Kasım 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasına yol açan gazeteci olarak bilinen Riccardo Ehrman 92 yaşında ömrünü kaybetti.
İtalyan gazeteci Ehrman, Ansa haber ajansının Doğu Berlin temsilciliğini yaparken 9 Kasım 1989’da bir basın toplantısında sorduğu sorularla duvarın yıkımına giden süreci tetiklemişti.
Doğu Almanya hükümet sözcüsü Günter Schabowski’nin 9 Kasım’da düzenlediği basın toplantısında Ehrman, bu biçimdeki ismiyle Demokratik Alman Cumhuriyeti (DDR) vatandaşlarına yönelik seyahat kısıtlamalarıyla ilgili bir soru sordu.
Schabowski, “Ülke dışına özel seyahatler artık önkoşulsuz olarak yapılabilecek” dedi. Bu cevap üzerine Ehrman, “Bu, Batı Berlin için de geçerli mi?” diye sordu ve olumlu karşılık aldı.
Akabinde, tarihe geçen soru ve karşılık geldi: Ehrman’ın, “Yeni kurallar ne vakitten itibaren yürürlüğe girecek?” diye sorması üzerine Schabowski, cebindeki kağıtlara bakarak “Bildiğim kadarıyla çabucak, şu andan itibaren” dedi.
Bu kelamların akabinde binlerce Doğu Almanya vatandaşı Berlin Duvarı’na akın etti ve hudut muhafızlarının hazırlıksız yakalanmasının da tesiriyle birkaç saat daha sonra hudut kapıları açıldı. O gece tarihe Berlin Duvarı’nın yıkıldığı an olarak geçti.
Bu tarihi gelişmeye yol açan yanıtın temelinde bürokratik bir karışıklık ve yanlış anlamadan kaynaklandığı ise çabucak sonrasında ortaya çıktı.
Seyahat rejimini esnetme sonucunın sonrasındasında açıklanması ve sonraki gün devreye girmesi, ayrıyeten kimi önkoşullara bağlı olması planlanıyordu. Lakin sözcü Schabowski’nin sonucun bilgilerindan haberdar olmadığı, basın toplantısındaki sorular karşısında kendisine verilen brifing notlarına bakarak çıkarım yapmaya çalıştığı anlaşıldı.
Getty Images Günter Schabowski’nin aslında sıkıcı geçen basın toplantısı, seyahat yasaklarının kalktığını söylemesiyle tarihe geçti.
Riccardo Ehrman, o akşam yaşananları ondan sonrasında Ansa ajansına şu biçimde anlatmıştı:
“Doğu Almanya’daki komünist rejimin tüm basın toplantıları üzere sıkıcı bir basın toplantısıydı. Sözcü Schabowski, her zamanki üzere monoton bir biçimde neler yapıldığını ve neler yapılacağını anlatıyordu, bu ortada rejimin kimi yanılgılar yapmış olabileceği imasında da bulundu. Bundan yola çıkarak, bana kelam hakkı verildiğinde şu soruyu sordum: ‘Aslında yeni olmayan, yalnızca şimdiye kadar mevcut olan her şeyin teyidinden ibaret bir seyahat yasası çıkararak da bir yanılgı işlediğinizi düşünmüyor musunuz?’
Schabowski çabucak sonrasında bana bu sorunun kendisini hayli rahatsız ettiğini söylemiş oldu. Basın toplantısında ise ‘Hata yapmıyoruz’ diye karşılık verdi. Cebinden bir kağıt çıkardı ve buna bakarak tüm Doğu Almanya vatandaşlarının pasaporta gerek olmadan tüm sonlardan geçebileceğini ilan etti. Bu bir ihtilal ilanıydı.”
Ehrman şöyleki devam etti:
“Bu noktada iki soru daha sordum: ‘Bu, Batı Berlin için de geçerli mi?’ Karşılık ‘evet’ oldu, ‘tüm sonlar için geçerli’. Ve son soru: ‘Ne vakitten itibaren?’ Schabowski bir an şaşkın durdu: ‘Bu kağıtta yazmıyor ancak doğal ki şu andan itibaren’ dedi.”
Bu son iki soruyu soran gazetecinin kim olduğu konusunda bir ihtilaf olsa da Ehrman o tarihten daha sonra “duvar yıkan gazeteci” olarak anılmaya başladı. Birtakım kaynaklarsa daha evvelki seyahat kurallarıyla ilgili soruyu sorarak kritik mevzuyu açan kişinin Ehrman olduğunu, lakin “Ne vakitten itibaren” sorusunu Alman Bild gazetesinin muhabiri Peter Brinkmann’ın sorduğunu savunuyor.
Riccardo Ehrman, 2008’de Almanya tarafınca Liyakat Nişanı’yla ödüllendirildi. Ehrman, eski Batı Almanya Başbakanı Willy Brandt’ın bir müsabakalarında bu tarihi olaya atıfla kendisini “Kısa soru, büyük etki” diyerek kutladığını da anlatmıştı.
Polonya asıllı Yahudi bir ailenin çocuğu olarak İtalya’nın Floransa kentinde, 4 Kasım 1929’da doğan Riccardo Ehrman, 13 yaşındayken İtalya’daki Ferramonti di Tarsia toplama kampına gönderilmişti.
Kanada, ABD, Hindistan üzere birfazlaca ülkede bakılırsav yapan Ehrman, Almanya’dan daha sonra Ansa’nın Madrid temsilcisi olarak çalışmaya başlamıştı. Ehrman’ın Madrid’de hayatını kaybettiği dün eşi Margherita tarafınca Ansa ajansına belirtildi.
İtalyan gazeteci Ehrman, Ansa haber ajansının Doğu Berlin temsilciliğini yaparken 9 Kasım 1989’da bir basın toplantısında sorduğu sorularla duvarın yıkımına giden süreci tetiklemişti.
Doğu Almanya hükümet sözcüsü Günter Schabowski’nin 9 Kasım’da düzenlediği basın toplantısında Ehrman, bu biçimdeki ismiyle Demokratik Alman Cumhuriyeti (DDR) vatandaşlarına yönelik seyahat kısıtlamalarıyla ilgili bir soru sordu.
Schabowski, “Ülke dışına özel seyahatler artık önkoşulsuz olarak yapılabilecek” dedi. Bu cevap üzerine Ehrman, “Bu, Batı Berlin için de geçerli mi?” diye sordu ve olumlu karşılık aldı.
Akabinde, tarihe geçen soru ve karşılık geldi: Ehrman’ın, “Yeni kurallar ne vakitten itibaren yürürlüğe girecek?” diye sorması üzerine Schabowski, cebindeki kağıtlara bakarak “Bildiğim kadarıyla çabucak, şu andan itibaren” dedi.
Bu kelamların akabinde binlerce Doğu Almanya vatandaşı Berlin Duvarı’na akın etti ve hudut muhafızlarının hazırlıksız yakalanmasının da tesiriyle birkaç saat daha sonra hudut kapıları açıldı. O gece tarihe Berlin Duvarı’nın yıkıldığı an olarak geçti.
Bu tarihi gelişmeye yol açan yanıtın temelinde bürokratik bir karışıklık ve yanlış anlamadan kaynaklandığı ise çabucak sonrasında ortaya çıktı.
Seyahat rejimini esnetme sonucunın sonrasındasında açıklanması ve sonraki gün devreye girmesi, ayrıyeten kimi önkoşullara bağlı olması planlanıyordu. Lakin sözcü Schabowski’nin sonucun bilgilerindan haberdar olmadığı, basın toplantısındaki sorular karşısında kendisine verilen brifing notlarına bakarak çıkarım yapmaya çalıştığı anlaşıldı.
Getty Images Günter Schabowski’nin aslında sıkıcı geçen basın toplantısı, seyahat yasaklarının kalktığını söylemesiyle tarihe geçti.
Riccardo Ehrman, o akşam yaşananları ondan sonrasında Ansa ajansına şu biçimde anlatmıştı:
“Doğu Almanya’daki komünist rejimin tüm basın toplantıları üzere sıkıcı bir basın toplantısıydı. Sözcü Schabowski, her zamanki üzere monoton bir biçimde neler yapıldığını ve neler yapılacağını anlatıyordu, bu ortada rejimin kimi yanılgılar yapmış olabileceği imasında da bulundu. Bundan yola çıkarak, bana kelam hakkı verildiğinde şu soruyu sordum: ‘Aslında yeni olmayan, yalnızca şimdiye kadar mevcut olan her şeyin teyidinden ibaret bir seyahat yasası çıkararak da bir yanılgı işlediğinizi düşünmüyor musunuz?’
Schabowski çabucak sonrasında bana bu sorunun kendisini hayli rahatsız ettiğini söylemiş oldu. Basın toplantısında ise ‘Hata yapmıyoruz’ diye karşılık verdi. Cebinden bir kağıt çıkardı ve buna bakarak tüm Doğu Almanya vatandaşlarının pasaporta gerek olmadan tüm sonlardan geçebileceğini ilan etti. Bu bir ihtilal ilanıydı.”
Ehrman şöyleki devam etti:
“Bu noktada iki soru daha sordum: ‘Bu, Batı Berlin için de geçerli mi?’ Karşılık ‘evet’ oldu, ‘tüm sonlar için geçerli’. Ve son soru: ‘Ne vakitten itibaren?’ Schabowski bir an şaşkın durdu: ‘Bu kağıtta yazmıyor ancak doğal ki şu andan itibaren’ dedi.”
Bu son iki soruyu soran gazetecinin kim olduğu konusunda bir ihtilaf olsa da Ehrman o tarihten daha sonra “duvar yıkan gazeteci” olarak anılmaya başladı. Birtakım kaynaklarsa daha evvelki seyahat kurallarıyla ilgili soruyu sorarak kritik mevzuyu açan kişinin Ehrman olduğunu, lakin “Ne vakitten itibaren” sorusunu Alman Bild gazetesinin muhabiri Peter Brinkmann’ın sorduğunu savunuyor.
Riccardo Ehrman, 2008’de Almanya tarafınca Liyakat Nişanı’yla ödüllendirildi. Ehrman, eski Batı Almanya Başbakanı Willy Brandt’ın bir müsabakalarında bu tarihi olaya atıfla kendisini “Kısa soru, büyük etki” diyerek kutladığını da anlatmıştı.
Polonya asıllı Yahudi bir ailenin çocuğu olarak İtalya’nın Floransa kentinde, 4 Kasım 1929’da doğan Riccardo Ehrman, 13 yaşındayken İtalya’daki Ferramonti di Tarsia toplama kampına gönderilmişti.
Kanada, ABD, Hindistan üzere birfazlaca ülkede bakılırsav yapan Ehrman, Almanya’dan daha sonra Ansa’nın Madrid temsilcisi olarak çalışmaya başlamıştı. Ehrman’ın Madrid’de hayatını kaybettiği dün eşi Margherita tarafınca Ansa ajansına belirtildi.