Türkiye ile ABD bağlantılarında son periyotta öne çıkan mevzular içinde NATO güçlerinin çekilmesi daha sonrası Afganistan’ın başşehri Kabil’deki havalimanının güvenliği ön plana çıkıyor.
Bu bahis, bu hafta yapılan NATO Tepesi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Lideri Joe Biden içindeki toplantıda de ele alındı.
Türkiye, NATO güçlerinin çekilmesinin akabinde Kabil’deki Hamid Karzai Memleketler arası Havalimanı’nın güvenliğini üstlenmeye devam etme teklifinde bulundu.
ABD basını ve memleketler arası medya organlarında çıkan haberlerde ise, ABD’nin bu teklife sıcak baktığı lakin Türkiye’nin kimi kabul edilmesi güç kurallar öne sürdüğü açıklandı.
Afganistan’daki havalimanı niye değerli?
ABD ve NATO müttefikleri, yaklaşık 20 yıldır Afganistan’da asker bulunduruyor.
Biden, 1 Mayıs’ta başlayan geri çekilmenin New York’taki ikiz kuleler ve Washington’daki Pentagon’a uçaklarla düzenlenen hücumların 20’nci yılı olan 11 Eylül 2021’de tamamlanmasını hedefliyor.
ABD, 2001 yılında yaklaşık 3 bin kişinin hayatını kaybettiği ataklardan El Kural örgütü ve başkanı Usame bin Ladin’i sorumlu tutmuş ve bin Ladin’in burada müdafaa altında olduğu sebebi öne sürülerek Afganistan’a evvel hava, daha sonra kara operasyonu başlatmıştı.
Ortadan geçen 20 yılın akabinde çekilmenin başladığı bu vakitte en değerli gündem hususunu başta Kabil olmak üzere Afganistan’daki kritik noktaların güvenliği oluşturuyor. Çünkü Afganistan’da hala Taliban tesirli bir güç.
Taliban kısa müddet ortasında başşehir Kabil’i bırakarak dağlara çekilse de, hiç bir vakit tam olarak bitirilemedi ve vakit içinde bir daha güç kazandı.
Şu ana kadar ülkenin en tesirli gücü olan Taliban ile yürütülen barış görüşmelerinden sonuç çıkmadı. Bir öteki sözle ABD ve NATO askerleri, Taliban ile bir barış mutabakatına varılmadan Afganistan’dan çekilmeye hazırlanıyor. Üstelik son periyotta ülkedeki şiddet olaylarında artış görülüyor. Bu da çekilme daha sonrası güvenlik konusunu daha da kıymetli bir hale getiriyor.
Dağlık bir bölgede yer alan, deniz ulaşımı olmayan ve karayollarında önemli bir güvenlik kahrı bulunan Afganistan’ın dış dünyayla bağının kurulabilmesi için bu havalimanı hayati bir role sahip.
Kabil Havalimanı, çekilme daha sonrası güvenliğin sağlanması konusunda öncelikli yerler içinde yer alıyor.
Kimi ülkeler, Afganistan’daki diplomatik misyonlarını tutmanın ön şartı olarak havalimanı ve hava nakliyatının güvenliğini öne sürüyor.
Dahası milletlerarası yardım kuruluşlarının bu ülkeye gerekli insani yardımları bu havalimanını kullanarak ulaştırıyor.
Türkiye’nin teklifiyle ilgili neler biliniyor?
Türkiye, ABD ve NATO’nun çekilmesinin akabinde Afganistan’daki güçlerini tutarak, Kabil’deki havalimanının güvenliğini sağlamaya devam etmeyi önerdi.
Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, 7 Haziran’da Hürriyet gazetesine yaptığı açıklamada, Afganistan konusunda görüşmelerin devam ettiğini ve Türkiye’nin öne sürdüğü kuralların sağlanması halinde havalimanının güvenliği için asker tutulmaya devam edilebileceğini söylemiş oldu.
Akar, “Bizim koşullara bağlı olarak Afganistan’da kalma niyetimiz var. Koşullarımız nedir? Siyasi, mali ve lojistik dayanak. Bunlar yapıldığı takdirde biz Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’nda kalabiliriz. Kurallarımızla ilgili yanıtı bekliyoruz” dedi.
Hala havalimanının askeri kısmının işletmesinden de Türkiye sorumlu.
Reuters haber ajansına konuşan bir Türk yetkili, memleketler arası güçlerin çekilmesinin akabinde havalimanının güvenliğinin sağlanması için buradaki Türk askeri sayısının artırılması gerektiğini söylemiş oldu.
Türkiye’nin Afganistan’daki milletlerarası güç kapsamında yaklaşık 500 askeri bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da dün Biden ile yaptığı görüşme ve NATO doruğunun akabinde düzenlediği basın toplantısında, Afganistan konusunda bir mutabakat sağlandığını söylemiş oldu.
Erdoğan, Türkiye’nin Afganistan’dan çıkmasının istenmemesi halinde ABD’nin hem diplomatik birebir vakitte mali konularda vereceği takviyenin değerli olduğunu söylemiş oldu.
Erdoğan, “Taliban gerçeğini kenara koymak mümkün değil. Bir başka mevzu bir daha Afganistan’da biz Pakistan’ı da Macaristan’ı da yanımıza alma fikrimizi kendilerine söylemiş olduk. Şu an itibariyle bir mutabakat kelam konusu. Bir külfet kelam konusu değil” dedi.
CHP milletekili Utku Çakırözer: Herkes ayrılırken neden Afganistan’da bir tek biz kalacağız?
Türkiye’de ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ise iktidarı önerisi niçiniyle sert lisanla eleştirdi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dışişleri Komitesi Üyesi ve CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, ortalarında Avustralya’nın da olduğu birtakım ülkelerin güvenlik korkusuyla Afganistan’daki diplomatik temsilciliklerini kapatmaya hazırlandığını hatırlattı.
Çakırözer, “Herkes ayrılırken Afganistan’da bir tek biz kalacağız. neden? ABD’nin yeni idaresi memnun olsun, şad olsun diye! Ülkede denetimi ele geçiren radikal Taliban kimseyi istemezken, ‘Biz kalacağız’ diye tutturmak orada bakılırsav yapacak binlerce askeri ve sivil unsurlarımızı güvenlik riskine atmak olur” diye konuştu.
ABD ve NATO teklife nasıl bakıyor?
ABD idaresi, havalimanının güvenliği konusunun Biden-Erdoğan görüşmesinde ele alınacağını deklare etti. Lakin görüşme daha sonrasında ABD kanadından yapılan açıklamalarda bu hususla ilgili net tabirlere yer verilmedi.
NATO Genel Sekreteri Jens Soltenberg, askerlerin geri çekilmesinin akabinde Hamid Karzai Havalimanı’nın güvenliğinin nasıl sağlanacağı konusunda bir karar verilmediğini lakin Türkiye’nin bu husustaki müzakerelerde kilit rol oynadığını söylemiş oldu.
NATO Tepesi’nin akabinde yayımlanan ortak sonuç bildirgesinde asker çekilmesinin akabinde teşkilatın Afganistan ile alakalarının sona ermeyeceği, bilakis “yeni bir sayfa açılacağı” açıklandı.
Bildirgede, “NATO, hem diplomatik tıpkı vakitte milletlerarası toplumun varlığının devamı ve Afganistan’ın dünyayla ilişkisinin değeri niçiniyle Hamid Karzai Memleketler arası Havalimanı’nın faaliyetlerine devam etmesini sağlamak ismine geçiş devrinde finansman takviyesi verecek. Ayrıyeten Afganistan konusunda ilgili milletlerarası ve bölgesel ortaklarla da müzakereler sürecek” denildi.
ABD basını ise Türkiye’nin “kabul edilmesi güç” kimi şartlar öne sürdüğünü tez etti.
Geçen hafta içerisinde bahisle ilgili görüşmelerin bilgilerina ait bir haber yayımlayan Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, Türkiye’nin Hamid Karzai Havalimanı’nın güvenliğinden sorumlu olmaya devam etmesi karşılığında başta S-400 füze savunma sistemi olmak üzere kimi konularda ödünler istediğini yazdı.
Gazetenin görüşmelere yakın kaynaklara dayandırdığı haberinde, Türkiye’nin ABD’den S-400 füze savunma sistemini elinde tutma ve kullanımına imkan tanıyacak bir muahedeyi kabul etmesi şartını öne sürdüğü açıklandı.
Gazete, Türkiye’nin öne sürdüğü şartların kabul edilmemesi halinde havalimanından ve Afganistan’dan askerlerini çekme tehdidinde bulunduğunu ve bunun da ABD’nin çekilme planı açısından kilit bir ehemmiyet taşıdığını yazdı.
Taliban gelişmelere ne reaksiyon verdi?
Afganistan’da şu andaki en tesirli güç olarak gösterilen Taliban ise Türkiye’nin teklifine karşı çıktı ve tüm yabancı askerlerin çekilmesi davetini bir dahaledi.
Reuters’a konuşan Taliban’ın Doha’daki Sözcüsü Suheyl Şahin, Türk askerlerinin çekilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Şahin, “Türkiye son 20 yılda NATO güçlerinin bir kesimiydi, bu niçinle ABD’yle 29 Şubat 2020’de imzaladığımız muahede uyarınca çekilmeliler… Başka taraftan Türkiye büyük bir İslam ülkesi. Afganistan’la tarihi bağları var. Gelecekte yeni bir İslami hükümet kurulduğunda onlarla yakın ve âlâ alakalar ortasında olmayı umuyoruz” diye konuştu.
Reuters ise Taliban’ın Türkiye’nin teklifini reddetmesinin, topyekun bir savaşın Kabil’i tehdit etmesi durumunda Kabil’de misyonları bulunan ülkelerin ve örgütlerin çalışanlarını nasıl inançlı bir biçimde tahliye edebilecekleri konusunda önemli soru işaretleri yarattığı yorumunu yaptı.
Bu bahis, bu hafta yapılan NATO Tepesi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Lideri Joe Biden içindeki toplantıda de ele alındı.
Türkiye, NATO güçlerinin çekilmesinin akabinde Kabil’deki Hamid Karzai Memleketler arası Havalimanı’nın güvenliğini üstlenmeye devam etme teklifinde bulundu.
ABD basını ve memleketler arası medya organlarında çıkan haberlerde ise, ABD’nin bu teklife sıcak baktığı lakin Türkiye’nin kimi kabul edilmesi güç kurallar öne sürdüğü açıklandı.
Afganistan’daki havalimanı niye değerli?
ABD ve NATO müttefikleri, yaklaşık 20 yıldır Afganistan’da asker bulunduruyor.
Biden, 1 Mayıs’ta başlayan geri çekilmenin New York’taki ikiz kuleler ve Washington’daki Pentagon’a uçaklarla düzenlenen hücumların 20’nci yılı olan 11 Eylül 2021’de tamamlanmasını hedefliyor.
ABD, 2001 yılında yaklaşık 3 bin kişinin hayatını kaybettiği ataklardan El Kural örgütü ve başkanı Usame bin Ladin’i sorumlu tutmuş ve bin Ladin’in burada müdafaa altında olduğu sebebi öne sürülerek Afganistan’a evvel hava, daha sonra kara operasyonu başlatmıştı.
Ortadan geçen 20 yılın akabinde çekilmenin başladığı bu vakitte en değerli gündem hususunu başta Kabil olmak üzere Afganistan’daki kritik noktaların güvenliği oluşturuyor. Çünkü Afganistan’da hala Taliban tesirli bir güç.
Taliban kısa müddet ortasında başşehir Kabil’i bırakarak dağlara çekilse de, hiç bir vakit tam olarak bitirilemedi ve vakit içinde bir daha güç kazandı.
Şu ana kadar ülkenin en tesirli gücü olan Taliban ile yürütülen barış görüşmelerinden sonuç çıkmadı. Bir öteki sözle ABD ve NATO askerleri, Taliban ile bir barış mutabakatına varılmadan Afganistan’dan çekilmeye hazırlanıyor. Üstelik son periyotta ülkedeki şiddet olaylarında artış görülüyor. Bu da çekilme daha sonrası güvenlik konusunu daha da kıymetli bir hale getiriyor.
Dağlık bir bölgede yer alan, deniz ulaşımı olmayan ve karayollarında önemli bir güvenlik kahrı bulunan Afganistan’ın dış dünyayla bağının kurulabilmesi için bu havalimanı hayati bir role sahip.
Kabil Havalimanı, çekilme daha sonrası güvenliğin sağlanması konusunda öncelikli yerler içinde yer alıyor.
Kimi ülkeler, Afganistan’daki diplomatik misyonlarını tutmanın ön şartı olarak havalimanı ve hava nakliyatının güvenliğini öne sürüyor.
Dahası milletlerarası yardım kuruluşlarının bu ülkeye gerekli insani yardımları bu havalimanını kullanarak ulaştırıyor.
Türkiye’nin teklifiyle ilgili neler biliniyor?
Türkiye, ABD ve NATO’nun çekilmesinin akabinde Afganistan’daki güçlerini tutarak, Kabil’deki havalimanının güvenliğini sağlamaya devam etmeyi önerdi.
Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, 7 Haziran’da Hürriyet gazetesine yaptığı açıklamada, Afganistan konusunda görüşmelerin devam ettiğini ve Türkiye’nin öne sürdüğü kuralların sağlanması halinde havalimanının güvenliği için asker tutulmaya devam edilebileceğini söylemiş oldu.
Akar, “Bizim koşullara bağlı olarak Afganistan’da kalma niyetimiz var. Koşullarımız nedir? Siyasi, mali ve lojistik dayanak. Bunlar yapıldığı takdirde biz Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’nda kalabiliriz. Kurallarımızla ilgili yanıtı bekliyoruz” dedi.
Hala havalimanının askeri kısmının işletmesinden de Türkiye sorumlu.
Reuters haber ajansına konuşan bir Türk yetkili, memleketler arası güçlerin çekilmesinin akabinde havalimanının güvenliğinin sağlanması için buradaki Türk askeri sayısının artırılması gerektiğini söylemiş oldu.
Türkiye’nin Afganistan’daki milletlerarası güç kapsamında yaklaşık 500 askeri bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da dün Biden ile yaptığı görüşme ve NATO doruğunun akabinde düzenlediği basın toplantısında, Afganistan konusunda bir mutabakat sağlandığını söylemiş oldu.
Erdoğan, Türkiye’nin Afganistan’dan çıkmasının istenmemesi halinde ABD’nin hem diplomatik birebir vakitte mali konularda vereceği takviyenin değerli olduğunu söylemiş oldu.
Erdoğan, “Taliban gerçeğini kenara koymak mümkün değil. Bir başka mevzu bir daha Afganistan’da biz Pakistan’ı da Macaristan’ı da yanımıza alma fikrimizi kendilerine söylemiş olduk. Şu an itibariyle bir mutabakat kelam konusu. Bir külfet kelam konusu değil” dedi.
CHP milletekili Utku Çakırözer: Herkes ayrılırken neden Afganistan’da bir tek biz kalacağız?
Türkiye’de ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ise iktidarı önerisi niçiniyle sert lisanla eleştirdi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dışişleri Komitesi Üyesi ve CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, ortalarında Avustralya’nın da olduğu birtakım ülkelerin güvenlik korkusuyla Afganistan’daki diplomatik temsilciliklerini kapatmaya hazırlandığını hatırlattı.
Çakırözer, “Herkes ayrılırken Afganistan’da bir tek biz kalacağız. neden? ABD’nin yeni idaresi memnun olsun, şad olsun diye! Ülkede denetimi ele geçiren radikal Taliban kimseyi istemezken, ‘Biz kalacağız’ diye tutturmak orada bakılırsav yapacak binlerce askeri ve sivil unsurlarımızı güvenlik riskine atmak olur” diye konuştu.
ABD ve NATO teklife nasıl bakıyor?
ABD idaresi, havalimanının güvenliği konusunun Biden-Erdoğan görüşmesinde ele alınacağını deklare etti. Lakin görüşme daha sonrasında ABD kanadından yapılan açıklamalarda bu hususla ilgili net tabirlere yer verilmedi.
NATO Genel Sekreteri Jens Soltenberg, askerlerin geri çekilmesinin akabinde Hamid Karzai Havalimanı’nın güvenliğinin nasıl sağlanacağı konusunda bir karar verilmediğini lakin Türkiye’nin bu husustaki müzakerelerde kilit rol oynadığını söylemiş oldu.
NATO Tepesi’nin akabinde yayımlanan ortak sonuç bildirgesinde asker çekilmesinin akabinde teşkilatın Afganistan ile alakalarının sona ermeyeceği, bilakis “yeni bir sayfa açılacağı” açıklandı.
Bildirgede, “NATO, hem diplomatik tıpkı vakitte milletlerarası toplumun varlığının devamı ve Afganistan’ın dünyayla ilişkisinin değeri niçiniyle Hamid Karzai Memleketler arası Havalimanı’nın faaliyetlerine devam etmesini sağlamak ismine geçiş devrinde finansman takviyesi verecek. Ayrıyeten Afganistan konusunda ilgili milletlerarası ve bölgesel ortaklarla da müzakereler sürecek” denildi.
ABD basını ise Türkiye’nin “kabul edilmesi güç” kimi şartlar öne sürdüğünü tez etti.
Geçen hafta içerisinde bahisle ilgili görüşmelerin bilgilerina ait bir haber yayımlayan Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, Türkiye’nin Hamid Karzai Havalimanı’nın güvenliğinden sorumlu olmaya devam etmesi karşılığında başta S-400 füze savunma sistemi olmak üzere kimi konularda ödünler istediğini yazdı.
Gazetenin görüşmelere yakın kaynaklara dayandırdığı haberinde, Türkiye’nin ABD’den S-400 füze savunma sistemini elinde tutma ve kullanımına imkan tanıyacak bir muahedeyi kabul etmesi şartını öne sürdüğü açıklandı.
Gazete, Türkiye’nin öne sürdüğü şartların kabul edilmemesi halinde havalimanından ve Afganistan’dan askerlerini çekme tehdidinde bulunduğunu ve bunun da ABD’nin çekilme planı açısından kilit bir ehemmiyet taşıdığını yazdı.
Taliban gelişmelere ne reaksiyon verdi?
Afganistan’da şu andaki en tesirli güç olarak gösterilen Taliban ise Türkiye’nin teklifine karşı çıktı ve tüm yabancı askerlerin çekilmesi davetini bir dahaledi.
Reuters’a konuşan Taliban’ın Doha’daki Sözcüsü Suheyl Şahin, Türk askerlerinin çekilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Şahin, “Türkiye son 20 yılda NATO güçlerinin bir kesimiydi, bu niçinle ABD’yle 29 Şubat 2020’de imzaladığımız muahede uyarınca çekilmeliler… Başka taraftan Türkiye büyük bir İslam ülkesi. Afganistan’la tarihi bağları var. Gelecekte yeni bir İslami hükümet kurulduğunda onlarla yakın ve âlâ alakalar ortasında olmayı umuyoruz” diye konuştu.
Reuters ise Taliban’ın Türkiye’nin teklifini reddetmesinin, topyekun bir savaşın Kabil’i tehdit etmesi durumunda Kabil’de misyonları bulunan ülkelerin ve örgütlerin çalışanlarını nasıl inançlı bir biçimde tahliye edebilecekleri konusunda önemli soru işaretleri yarattığı yorumunu yaptı.
- Erdoğan, Biden ile görüşmesinde 1915 olaylarının gündeme gelmediğini söylemiş oldu
- ABD Afganistan’daki askerlerini ‘resmen’ çekmeye başladı, Kabil’de güvenlik artırıldı
- New York Times: Erdoğan, Biden’la görüşmesi öncesi halini yumuşattı
- Taliban: Afganistan’da savaşı biz kazandık, ABD kaybetti
- Erdoğan, Biden’ın 1915 olaylarını ‘soykırım’ olarak kabul etmesini ikili toplantıda gündeme getireceğini söylemiş oldu