Bilet satışı yasağı göç krizini ne kadar çözecek?

UyduYayini

Global Mod
Global Mod
Hilal Köylü
Ankara


Belarus-Polonya sonundaki göçmen krizinde göçmenlerin yasa dışı biçimde Belarus’a taşındığı argümanlarıyla gündeme gelen Türkiye, bu savları yalanlasa da, Belarus’a gitmek isteyen Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarına bilet satışını durdurdu. Belarus’a gitmek isteyen Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarının uçaklara alınmayacağını duyuran Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, sonucun ikinci bir emre kadar yürürlükte olacağını deklare etti.

Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Charles Michel, takviyesi ve iş birliği için Türk yetkililere teşekkür ederken, Türkiye’nin bu sonucu Polonya Dışişleri Bakanı Zbigniew Rau ile Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun telefon görüşmesinden daha sonra aldığı belirtiliyor.

Türk ve Polonyalı diplomatik kaynaklara nazaran toplantıda bir yandan sorunun bir tarafı olmamasına rağmen Türkiye’nin sorunun bir kesimi üzere gösterilmeye çalışılmasından ve Türk Hava Yolları’na (THY) dönük argümanların ortaya atılmasından duyduğu rahatsızlığı lisana getiren Çavuşoğlu, Rau’dan gelen “Düzensiz göçle çabada iş birliğinize muhtaçlığımız var” bildirisini olumlu karşıladı.

Belarus havayolu şirketi Belavia’nın, THY ile işbirliği ortasında 4 ila 7 uçuş düzenleyerek her uçuşta 180 göçmeni İstanbul’dan Minsk’e taşıdığı argümanları ortaya atıldığında THY, hiç bir uçuşunda milletlerarası otoritelerle iş birliğinin dışına çıkılmadığını duyurmuştu.

Lakin AB’nin doğu sonlarından girmeye çalışan göçmenlerin geldiği ülkeler Irak, Suriye, Afganistan, İran ve Türkiye olarak gösterilmiş, AB makamları Türkiye’nin kaçak göçmenlerle çabasını daha da güçlendirmesi gerektiğini vurgulamıştı.

“Siyasi ve idari bir karar”

Türkiye’nin Belarus’a gitmek isteyen Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarına bilet satmama sonucunın, “siyasi ve idari bir karar” olduğunda hem Türk tıpkı vakitte Avrupalı diplomatlar hemfikir. Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) AB Yöneticisi Nilgün Arısan, Türkiye’nin bu sonucu “AB’yi kaybetmemek için aldığını” düşünüyor. Arısan DW Türkçe’ye, “Polonya, Türkiyenin AB’ye üyelik sürecini destekleyen bir ülke. Ortada seyahat özgürlüğüne karşıt, siyasi ve idari bir karar var lakin Ankara belirli ki Polonya’yı kaybetmemek için bu biçimde bir karar aldı” diyor.

Bir periyot Türkiye’nin AB Daimi Temsilciliği nazaranvini de yapan emekli büyükelçi Selim Kuneralp ise “Ortada siyasi bir talep ve idari bir karar var. Türkiye, göçmenlerin yasa dışı bir biçimde Belarus’a taşındığı tezlerini yalanlamıştı fakat demek ki Polonya tam karşıtını düşündüğü için Ankara’dan siyasi bir talepte bulunmuş. Ankara’nın da bu talebe olumlu yaklaşması doğrudur. Aksi durumda, bir AB hududunda büyüyen krizin sebebi Türkiye olurdu” yorumunu yapıyor.

“Göçmenler yeni kapı bulur”

İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden göç uzmanı Prof. Ayhan Kaya ise Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarına bilet satışı yapılmaması sonucunın sistemsiz göçle çabada yalnızca “geçici bir çözüm” olduğunu düşünüyor. Kaya DW Türkçe’ye, “AB şu an bir tehdit altında. Polonya ve Almanya, sistemsiz göçten çok rahatsızlar. Türkiye’nin de AB’ye karşı yükümlülükleri var. Sistemsiz göçmenler konusunda daha sıkı önlemlerin alınması da epeyce normal” diye konuşuyor.

Lakin Kaya’ya nazaran hem AB’nin birebir vakitte Türkiye’nin unuttuğu bir gerçek var. Kaya, bu gerçeği, “Düzensiz göç ögeleri, yani göçmenler, bir kadro kapılar kapandığında göçmen kaçakçılığı yapanlara yöneliyor, kendilerine öbür kapılar buluyor. Göçmen yaratan ülkelere takviye gitmediğinde daha yeterli bir hayat için yollara düşen göçmenler daha maliyetli ve daha güç seyahatleri her vakit göze alabiliyorlar. Bu yüzden süreksiz tahliller yerine kalıcı tahlillere odaklanılması gerekiyor. Göçmen kaynağı ülkelere maddi takviye gdolayılmeli” kelamlarıyla anlatıyor.

“Özgürlüğün kısıtlanması sorunu ve ayrımcılık”

Pekala seyahat özgürlüğünün kısıtlanması, Irak, Suriye ve Yemen vatandaşlarına bilet satılmaması konusunda göçmen hukuku ne söylüyor?

Van 100. Yıl Üniversitesi Nüfus ve Göç Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Orhan Deniz’e göre bilet satışıyla ilgili sonucun kesinlikle daha açıklayıcı bir biçime dönüştürülmesi gerekiyor. Deniz DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, “Türkiye’ye yasal yollardan gelmiş insanlara bilet satılmayacaksa özgürlüğün kısıtlanması manasına gelen bir karar var ortada. Yok şayet kaçak yollardan geldikleri tespit edilmişse, onların engellenmesi doğrudur. sonucun kimlere, nasıl uygulanacağı açıklanmalıdır ki tüm göçmenler nasıl bir uygulamayla karşı karşıya olduklarını bilsin” tabirini kullandı.

Dış Siyaset Enstitüsü Lideri Prof. Hüseyin Bağcı ise bilet satışıyla ilgili sonucu, “Var olan memleketler arası hukukun ihlali” olarak tanımlıyor. Bağcı bu ihlalin, ülkelerin kendileri için tehdit gördükleri bir durumda karar alma hakkına da sahip olmalarından kaynaklandığına dikkat çekiyor.

“Dünyada var olan memleketler arası hukuk sürecinin kaosa dönüştüğü bir müddetç yaşıyoruz. Devletler, milletlerarası hukuka uymama haklarını kullanmaya başladı. Polonya istedi ve Türkiye karar aldı. Durum bu, yapılacak bir şey yok” diyen Bağcı, “Göç krizinin o denli ya da bu biçimde çözülmesi gerekiyordu. Ancak temel olan, kalıcı tahlil için nasıl bir adım atılacağı sorusudur. AB de, tüm dünya da bunu düşünmelidir” eleştirisini getiriyor.

Ceza hukukunun duayen isimlerinden Prof. İzzet Özgenç de, bilet satışıyla ilgili sonucun nasıl ve neye dayanarak alındığı konusunda Avrupa ve Türk makamlarının kamuoyuna detaylı açıklama yapması gerektiğini savunanlardan.

Özgenç DW Türkçe’ye, “Bir mal ve hizmeti satarken hiç kimse –bilet satmıyorum- diyemez. Satmıyorum söylemiş olduğiniz anda ayrımcılık kabahati işlersiniz. Vize kısıtlaması olmayan, pasaportu olan her insanın seyahat özgürlüğü vardır. Siz bu insanlara bilet satmadığınız anda o insanlara karşı ceza hukuku bakımından sorumlu olursunuz. Ayrımcılık yapamazsınız” diyor.

Prof. Özgenç’e bakılırsa vize denetimlerinin niye artırılmadığı, sorunun kökenine niye inilmediği soruları üzerinde durup, düşünülmesi gerekiyor. Özgenç öteki yandan “Göçmen krizini çözeceğim diye hak ihlallerinin önünü açmak üniversal hukuka sığmaz. hiç bir vize sorunu yoksa ve pasaportu sağlamsa sizden bilet isteyen herkese bilet satmak durumundasınız. sonucun detayları kamuoyu ile paylaşılmalı” davetinde bulunuyor.
 
Üst