Çin ekonomisindeki durgunluğun çarpıcı bir işareti olarak merkez bankası Cuma günü devlet tahvili alımını geçici olarak durdurduğunu duyurdu.
Merkez bankasının beklenmedik hamlesi, yatırımcıların son dönemde tahvil satın alma eğilimini frenlerken, hisse senedi ve gayrimenkul gibi riskli varlıklardan kaçınmayı amaçlıyor. Bu değişim Çin'in uzun vadeli faiz oranlarını rekor düşük seviyelere itti.
Dünyanın birçok yerindeki faiz oranlarının enflasyon korkularına tepki olarak son zamanlarda artması nedeniyle, devlet tahvili alımını durdurma kararı özellikle alışılmadık bir durum. Çin ekonomisiyle ilgili endişe ise tam tersi: durgunluğun işareti olan kronik düşük enflasyon.
Çin'de emlak fiyatları ve borsalar keskin bir şekilde düştüğü için halkın büyük bir kısmı güvenini kaybetti. Hane halkı, çok az faiz kazanmalarına rağmen ülkenin devlet tarafından işletilen ticari bankalarındaki mevduatlara rekor meblağlar pompalayarak güvenlik arayışına girdi.
Bankalar da bu mevduatları şirketlere borç vermekte zorlandı. Birçok şirket ekonomi konusunda karamsar ve kredi alma konusunda isteksiz. Bankalar giderek daha fazla mevduata sahip olduğundan, parayı tahvillere yatırdılar.
Bu durum tahvil fiyatlarını artırdı ve tahvil faiz oranlarının düşmesine neden oldu.
Merkez bankası, kendi devlet tahvili alımlarını geçici olarak askıya alarak, merkez bankasını tahvil talebi kaynağından mahrum bırakıyor. Bu durum tahvil fiyatlarındaki yükselişi ve faiz oranlarındaki düşüşü yavaşlatabilir.
Merkez bankası, “Devlet tahvili piyasasındaki arz ve talep koşullarına bağlı olarak operasyonlar zamanı gelince yeniden başlayacak” dedi.
Merkez bankası Çin Halk Bankası'nın kararı dikkat çekiciydi çünkü zayıf büyümeyle karşı karşıya kalan merkez bankaları genellikle ekonomiye para pompalamak için tahvil satın alıyor. Federal Rezerv'in 16 yıl önceki küresel mali kriz ve yakın zamandaki diğer mali çalkantılar sırasında yaptığı da buydu.
Çin Halk Bankası altı gün önce ekonomik büyüme için bol miktarda para sağlayacağını açıklamıştı. Merkez bankası 4 Ocak'ta yaptığı açıklamada, Çin'in “istikrarlı ekonomik büyüme için uygun bir parasal ve finansal ortam yaratmak amacıyla orta derecede destekleyici bir para politikası uygulayacağını” söyledi.
Harvard'daki Fairbank Çin Çalışmaları Merkezi direktörü Mark Wu, “Karışık sinyaller göndermekten bahsettiğimizde, bugünkü hamle kesinlikle geçen haftaki duyurudan sonra bir sonraki adım olmasını beklediğimiz şey değil” dedi.
Merkez bankasının agresif tahvil alımı, deflasyonla karşı karşıya olan ekonomiler için ortak bir politika reçetesidir: fiyatlarda geniş bir düşüş.
Çin'de tüketici fiyatları geçen yıl sadece yüzde 0,1 arttı. Fabrikaların uyguladığı toptan eşya fiyatları yüzde 2'den fazla düştü. Hatta ihracat fiyatları yüzde 8 düştü.
Ekonomik faaliyetlerin yavaşladığına dair işaretlere rağmen Çinli politikacılar tahvil fiyatlarının çok hızlı artmasından korkuyor. Pekin, devlet tahvili alımlarını durdurarak balonun oluşmasını engellemeye çalışıyor. Tahvil fiyatlarının daha sonra düşmesi durumunda ticari bankalar zarara uğrayabilir.
Tahvil alımlarının durdurulması ve faiz oranlarındaki düşüşün kontrol altına alınması, Merkez Bankası'nın Çin para birimi renminbinin dolar karşısında son zamanlarda değer kaybetmesini engellemesine de yardımcı olabilir. Çin ile ABD'deki faiz oranları arasındaki büyük fark, Çin'deki işletmeleri ve hane halkını renminbi satıp dolar almaya yöneltti.
Bu durum, özellikle Çin ana karası dışındaki ticarette daha az düzenlemeye gidilmesi durumunda renminbinin değerini düşürdü. Renminbi'nin zayıflığı, Çin'in ihracatını küresel pazarlarda daha da rekabetçi hale getirdi ve büyük bir ticaret fazlasına katkıda bulundu.
Çin borsalarındaki yatırımcıların merkez bankasının hamlesine tepkisi pek de coşkulu değildi. Anakara borsalarında işlem gören büyük Çinli şirketlerin hisselerini içeren CSI 300 endeksi yüzde 1'den fazla düştü. Hong Kong'da Hang Seng Endeksi yaklaşık yüzde 0,8 düştü. Her iki endeks de yeni yıldan bu yana yaklaşık yüzde 5 düşerek diğer büyük piyasaların altında performans gösterdi.
Çin liderleri, daha yüksek hükümet harcamaları yoluyla harcamaların ve fiyatların artırılmasına yardımcı olmaya hazır olduklarını söyledi. Bu hafta tüketicileri eski arabaları ve cihazları takas etmeye ve yenilerini almaya teşvik etmek için tasarlanmış bir indirim programını genişlettiler. Bu çabalar harcamaları artırsa da yatırımcılar ve ekonomistler Pekin'in daha büyük mali önlemler alması gerektiğini söylüyor.
Dünya Bankası'ndaki ekonomistler ile Çin içindeki ve dışındaki üniversiteler, Çin'in kamu emekli maaşlarını artırarak ve sağlık sistemini güçlendirerek sosyal güvenlik ağını genişletmesi gerektiğini savundu.
Maliye bakan yardımcısı Liao Min, Cuma günü düzenlediği basın toplantısında Çin'in bu yıl bütçe açığını artırmayı hedeflediğini söyledi ancak ne kadar olacağını söylemedi. Hükümetin önceki duruşunu tekrarlayarak, “Ekonomik istikrar ve büyümeyi desteklemek için maliye politikası önemli ölçüde güçlendirilecek” dedi.
Çinli liderlerin artan borçlanma konusunda endişeleri vardı. Çin'in çoğunlukla yerel yönetimler ve devlete ait işletmeler tarafından üstlenilen toplam borcu, ekonominin büyüklüğüne göre halihazırda ABD'dekinden daha yüksek.
Çin'in liderliği aynı zamanda ülkenin halihazırda dünyanın en büyüğü olan geniş imalat sektörüne ve ülkenin kapsamlı askeri yapılanmasına yatırım yapma taahhüdünde bulundu.
Li Du araştırmaya katkıda bulunmuştur.
Merkez bankasının beklenmedik hamlesi, yatırımcıların son dönemde tahvil satın alma eğilimini frenlerken, hisse senedi ve gayrimenkul gibi riskli varlıklardan kaçınmayı amaçlıyor. Bu değişim Çin'in uzun vadeli faiz oranlarını rekor düşük seviyelere itti.
Dünyanın birçok yerindeki faiz oranlarının enflasyon korkularına tepki olarak son zamanlarda artması nedeniyle, devlet tahvili alımını durdurma kararı özellikle alışılmadık bir durum. Çin ekonomisiyle ilgili endişe ise tam tersi: durgunluğun işareti olan kronik düşük enflasyon.
Çin'de emlak fiyatları ve borsalar keskin bir şekilde düştüğü için halkın büyük bir kısmı güvenini kaybetti. Hane halkı, çok az faiz kazanmalarına rağmen ülkenin devlet tarafından işletilen ticari bankalarındaki mevduatlara rekor meblağlar pompalayarak güvenlik arayışına girdi.
Bankalar da bu mevduatları şirketlere borç vermekte zorlandı. Birçok şirket ekonomi konusunda karamsar ve kredi alma konusunda isteksiz. Bankalar giderek daha fazla mevduata sahip olduğundan, parayı tahvillere yatırdılar.
Bu durum tahvil fiyatlarını artırdı ve tahvil faiz oranlarının düşmesine neden oldu.
Merkez bankası, kendi devlet tahvili alımlarını geçici olarak askıya alarak, merkez bankasını tahvil talebi kaynağından mahrum bırakıyor. Bu durum tahvil fiyatlarındaki yükselişi ve faiz oranlarındaki düşüşü yavaşlatabilir.
Merkez bankası, “Devlet tahvili piyasasındaki arz ve talep koşullarına bağlı olarak operasyonlar zamanı gelince yeniden başlayacak” dedi.
Merkez bankası Çin Halk Bankası'nın kararı dikkat çekiciydi çünkü zayıf büyümeyle karşı karşıya kalan merkez bankaları genellikle ekonomiye para pompalamak için tahvil satın alıyor. Federal Rezerv'in 16 yıl önceki küresel mali kriz ve yakın zamandaki diğer mali çalkantılar sırasında yaptığı da buydu.
Çin Halk Bankası altı gün önce ekonomik büyüme için bol miktarda para sağlayacağını açıklamıştı. Merkez bankası 4 Ocak'ta yaptığı açıklamada, Çin'in “istikrarlı ekonomik büyüme için uygun bir parasal ve finansal ortam yaratmak amacıyla orta derecede destekleyici bir para politikası uygulayacağını” söyledi.
Harvard'daki Fairbank Çin Çalışmaları Merkezi direktörü Mark Wu, “Karışık sinyaller göndermekten bahsettiğimizde, bugünkü hamle kesinlikle geçen haftaki duyurudan sonra bir sonraki adım olmasını beklediğimiz şey değil” dedi.
Merkez bankasının agresif tahvil alımı, deflasyonla karşı karşıya olan ekonomiler için ortak bir politika reçetesidir: fiyatlarda geniş bir düşüş.
Çin'de tüketici fiyatları geçen yıl sadece yüzde 0,1 arttı. Fabrikaların uyguladığı toptan eşya fiyatları yüzde 2'den fazla düştü. Hatta ihracat fiyatları yüzde 8 düştü.
Ekonomik faaliyetlerin yavaşladığına dair işaretlere rağmen Çinli politikacılar tahvil fiyatlarının çok hızlı artmasından korkuyor. Pekin, devlet tahvili alımlarını durdurarak balonun oluşmasını engellemeye çalışıyor. Tahvil fiyatlarının daha sonra düşmesi durumunda ticari bankalar zarara uğrayabilir.
Tahvil alımlarının durdurulması ve faiz oranlarındaki düşüşün kontrol altına alınması, Merkez Bankası'nın Çin para birimi renminbinin dolar karşısında son zamanlarda değer kaybetmesini engellemesine de yardımcı olabilir. Çin ile ABD'deki faiz oranları arasındaki büyük fark, Çin'deki işletmeleri ve hane halkını renminbi satıp dolar almaya yöneltti.
Bu durum, özellikle Çin ana karası dışındaki ticarette daha az düzenlemeye gidilmesi durumunda renminbinin değerini düşürdü. Renminbi'nin zayıflığı, Çin'in ihracatını küresel pazarlarda daha da rekabetçi hale getirdi ve büyük bir ticaret fazlasına katkıda bulundu.
Çin borsalarındaki yatırımcıların merkez bankasının hamlesine tepkisi pek de coşkulu değildi. Anakara borsalarında işlem gören büyük Çinli şirketlerin hisselerini içeren CSI 300 endeksi yüzde 1'den fazla düştü. Hong Kong'da Hang Seng Endeksi yaklaşık yüzde 0,8 düştü. Her iki endeks de yeni yıldan bu yana yaklaşık yüzde 5 düşerek diğer büyük piyasaların altında performans gösterdi.
Çin liderleri, daha yüksek hükümet harcamaları yoluyla harcamaların ve fiyatların artırılmasına yardımcı olmaya hazır olduklarını söyledi. Bu hafta tüketicileri eski arabaları ve cihazları takas etmeye ve yenilerini almaya teşvik etmek için tasarlanmış bir indirim programını genişlettiler. Bu çabalar harcamaları artırsa da yatırımcılar ve ekonomistler Pekin'in daha büyük mali önlemler alması gerektiğini söylüyor.
Dünya Bankası'ndaki ekonomistler ile Çin içindeki ve dışındaki üniversiteler, Çin'in kamu emekli maaşlarını artırarak ve sağlık sistemini güçlendirerek sosyal güvenlik ağını genişletmesi gerektiğini savundu.
Maliye bakan yardımcısı Liao Min, Cuma günü düzenlediği basın toplantısında Çin'in bu yıl bütçe açığını artırmayı hedeflediğini söyledi ancak ne kadar olacağını söylemedi. Hükümetin önceki duruşunu tekrarlayarak, “Ekonomik istikrar ve büyümeyi desteklemek için maliye politikası önemli ölçüde güçlendirilecek” dedi.
Çinli liderlerin artan borçlanma konusunda endişeleri vardı. Çin'in çoğunlukla yerel yönetimler ve devlete ait işletmeler tarafından üstlenilen toplam borcu, ekonominin büyüklüğüne göre halihazırda ABD'dekinden daha yüksek.
Çin'in liderliği aynı zamanda ülkenin halihazırda dünyanın en büyüğü olan geniş imalat sektörüne ve ülkenin kapsamlı askeri yapılanmasına yatırım yapma taahhüdünde bulundu.
Li Du araştırmaya katkıda bulunmuştur.