Cumhurbaşkanı Erdoğan 4,5 yıl daha sonra Suudi Arabistan’ı ziyaret edecek

UyduYayini

Global Mod
Global Mod
Getty Images Erdoğan Suudi Arabistan Veiaht Prensi bin Salman ile.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2018’de İstanbul’da öldürülmesinden bu yana birinci defa Suudi Arabistan’ı ziyaret edecek.

Erdoğan, son senelerda ikili alakalarda yaşanan gerginliğin akabinde, Suudi Arabistan’ın bölgedeki müttefikleriyle yaşanan tansiyonu azaltmak için adımlar attığı bir periyotta, Şubat ayında Suudi Arabistan’ı ziyaret edeceğini deklare etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul’daki bir toplantı çıkışında Suudi Arabistan’la ilgili bir soru üzerine rastgele bir isim vermeden “Şu anda Şubat’ta beni bekliyor. yemin etti. Şubat’ta Suudi Arabistan’a ziyaretimi yapacağım” dedi.

Geçen Mayıs ayında da Dışişleri Bakanı Mevlut Çavuşoğlu Suudi Arabistan’a gitmişti.

Kaşıkçı cinayeti daha sonrası artan tansiyon

Suudi Arabistanlı gazeteci Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018’de İstanbul’da gittiği Suudi Arabistan konsolosluğunda öldürülmüştü. Kaşıkçı’nın cesedi bugüne kadar bulunamadı.

Olayın arkasında, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’ın olduğu istikametinde çeşitli istihbarat ve Birleşmiş Milletler raporları var.

Amerikan Merkezi Haberalma Örgütü CIA, cinayet buyruğunun Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman tarafınca verildiği kararına ulaşmıştı.

Cemal Kaşıkçı’nın Riyad’dan gelen 15 kişilik bir grup tarafınca başkonsoloslukta öldürüldüğüne ve hâlâ bulunamayan cesedinin parçalanarak ortadan kaldırıldığına inanılıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da Veliaht Prens bin Salman’ın ismini söylem etmemesine karşın, o devirde üst seviye Suudi yetkilileri suçlamıştı. Cumhurbaşkanlığı ve istihbarat kaynakları milletlerarası basına cinayetle ilgili epey sayıda bilgi sızdırmış, buralarda çıkan haberlerde de Muhammed bin Salman işaret edilmişti.

Veliaht Prens bu suçlamaları reddediyor; lakin ABD istihbaratının yayınladığı bir raporda, Salman’ın Kaşıkçı cinayetini onayladığı belirtiliyor.

Kaşıkçı cinayetinin akabinde, Mayıs 2017’de Muhammed bin Salman’ın veliaht prens olmasıyla bir arada iki ülke içinde artan tansiyon ve sorun alanları daha da büyümüştü.

Erdoğan’ın Suudi Arabistan’a yaptığı son ziyaret de, Suudi Arabistan’ın başını çektiği yedi Arap ülkesinin Katar’a ambargo uygulamasının akabinde, Temmuz 2017’de gerçekleşmişti. Erdoğan, bu ziyarette alakalarının daha düzgün seyrettiği Muhammed bin Salman’ın babası Kral Salman’la bir ortaya gelmişti.

  • 2022’de Türkiye’yi diplomaside hangi zorluklar ve fırsatlar bekliyor?
  • Suudi Arabistan’daki Türk eserleri boykotu ne kadar yaygın?
  • Cemal Kaşıkçı’nın katil zanlılarından biri, Türkiye’nin yakalama talebi ile Fransa’da gözaltına alındı
  • Cemal Kaşıkçı olayı Erdoğan ve Muhammed bin Selman’ın ‘nüfuz savaşının’ pazarlık kozu mu?
Suudi Arabistan’dan Türk mamüllerine ‘ekonomik boykot’

Suudi Arabistan, Kaşıkçı cinayetinden daha sonra resmen olmasa da Türk mamüllerine boykot uyguladı.

Suudi Arabistan vatandaşlarına Türkiye’ye gitmemeleri ve Türkiye’den gayrimenkul almamaları davetleri yapıldı.

Türk ihracatçılar da Suudi Arabistan gümrüklerinde kendilerine zorluk çıkarıldığını ve gecikmeler yaşandığını söylemiş olduler.

Suudi Arabistan’la Türkiye içinde sorun alanları, Arap ülkelerinde başlayan ayaklanmalarda Türkiye’nin Müslüman Kardeşler ve kontaklı kümelere verdiği takviye ve Katar ile yakın alakaları olarak sıralanabilir. Suudi Arabistan, çatışmaların yaşandığı ülkelerde Müslüman Kardeşler tersi kümelere silah ve para takviyesi verirken Katar’a da Haziran 2017’de ambargo uygulanmaya başladı.

Bu iki sorun, bölgedeki biroldukca ülke üzerinde de tansiyon alanına dönüştü.

Mısır’da Müslüman Kardeşler üyelerinin cezaevine atıldığı ve idam edildiği 2013’teki darbeyi yapan yeni Sisi idaresini, Suudi Arabistan ve Körfez’deki en yakın ortağı Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) destekledi. Türkiye ise yeni idaresi uzun yıllar “meşru görmediğini” deklare etti.

Libya’daki iç savaşta da Türkiye, Birleşmiş Milletler’in legal kabul ettiği Trablus hükümetine askeri takviye verirken, Suudi Arabistan, BAE ve Mısır’la bir arada, Trablus’u kuşatan Halife Hafter’in ordularına takviye verdi.

Katar da ambargoyu büyük oranda Türkiye’nin takviyesiyle atlattı.

2021 yılı boyunca problemli alanlarda ilerlemeler gözlendi. Ocak 2021’de Katar ve ambargo uygulayan ülkeler içinde muahede sağlandı, ambargo bitmiş oldu. Ambargonun kalkmasının kaidelerinden biri olan “Türkiye’nin Katar’daki askeri üssünün kaldırılması” kuralı da bu biçimdece ortadan kalkmış oldu.

  • Katar’a uygulanan ablukanın kalkması Orta Doğu ve Türkiye için ne manaya geliyor?
  • Suudi Arabistan: Katar ve Körfez ülkeleri içindeki diplomatik ilgiler bir daha tesis edildi
Akabinde Libya’daki iç savaş, ateşkes muahedesiyle bitmiş oldu ve geçiş sürecine geçildi.

Son olarak da Türkiye ile Mısır içinde dışişleri bakanları düzeyinde görüşmeler ve olağanlaşma için üst seviye ziyaretler başladı. Türkiye, ülkeden yayın yapan Mısır idaresi karşısı televizyon kanallarına kısıtlama getirirken, Eylül ayında Türk ve Mısırlı diplomatlar Ankara’da bir ortaya geldi.

  • Türkiye-Mısır görüşmelerinden neler bekleniyor?
  • Türkiye’den yayın yapan Müslüman Kardeşler’le temaslı TV kanalları kapatılacak mı?
  • 8 yıl daha sonra birinci defa Türkiye’den bir heyet Mısır’da: Hangi bahisler görüşülüyor?
Kasım ayında Birleşik Arap Emirlikleri Veliaht Prensi Pir Muhammed bin Zayed Al Nahyan, Ankara’yı ziyaret etti. Türkiye’nin 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsünü desteklemekle suçladığı BAE’den bu üst seviye ziyaret, Körfez ülkeleriyle olağanlaşma için atılan adımların en büyüğü oldu.

Al Nahyan, 2012 yılından bu yana Türkiye’yi ziyaret eden en üst seviye Birleşik Arap Emirlikleri yetkilisi oldu ve görüşmeler daha sonrasında Türkiye ile BAE arasınd, 9 alanda Türkiye’ye direkt yatırım içeren mutabakatlar imzalandı.

Yatırım muahedeleri güç, petrokimya, teknoloji, ulaşım, altyapı, sıhhat, finansal hizmetler, besin ve tarım alanlarını kapsıyordu.

Abu Dabi Kalkınma Holdingi (ADQ) İdare Konseyi Lideri Mohamed Hasan Al Suwaidi de Türkiye ile BAE içinde yapılan muahedeler kapsamında 10 milyar dolarlık bir fonun tahsis edildiğini deklare etti.

Ayrıyeten Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile BAE Merkez Bankası içinde işbirliğine yönelik mutabakat zaptı imzalandı.

Akabinde Dışişleri Bakanı Mevlut Çavuşoğlu da Aralık ayında BAE’yi ziyaret etti.

Türkiye’de enflasyonun yükseldiği ve TL’deki tarihi bedel kaybının devam ettiği bir periyotta Cumhurbaşkanı Erdoğan bu defa Suudi Arabistan ziyaretini deklare etti.

  • Türkiye ile BAE içinde 9 alanda direkt yatırımları içeren muahedeler imzalandı
  • Türkiye ve BAE yeni bir sayfa mı açıyor?
 
Üst