internetin gücünden yararlanıyor” diyor.
IŞİD, 2015’te Paris’te çeşitli taarruzlar düzenledi.
Byman da bu görüşe katılıyor:
“IŞİD’in toplumsal medyadaki eforları etkileyiciydi. Batı’da örgütle rastgele bir bağı olan ya da olmayan ve Suriye’ye, Irak’a gidemeyen bireyleri, kendi ülkelerinde akınlar planlamak için daha âlâ harekete geçirebiliyorlardı.”
Bu akınlar içinde 2015 yılında kimileri savaş bölgelerinde bulunan IŞİD militanlarınca gerçekleştirilen ve 130 insanın vefatına niye olan Paris hücumları da var.
Afganistan’da Taliban’ın idaresi ele geçirmesi, dünyadaki cihatçıları genel olarak şad etti.
Yemen ve biroldukça ülkede havai fişekler atıldı. Somali’de cihatçılar Taliban’ın zaferini kutlamak için tatlı dağıttı. Asya’nın güney bölgelerinde İslami kümeler Afganistan’dan Batı ülkelerinin çekilmesini kutladı.
Artık Orta Doğu ve Orta Asya’da yeni bir cihatçılık çağı başlamasından tasa eden uzmanlar var.
En büyük tehdit El Kural ve IŞİD ile ilişkili kümelerden geliyordu. Bunlar son senelerda zayıflasalar da hala faaliyet gösteriyorlar.
Taliban ABD ile yaptığı muahede kararı, Batı’daki gayelere akın niyetindeki aşırılıkçı kümelere yataklık etmeme taahhüdünde bulundu. Lakin El Kural ile irtibatları hala mevcut.
Uzmanlar, El Kural’ın rakibi IŞİD’in kendisini gösterme basıncı altında olacağına inanıyor.
IŞİD’in Horasan kolu olarak bilinen ve IŞİD-K olarak anılan küme, hiç vakit kaybetmedi ve 26 Ağustos’ta Kabil Havalimanı haricinde kanlı bir atağa imza attı. Hücumda 13’ü ABD askeri 170 kişi öldü.
Köktenci bir ideolojiye sahip olmaları ortak noktaları. Pekala bu üç kümesi birbirinden ayıran ne?
New York’taki Soufan Center’dan araştırmacı ve güvenlik uzmanı Colin Clarke, şu biçimde özetliyor:
“Taliban Afganistan’daki en tesirli güç. El Düstur, fazlaca uluslu bir cihatçı küme ve eski ağlarını bir daha kurmayı hedefliyor. IŞİD de o denli, fakat IŞİD’in ezeli düşmanları El Esas ve Taliban’a karşı güçlü bir savaş vermesi gerekecek.”
Kökler
El Düstur ve Taliban, 1980’lerin sonundaki Sovyet işgaline karşı direnişte ve Afganistan’ın 1990’lardaki iç gayretlerinde ortaya çıkarak yükseldi.
IŞİD ise yıllar daha sonra, Irak’taki El Esas’ın kalıntılarından ortaya çıktı ve 2003’teki Irak işgaline cevaben lokal bir El Kural ögesi olarak varoldu.
Örgüt, 2007’de Irak’ta ABD birliklerinin sayıca artırılmasının akabinde birkaç yıllığına kapalılığa gömülse de 2011’de bir daha ortaya çıkmaya başladı.
El Düstur 1980’lerin sonunda Suudi Arabistanlı milyoner Usame Bin Ladin tarafınca kuruldu. Türkçede “dayanak” ya da “kuruluş” üzere manalara gelen El Esas, Sovyetler Birliği’ne karşı silahlandırılan İslami etrafa lojistik ve askeri takviye sağladı.
Bin Ladin, tüm dünyadan cihatçıları El Düstur saflarında topladı.
Usame Bin Ladin, 11 Eylül hücumlarından üç yıl evvel CNN ile mülakatında ABD’ye karşı cihat ilanı yapmıştı.
Peştu lisanında “talebeler” manasına gelen Taliban, Sovyetlerin Afganistan’dan çekilmesinin akabinde 1990’larda Pakistan’ın kuzeyinde ortaya çıktı.
Sünni İslam’ın katı bir yorumunu benimseyen Taliban, birinci etapta Suudi Arabistan’dan gelen parayla finanse edildi ve bir Peştun hareketi olarak kendisini gösterdi.
Taliban’ın vaadi, Pakistan ve Afganistan içinde kalan Peştun bölgesinde İslami kanunlara ve şeriata dayanan bir idareyle barışı ve güvenliği sağlamaktı.
Afganistan’ın güneybatısından başlayarak Taliban süratlice tesirini artırdı. 1996’da Devlet Lideri Burhaneddin Rabbani’yi devirerek Kabil’i ele geçirdi.
1998’de örgüt Afganistan’ın yüzde 90’ını denetim ediyordu.
Akabinde El Düstur lojistik dayanak ağı olmaktan çıkarak global emelleri olan bir cihatçı örgütlenmeye dönüştü. Taliban rejimi ise El Esas’ı Afganistan’a buyur etti.
Irak’taki El Düstur ise orjinal El Kural çizgisinden farklılaşarak bir daha global bir bakış açısı kazandı. 2006 yılında başka aşırılıkçı kümelerden ayrılarak, Irak İslam Devleti ismini aldı.
2011’den daha sonra İslam Devleti Suriye’deki savaşa büsbütün müdahil oldu ve ismini Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) olarak değiştirdi. El Kural ile yolları ayrıldı.
İslam tefsiri
Üç örgütün ortak noktası, Sünni İslam’ın katı bir yorumunu benimsiyor olmaları.
BBC’ye konuşan İngiltere’deki King’s College London öğretim üyesi Michele Groppi, “Üç örgüt de toplumsal ve siyasi hayatın dini konulardan farklı tutulamayacağına inanıyor. İnanç uğruna şiddet uygulamanın yasal olduğunu düşünüyorlar. Bu bununla birlikte bir nazaranv: Savaşmayan şahısların berbat Müslüman olduğu inancı var” diyor.
Üç örgütün de ortak özelliği, Sünni İslam’ın katı bir yorumunu benimsemeleri.
Groppi bu görüşün, farklı bağlamdaki tehditler için yazılmış ayetlerin teğe bir tefsirinden kaynaklandığını söylüyor:
“İncil’de olduğu üzere Kuran’da da fazlaca sert ayetler var. Lakin Müslümanların ezici çoğunluğu, çoklukla bu sert prensipleri kabul etmiyor. Dinin başlangıcında bunların geçerli olduğunu söylüyorlar. Cihadın bu biçimdelar manası vardı diyorlar.”
Taliban, El Kural ve IŞİD gayelerine yönelik olarak benimsedikleri aşırıcılığın dozlarında da ayrışıyorlar.
Amaçlar
Taliban’ın çıkarları Afganistan’a odaklı, lakin El Düstur ve IŞİD’in global maksatları var.
Taliban en son 1990’larda şeriat maddelerini uygulamıştı. Bu, bayanlar için sert kurallar ve cezalar, halka açık infazlar, kırbaç cezaları ve uzuv kesme cezaları manasına geldi.
Tarihin tekerrür edeceğinden duyulan endişeyle Afganlar ülkeden kaçmak için sonlara ve havaalanına akın etti.
Washington’daki Georgetown Üniversitesi’nden terörizm ve Ortadoğu uzmanı Daniel Byman’a göre, El Düstur ve IŞİD’in öğretileri daha da radikal.
BBC’ye konuşan Byman, Taliban’ın Afganistan’da geçmişi canlandırma arayışında olsa bile öteki ülkeleri değiştirmeyi hedeflemediğini lisana getiriyor.
Taliban, 1970’lerin ve 1980’lerin sonlarında meydana gelen iç savaş ve Sovyet birliklerine karşı gerçekleştirilen direnişle bir arada doğdu.
Byman, El Esas ve IŞİD’in global amaçlara sahip olduğunu hatırlatıyor ve hilafet kurma niyetlerini karşılaştırıyor:
“IŞİD hilafeti bugün kurmak istiyor, El Düstur ise çabucak hemen erken olduğu görüşünde. Cihatçıların ve Müslüman toplumların çabucak hemen hazır olmadığını söylüyorlar. Öncelikleri hilafet değil.”
Düşmanlar
Taliban, El Kural ve IŞİD uzak ve yakın düşmanları paylaşıyor.
ABD ve Batılı ülkeler listenin başında geliyor. Son sırada ise müttefikler ile din ve devlet ayrımını benimsemiş ülkeler var.
Byman, “IŞİD, başından beri El Kural’a bakılırsa daha şiddet yanlısıydı ve Batı’ya karşı savaşın yanı sıra, onun ideolojisini paylaşmayan başka Müslümanlara karşı da mezhepçi bir çaba yürüttü” diyor.
Eski ABD Lideri George W. Bush, “teröre karşı savaş” kelamı verdi ve 2001’de Afganistan için işgal buyruğu verdi.
Bir başka kıymetli farklılık da ABD, El Kural’ın baş düşmanı olmaya devam ederken, IŞİD’in Orta Doğu’da Şii toplumuna ve öbür dini azınlıklara karşı saldırmaya devam etmesi.
El Kural’ın de Şiileri ‘mürtet’ yani dinden dönmüş kişi olarak gördüğünü söz eden Byman şöyleki devam ediyor:
“Buna karşın onları öldürmenin pek uç bir aksiyon ve kaynakları boşa kullanmak olduğunu, cihatçı projeye de ziyan verdiğini düşünüyorlar.”
Groppi, IŞİD’in Taliban’ı ABD ile planlanan geri çekilme müzakereleri yürütmesi niçiniyle “hain” olarak gördüğünü söylüyor ve bu yüzden de Taliban’ın iktidara gelişinin bu bölünmeleri daha da artırdığı görüşünü savunuyor.
Fakat, IŞİD üçüncü bir küme vasıtasıyla Taliban’a dolaylı olarak bağını sürdürüyor.
Uzmanlar, Afganistan’daki IŞİD kümeleriyle, Taliban’la yakın ilgi içerisinde olan ve Hakkani olarak bilinen militan ağı içinde kuvvetli temaslar olduğunu söylüyor.
Usuller
El Düstur en çok, 11 Eylül 2001’de New York’taki İkiz Kuleler’e yönelik gerçekleştirdiği ve 11 Eylül hücumları olarak bilinen hücum ile tanınıyor.
Örgüt, tesir etkisi yüksek formlarıyla dünyanın her yerindeki Müslüman savaşçıları harekete geçirmeyi ve ABD’yi Orta Doğu’dan, bilhassa de Suudi Arabistan ve kutsal yerlerden def etmeyi amaçlıyor.
11 Eylül 2001’de New York ve Washington’da düzenlenen ve binlerce kişinin vefatına niye olan hücumların ardında El Esas vardı.
Propagandaları cihadın her Müslüman bireyin yükümlülüğü olduğu fikri etrafında dönse de yereldeki Müslümanlar evvelari.
Byman, IŞİD’in de mevzuya yaklaşımının tıpkı olduğunu fakat fazlaca daha şiddet eğilimli bir yaklaşıma sahip olduklarını söz ediyor:
“IŞİD için terörizm devrimci savaşın bir kesimi. Tahakkümü altındaki bölgelerde, büyük infazlar, her insanın önünde kelle uçurmalar ve tecavüzler gerçekleştirdiler. Lokal halkı dize getirmek için terörize etmeye çalıştılar. El Kural ise tabiri caizse, ‘daha nazik’ bir yaklaşıma sahip.”
Her ne kadar Batılı güçlere, Rus dayanaklı Suriyeli güçlere ve Kürt güçlerine toprak kaybetseler de, 2014-2017 yılları içinde IŞİD, Suriye ve Irak’ta topraklarını genişlettiler.
Mart 2019’da Suriye’deki son topraklarını kaybettiklerinde hilafet ilan edildi ancak örgüt bâtın bir ağa dönüştü ve hala tehdit olmaya devam ediyor.
IŞİD’in Afganistan kolu IŞİD-H, 170 insanın öldürüldüğü 26 Ağustos’taki Kabil Havalimanı saldırısını üstlendi. Örgüt ayrıyeten ülkedeki azınlık halindeki etnik kümelere da saldırıyor.
26 Ağustos’ta Kabil Havalimanı önünde düzenlenen ve yaklaşık 170 kişinin hayatını kaybettiği saldırıyı IŞİD-H üstlendi.
Taliban’a gelince, örgüt son haftalarda büyük kentleri ve nihayetinde de başşehir Kabil’i ele geçirmek ismine savaş taktikleri kullandı; Afgan hükümeti ve güvenlik güçlerine karşı ataklar düzenledi.
Bölgede Taliban mensuplarına yönelik, Afgan askerleri infaz etmek, bilhassa de bayanlara sert cezalar ve kısıtlamalar getirmek üzere bir epey suçlayıcı söylenti mevcut.
Lakin Groppi, Taliban’ın lokal halkı, kendilerinin bilhassa kırsal alanlarda; başta yolsuzluk olmak üzere biroldukca sıkıntısının tahlili olduğuna ikna ederek ilerlediğini söylüyor
Savaşçı bulmak
Taliban, El Kural ve IŞİD, savaşmaları için lokal halktan insan örgütlemeyi başardı.
Her üç örgüt de bunun insanları cihatın dinlerini kurtaracağını ve temizleyeceği vaadiyle yapıyor.
El Esas ve IŞİD, global hırslarıyla Orta Doğu hudutlarının epey ötesinden insanları da bünyesine katmayı başardı.
Bu mevzuda en başarılısının IŞİD olduğunu belirten Groppi, “İnsanları Irak ve Suriye’deki topraklarına çekmek için internetin gücünden yararlanıyor” diyor.
IŞİD, 2015’te Paris’te çeşitli taarruzlar düzenledi.
Byman da bu görüşe katılıyor:
“IŞİD’in toplumsal medyadaki eforları etkileyiciydi. Batı’da örgütle rastgele bir bağı olan ya da olmayan ve Suriye’ye, Irak’a gidemeyen bireyleri, kendi ülkelerinde akınlar planlamak için daha âlâ harekete geçirebiliyorlardı.”
Bu akınlar içinde 2015 yılında kimileri savaş bölgelerinde bulunan IŞİD militanlarınca gerçekleştirilen ve 130 insanın vefatına niye olan Paris hücumları da var.