Berlin
Almanya’da yaklaşık 17 yıl daha sonra Angela Merkel’siz bir devri başlatacak olan seçim geride kaldı. Ülkenin kırmızı beyaz bayraklı merkez sol partisi, kendi kâbusu haline gelen döngüyü kırarak geçilmez üzere görülen sağ parti CDU’yu geçti. Birtakım çevreler tarafınca ‘sıkıcı’ bulunan toplumsal demokrat aday ülkenin en kıymetli ofisinde oturacak. Doğal evvel bir koalisyon kurması lazım. bu biçimdea kadar Merkel’in emeklilik günlerinin beklemesi gerekecek.
Pazar gününün büyük kısmını geçirdiğimiz Berlin’deki SPD genel merkezinde her partilinin yüzünde sabırsızlıkla karışık heyecanı görmek mümkündü. Partinin genel merkezinin lobisinde binaya ismini veren ve sol siyasette bir ekol olarak kabul edilebilecek Willy Brandt’in heykelinin gölgesinde partililer ve gazeteciler, sandıkların kapanmasını ve birinci nabzı verecek çıkış anketlerinin yayınlanmasını beklerken, lobiyi çevreleyen televizyonlarda da çeşitli kanalların Merkel’e veda için hazırladığı görüntüler dönüyordu. Tahminen bu binada binlerce kişi binlerce saat Merkel’i yenebilmek için mesai yaptı, lakin o bir daha sandıkta yenilmeden; kendi sonucuyla siyasete veda etti.
SPD lobisindeki ekranlarda Merkel ve Obama
SPD genel merkezinde sevinç çığlıkları, alkışlar, sallanan bayraklar ve sevinçle zıplayan partililer vardı. Gece boyunca Fulya Canşen ve bana eşlik eden SPD’li eski federal meclis üyesi Lale Akgün’ün memnunluktan gözleri doldu. Akgün, bu seçimin parti için ne kadar büyük bir muvaffakiyet olduğunu vurguladı. Çıkış anketleri ve birinci sonuçlar CDU ve SPD’yi birbirine son derece yakın çıkarsa da, SPD’lilerin kutlamaları boşa çıkmadı. Almanya’da yeni hükümeti Olaf Scholz kuracak. Avrupa’nın bir numaralı iktisadının başında artık Toplumsal Demokratlar olacak.
Kısa mühlet daha sonra ekranlarda CDU’nun adayı Armin Laschet’i gördüğümüzde muhafazakâr parti idaresinin yüzünde şaşkınlık olduğunu anlamak kolay olsa gerekdi. Laschet ile bir arada sahnede Merkel vardı. SPD’liler sanırım bu sözlerden güç alarak alkış ve kutlamalara konuşma sırasında da devam etti. Laschet “çabucak hemen yenilmedik” iletisi verse de, beden lisanı daha farklıydı.
Akabinde Yeşiller’in önderleri ekranlara yansıdı. Başbakan adayı Anna Baerbock, “kendisinin de kusurlar yaptığını” söz etti ve geleceğe dair partisi için umutlu bildiriler verdi. SPD salonu konuşma boyunca sessiz kaldı. Sanırım Toplumsal Demokratlar yeni iktidar ortaklarının söyleyeceklerini dinlemek istedi.
çabucak sonrasında bulunduğumuz salonda sahneye Scholz ve SPD başkanları geldi. Salona alkış yağdı, sevinç çığlıkları koptu. Scholz ve parti idare, CDU ile binde 2’ye kadar düşen fark niçiniyle temkinli davransa da partililer içinde tam bir bayram havası vardı. Her cümleden daha sonra alkışlar, tezahüratlar ve fazlası.
yıllardır T24’e Almanya’yı ve Alman siyasetini yazan Fulya Canşen, Scholz’un zafer ilan etmekten kaçınması üzerine Almanya’nın müstakbel başkanının temkinli tutumunu, baibakanlık koltuğunu devralacağı Merkel’inkine benzetti. İlerleyen saatlerde SPD farkı giderek açmaya devam etti ve sonunda yarışı kopardı. Birfazlaca şahsa göre işin heyecanlı tarafı artık başlıyor.
Bu ortada SPD’nin, genel merkezindekiler için de aldığı ağır tedbirlere değinmek gerekiyor. Willy-Brandt-Haus’a öncesinden yapılan akreditasyon müracaatları ile sonlu sayıda gazeteci alındı. Hepimizden yeni PCR testi ve iki doz koronavirüs aşısı olduğumuza dair ispat istendi. Binanın etrafında açık havada da sonuçların takip edilebilmesi için ekranlar, çekim yapılabilmesi için açık bırakılmış alanlar bulunuyordu. Lobideki kalabalığa karşın yayın anları haricinde kimsenin maskesiz gezdiğini görmedim.
SPD binasından ayrıldıktan daha sonra güya farklı bir dünyaya çıktık. İçerideki o heyecandan eser yoktu! Güya dışarıda kimsenin haberi olmayan bilinmeyen bir mesken partisinden çıkmış üzereydik. Türk nüfusun yoğunlukta olduğu Kreuzberg’e indiğimizde hayat çok olağan seyrediyordu. Fulya Canşen ile birlikte konuştuğumuz Türk restoran çalışanlarından hiç biri ne oy verdiğini ne de sonuçları takip ettiğini tabir etti. Hepsinin sunduğu niçinler farklıydı. Görüntüyü buraya iliştiriyorum.
Israrla sokaklarda heyecan yaşanmadığını söylesek de, Almanya’daki seçimler biroldukca değişik sonuç sundu. Bunları biroldukca başlıkta değerlendirmeye çalışalım.
Gecenin kazananı: Bu isim emsalsiz Olaf Scholz. Başbakan seçilmesi kendi başarısı mı yoksa 16 yıl sürmüş CDU iktidarı yorgunluğu eşliğinde karşısındaki adayların başarısızlığı mı, bunu tartışabiliriz. Fakat kesin olan şey şu; Scholz o denli ya da bu biçimde yıllar daha sonra Almanya’da toplumsal demokratları iktidara taşıyan geminin dümenini muvaffakiyetle tuttu. Önümüzdeki yıllarde dünyada rüzgârı esen merkez sol ile ilgili yazılan her yazıda giriş paragraflarında onun da ismi geçecek. Scholz kısa mühlet evvel partisinde genel lider bile seçilememişti. Aday gösterilmesinden daha sonra ise ağır mesaiyle 1 sene ortasında SPD’nin oyunu 2017’ye bakılırsa göz gerisi edilemez bir oranda artırmayı başardı. Artık tüm gözler onun üzerinde.
Gecenin kaybeden partisi: Yeşiller. Avrupa’da iklim hareketi tepe noktalarına ulaşıyor. Yeşiller bu iklimde dünyanın birinci yeşil iktidarı olabilirlerdi. aslına bakarsanız ilkbahar aylarında anketlerde birinci sıralardaydılar. Anna Baerbock haricinde bir aday tercih edilse, dün akşam onlar kutlama yapıyor olabilirlerdi. Partinin istenen / beklenen başarıyı sergileyememesi, Baerbock’un isminin karıştığı skandallar oy oranını epeyce eritti. Dün gece son anketlerin gösterdiğinin bile altında kalarak yüzde 14,6 oy aldılar. Yeşiller, geriye bakarak kusurlarını ayrıntılı bir biçimde incelemeli. 2021 olmadı, 2025 ise onların yılı olabilir.
Gecenin kaybeden ismi: Şu anda yerinde olmak isteyeceğim siyasetçiler sıralamasında Armin Laschet listenin tabanında bir iki isimle köşe kapmaca oynuyor. Laschet, üzerine konulan yükü taşıyamadı. CDU onun liderliğinde ve adaylığında tarihinin en berbat seçim kararınu aldı. Seçim neticelerinda siyah kolon, hiç olmadığı kadar kısa kaldı. Merkel’in halefi, onun oylarını kaybetti. Laschet, seçimleri kazanamaması durumunda hem Kuzey Ren Vestfalya Başbakanlığı’nı tıpkı vakitte CDU liderliğini bırakacağını söylemişti. Bakalım kelamını tutacak mı?..
Gecenin sürprizi: Mümkün olduğu konuşuluyordu; fakat ben Die Linke’nin, yani Sol Parti’nin parlamento haricinde kalmasını beklemiyordum. Parti direkt seçim ile soktuğu tek tük adaylar yardımıyla fraksiyon kurabilecek, lakin koalisyon konuşmalarında sahne dışı kaldı. Öte yandan Lale Akgün, Die Linke’nin yüzde 5 barajının altında kalmasının partinin 2025 seçimleri için yenilenmesinde kıymetli rol oynayabileceğini tabir etti. Die Linke, bununla birlikte listesinde en çok Türk aday bulunan partiydi.
Mümkün koalisyonlar: SPD ve Yeşiller, birlikte koalisyon kuracaklarının bildirisini net bir biçimde verdiler. Die Linke’nin 5 barajının altında kalması ile bir arada bu üçlü koalisyonun son muhtemel ortağı Hür Demokratik Parti (FDP) üzere duruyor. Scholz da seçimlerden daha sonra bu koalisyonu istediğine işaret etti. Yani trafik lambası koalisyonu dediğimiz SPD, Yeşiller ve liberal FDP’nin kuracağı koalisyon hükümeti ufukta görünüyor. FDP’nin Maliye Bakanlığı’nı isteme konusunda ısrarcı olup olmayacağı bu koalisyonun inşası ve müddeti konusunda belirleyici olacak. SPD’nin CDU ile de hükümet kurması matematiksel olarak mümkün, lakin bu pek muhtemel görünmüyor. Çok sağcı, Almanya İçin Alternatif (AfD) partisi de teknik olarak bir koalisyonda yer alabilir. Fakat kimsenin bu partiye yanaşmayacağından Alman siyasetini az fazlaca takip eden herkes emin.
Popülist alternatif: Seçim haritasına baktığınızda eski Doğu Almanya’nın güneyinin lacivert olduğunu bakılırsaceksiniz. Göçmen tersi, homofobik, İslamofobik ve daha sonunda ‘fobik’ bulunan biroldukça söz ile nitelendirebileceğimiz AfD bu bölgelerde bir daha epey fazla oy kazandı. Saksonya ve Türingiya eyaletinde en çok oyu alan parti oldular. Ülke genelinde 2017 federal seçimlerine kıyasla oy kaybı yaşadılar, lakin yüzde 10,3’lük sonuç ve Bundestag’da 83 sandalye hâlâ tesirli bir parti olduklarını gösteriyor.
Anketler yanılmadı: Almanya’da seçim öncesi anketlerde CDU ve SPD’nin fazlaca yakın çıkması, yanılma hissesi göz önünde bulundurulunca seçimin bıçak sırtı geçeceğini gösteriyordu. CDU anketlerde seçime giden son 3 günde tırmanmayı başarmıştı. 25 Eylül anketlerinin ortalamasında SPD yüzde 26, CDU yüzde 24’tü. Anketler başka partile konusunda da yanılmadı. Anketlerde Sol Parti genel olarak yüzde 5 hududunun altına düşmüyordu, fakat seçim gecesi yüzde 4.9 ile felaketi yaşadılar.
Kararsızlar: Seçimdilk evvel her 10 seçmenden 4’ünün kararsız olduğu konuşuluyordu. Kararsızların ne tarafa yoğunlukta oy verdiklerini bilmek için çabucak hemen erken, bununla ilgili bilgiler yayımlanmadı. Lakin baktığımızda anketlerin yanılmamış olması kararsızların partilerin gerçek oranlarına göre dağıldığını yahut bu insanların kıymetli bir kısmının sandığa gitmediğine işaret edebilir. Ancak anketlerde son günlerde CDU’nun SPD ile içindeki farkı yüzde 4’lerden yüzde 2’lere indirdiğini görmüştük. Bu pek natürel önemli sayıda kararsız seçmenin son günlerde muhafazakarlara yöneldiğine işaret edebilir.
Almanya’da yaklaşık 17 yıl daha sonra Angela Merkel’siz bir devri başlatacak olan seçim geride kaldı. Ülkenin kırmızı beyaz bayraklı merkez sol partisi, kendi kâbusu haline gelen döngüyü kırarak geçilmez üzere görülen sağ parti CDU’yu geçti. Birtakım çevreler tarafınca ‘sıkıcı’ bulunan toplumsal demokrat aday ülkenin en kıymetli ofisinde oturacak. Doğal evvel bir koalisyon kurması lazım. bu biçimdea kadar Merkel’in emeklilik günlerinin beklemesi gerekecek.
Pazar gününün büyük kısmını geçirdiğimiz Berlin’deki SPD genel merkezinde her partilinin yüzünde sabırsızlıkla karışık heyecanı görmek mümkündü. Partinin genel merkezinin lobisinde binaya ismini veren ve sol siyasette bir ekol olarak kabul edilebilecek Willy Brandt’in heykelinin gölgesinde partililer ve gazeteciler, sandıkların kapanmasını ve birinci nabzı verecek çıkış anketlerinin yayınlanmasını beklerken, lobiyi çevreleyen televizyonlarda da çeşitli kanalların Merkel’e veda için hazırladığı görüntüler dönüyordu. Tahminen bu binada binlerce kişi binlerce saat Merkel’i yenebilmek için mesai yaptı, lakin o bir daha sandıkta yenilmeden; kendi sonucuyla siyasete veda etti.
SPD lobisindeki ekranlarda Merkel ve Obama
SPD genel merkezinde sevinç çığlıkları, alkışlar, sallanan bayraklar ve sevinçle zıplayan partililer vardı. Gece boyunca Fulya Canşen ve bana eşlik eden SPD’li eski federal meclis üyesi Lale Akgün’ün memnunluktan gözleri doldu. Akgün, bu seçimin parti için ne kadar büyük bir muvaffakiyet olduğunu vurguladı. Çıkış anketleri ve birinci sonuçlar CDU ve SPD’yi birbirine son derece yakın çıkarsa da, SPD’lilerin kutlamaları boşa çıkmadı. Almanya’da yeni hükümeti Olaf Scholz kuracak. Avrupa’nın bir numaralı iktisadının başında artık Toplumsal Demokratlar olacak.
Kısa mühlet daha sonra ekranlarda CDU’nun adayı Armin Laschet’i gördüğümüzde muhafazakâr parti idaresinin yüzünde şaşkınlık olduğunu anlamak kolay olsa gerekdi. Laschet ile bir arada sahnede Merkel vardı. SPD’liler sanırım bu sözlerden güç alarak alkış ve kutlamalara konuşma sırasında da devam etti. Laschet “çabucak hemen yenilmedik” iletisi verse de, beden lisanı daha farklıydı.
Akabinde Yeşiller’in önderleri ekranlara yansıdı. Başbakan adayı Anna Baerbock, “kendisinin de kusurlar yaptığını” söz etti ve geleceğe dair partisi için umutlu bildiriler verdi. SPD salonu konuşma boyunca sessiz kaldı. Sanırım Toplumsal Demokratlar yeni iktidar ortaklarının söyleyeceklerini dinlemek istedi.
çabucak sonrasında bulunduğumuz salonda sahneye Scholz ve SPD başkanları geldi. Salona alkış yağdı, sevinç çığlıkları koptu. Scholz ve parti idare, CDU ile binde 2’ye kadar düşen fark niçiniyle temkinli davransa da partililer içinde tam bir bayram havası vardı. Her cümleden daha sonra alkışlar, tezahüratlar ve fazlası.
yıllardır T24’e Almanya’yı ve Alman siyasetini yazan Fulya Canşen, Scholz’un zafer ilan etmekten kaçınması üzerine Almanya’nın müstakbel başkanının temkinli tutumunu, baibakanlık koltuğunu devralacağı Merkel’inkine benzetti. İlerleyen saatlerde SPD farkı giderek açmaya devam etti ve sonunda yarışı kopardı. Birfazlaca şahsa göre işin heyecanlı tarafı artık başlıyor.
Bu ortada SPD’nin, genel merkezindekiler için de aldığı ağır tedbirlere değinmek gerekiyor. Willy-Brandt-Haus’a öncesinden yapılan akreditasyon müracaatları ile sonlu sayıda gazeteci alındı. Hepimizden yeni PCR testi ve iki doz koronavirüs aşısı olduğumuza dair ispat istendi. Binanın etrafında açık havada da sonuçların takip edilebilmesi için ekranlar, çekim yapılabilmesi için açık bırakılmış alanlar bulunuyordu. Lobideki kalabalığa karşın yayın anları haricinde kimsenin maskesiz gezdiğini görmedim.
SPD binasından ayrıldıktan daha sonra güya farklı bir dünyaya çıktık. İçerideki o heyecandan eser yoktu! Güya dışarıda kimsenin haberi olmayan bilinmeyen bir mesken partisinden çıkmış üzereydik. Türk nüfusun yoğunlukta olduğu Kreuzberg’e indiğimizde hayat çok olağan seyrediyordu. Fulya Canşen ile birlikte konuştuğumuz Türk restoran çalışanlarından hiç biri ne oy verdiğini ne de sonuçları takip ettiğini tabir etti. Hepsinin sunduğu niçinler farklıydı. Görüntüyü buraya iliştiriyorum.
Israrla sokaklarda heyecan yaşanmadığını söylesek de, Almanya’daki seçimler biroldukca değişik sonuç sundu. Bunları biroldukca başlıkta değerlendirmeye çalışalım.
Gecenin kazananı: Bu isim emsalsiz Olaf Scholz. Başbakan seçilmesi kendi başarısı mı yoksa 16 yıl sürmüş CDU iktidarı yorgunluğu eşliğinde karşısındaki adayların başarısızlığı mı, bunu tartışabiliriz. Fakat kesin olan şey şu; Scholz o denli ya da bu biçimde yıllar daha sonra Almanya’da toplumsal demokratları iktidara taşıyan geminin dümenini muvaffakiyetle tuttu. Önümüzdeki yıllarde dünyada rüzgârı esen merkez sol ile ilgili yazılan her yazıda giriş paragraflarında onun da ismi geçecek. Scholz kısa mühlet evvel partisinde genel lider bile seçilememişti. Aday gösterilmesinden daha sonra ise ağır mesaiyle 1 sene ortasında SPD’nin oyunu 2017’ye bakılırsa göz gerisi edilemez bir oranda artırmayı başardı. Artık tüm gözler onun üzerinde.
Gecenin kaybeden partisi: Yeşiller. Avrupa’da iklim hareketi tepe noktalarına ulaşıyor. Yeşiller bu iklimde dünyanın birinci yeşil iktidarı olabilirlerdi. aslına bakarsanız ilkbahar aylarında anketlerde birinci sıralardaydılar. Anna Baerbock haricinde bir aday tercih edilse, dün akşam onlar kutlama yapıyor olabilirlerdi. Partinin istenen / beklenen başarıyı sergileyememesi, Baerbock’un isminin karıştığı skandallar oy oranını epeyce eritti. Dün gece son anketlerin gösterdiğinin bile altında kalarak yüzde 14,6 oy aldılar. Yeşiller, geriye bakarak kusurlarını ayrıntılı bir biçimde incelemeli. 2021 olmadı, 2025 ise onların yılı olabilir.
Gecenin kaybeden ismi: Şu anda yerinde olmak isteyeceğim siyasetçiler sıralamasında Armin Laschet listenin tabanında bir iki isimle köşe kapmaca oynuyor. Laschet, üzerine konulan yükü taşıyamadı. CDU onun liderliğinde ve adaylığında tarihinin en berbat seçim kararınu aldı. Seçim neticelerinda siyah kolon, hiç olmadığı kadar kısa kaldı. Merkel’in halefi, onun oylarını kaybetti. Laschet, seçimleri kazanamaması durumunda hem Kuzey Ren Vestfalya Başbakanlığı’nı tıpkı vakitte CDU liderliğini bırakacağını söylemişti. Bakalım kelamını tutacak mı?..
Gecenin sürprizi: Mümkün olduğu konuşuluyordu; fakat ben Die Linke’nin, yani Sol Parti’nin parlamento haricinde kalmasını beklemiyordum. Parti direkt seçim ile soktuğu tek tük adaylar yardımıyla fraksiyon kurabilecek, lakin koalisyon konuşmalarında sahne dışı kaldı. Öte yandan Lale Akgün, Die Linke’nin yüzde 5 barajının altında kalmasının partinin 2025 seçimleri için yenilenmesinde kıymetli rol oynayabileceğini tabir etti. Die Linke, bununla birlikte listesinde en çok Türk aday bulunan partiydi.
Mümkün koalisyonlar: SPD ve Yeşiller, birlikte koalisyon kuracaklarının bildirisini net bir biçimde verdiler. Die Linke’nin 5 barajının altında kalması ile bir arada bu üçlü koalisyonun son muhtemel ortağı Hür Demokratik Parti (FDP) üzere duruyor. Scholz da seçimlerden daha sonra bu koalisyonu istediğine işaret etti. Yani trafik lambası koalisyonu dediğimiz SPD, Yeşiller ve liberal FDP’nin kuracağı koalisyon hükümeti ufukta görünüyor. FDP’nin Maliye Bakanlığı’nı isteme konusunda ısrarcı olup olmayacağı bu koalisyonun inşası ve müddeti konusunda belirleyici olacak. SPD’nin CDU ile de hükümet kurması matematiksel olarak mümkün, lakin bu pek muhtemel görünmüyor. Çok sağcı, Almanya İçin Alternatif (AfD) partisi de teknik olarak bir koalisyonda yer alabilir. Fakat kimsenin bu partiye yanaşmayacağından Alman siyasetini az fazlaca takip eden herkes emin.
Popülist alternatif: Seçim haritasına baktığınızda eski Doğu Almanya’nın güneyinin lacivert olduğunu bakılırsaceksiniz. Göçmen tersi, homofobik, İslamofobik ve daha sonunda ‘fobik’ bulunan biroldukça söz ile nitelendirebileceğimiz AfD bu bölgelerde bir daha epey fazla oy kazandı. Saksonya ve Türingiya eyaletinde en çok oyu alan parti oldular. Ülke genelinde 2017 federal seçimlerine kıyasla oy kaybı yaşadılar, lakin yüzde 10,3’lük sonuç ve Bundestag’da 83 sandalye hâlâ tesirli bir parti olduklarını gösteriyor.
Anketler yanılmadı: Almanya’da seçim öncesi anketlerde CDU ve SPD’nin fazlaca yakın çıkması, yanılma hissesi göz önünde bulundurulunca seçimin bıçak sırtı geçeceğini gösteriyordu. CDU anketlerde seçime giden son 3 günde tırmanmayı başarmıştı. 25 Eylül anketlerinin ortalamasında SPD yüzde 26, CDU yüzde 24’tü. Anketler başka partile konusunda da yanılmadı. Anketlerde Sol Parti genel olarak yüzde 5 hududunun altına düşmüyordu, fakat seçim gecesi yüzde 4.9 ile felaketi yaşadılar.
Kararsızlar: Seçimdilk evvel her 10 seçmenden 4’ünün kararsız olduğu konuşuluyordu. Kararsızların ne tarafa yoğunlukta oy verdiklerini bilmek için çabucak hemen erken, bununla ilgili bilgiler yayımlanmadı. Lakin baktığımızda anketlerin yanılmamış olması kararsızların partilerin gerçek oranlarına göre dağıldığını yahut bu insanların kıymetli bir kısmının sandığa gitmediğine işaret edebilir. Ancak anketlerde son günlerde CDU’nun SPD ile içindeki farkı yüzde 4’lerden yüzde 2’lere indirdiğini görmüştük. Bu pek natürel önemli sayıda kararsız seçmenin son günlerde muhafazakarlara yöneldiğine işaret edebilir.