Pelin Ünker & Serdar Vardar
Avrupa Polis Teşkilatı Europol, Pandora Papers araştırmasının bulguları ışığında milletlerarası yasa dışı finans ağlarıyla ilgili yeni bir rapor hazırladı. Kurumun Pandora Papers sızıntılarına ait bir perspektif ortaya koyduğu “Gölge Para: Memleketler arası Yasa Dışı Finansal Ağlar” adlı rapora göre “AB’yi etkileyen kara para aklama faaliyetlerinin ölçeği ve karmaşıklığı sızıntılardan evvel hafifçee alınmıştı.”
Global GSYİH’nin yüzde 10’unu geçiyor
Bugün yayımlanan raporda, global olarak offshore sisteminde tutulan toplam servet ölçüsünün 7,5 trilyon Euro olduğu varsayımı yer aldı. Bu sayı, global GSYİH’nin yüzde 10’undan fazlasına denk gelirken, bir daha rapora nazaran AB’nin offshore sistemine giden toplam servetteki hissesi 1,5 trilyon Euro’yu buluyor.
Uzmanlara nazaran, offshore sistemi ülkeleri daha da fakirleştiriyor, zira yüksek gelirli vatandaşlar ‘vergiden kaçınmak’ için bu sistemi kullanırken, halk sıhhati yahut kamusal eğitim sisteminin kalitesini artırmak için kullanılabilecek vergi geliri, offshore hesaplarda kayboluyor. Raporda memleketler arası vergi kaçakçılığının bir kararı olarak 2016’da AB’nin kaybettiği varsayımı vergi gelirinin 46 milyar Euro olduğu belirtiliyor.
Ekim ayının birinci haftasında Milletlerarası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) ve DW Türkçe’nin de ortalarında olduğu 150 medya kuruluşundan oluşan bir grup, 11,9 milyondan fazla belgeyi tahlil etti ve dünya çapında 330 üst seviye siyasetçi ve kamu nazaranvlisinin yanı sıra fazlaca sayıda cürümlünün offshore şirketler ve hesaplarla temaslı olduğunu ortaya çıkardı. Bu şirketler ekseriyetle vergiden kaçınmak ve çoğunlukla kara para aklamak için kullanılıyordu.
Kamu ihalesi alıp vergiden kaçınanlar
Pandora Papers, Türkiye’de ise bir yandan büyük kamu ihalelerini alıp vergi indirimi ve teşviklerden yararlanırken başka yandan gelirlerini vergi cennetlerine aktaran şirketler olduğunu ortaya koydu. İş dünyasının, yerli sermaye vurgusunun öne çıktığı AKP devrinde uygulanan vergi teşvik siyasetlerine karşın offshore hizmetlerine ilgisi dikkat çekti.
Europol’ün yöneticisi Catherine De Bolle, Pandora Papers sızıntılarının istihbaratlarını güncellemek ve beslemek için bir kaynak olduğunu vurguluyor. ICIJ üyesi Knack’ten Kristof Clerix’e konuşan De Bolle, “Europol, Pandora Papers’a vergi açısından değil, organize ağır kabahatlerle uğraş açısından bakıyor” diyor.
Vergiden kaçınma birden fazla ülkede yasal olsa da kara para aklama önemli bir hata. Rapor, AB’de faaliyet gösteren cürüm şebekelerinin yüzde 80’inden çoksının kabahat faaliyetleri için “yasal iş yapıları” kullandığını gösteriyor.
De Bolle, “Her üç olayın ikisinde kara para aklama, yasal iktisada direkt yatırım yoluyla çok sıradan bir biçimde gerçekleşir. Otelleri, restoranları, gayrimenkulleri, altını, lüks eşyaları yahut sanat yapıtlarını düşünün. Lakin üç kara para aklama operasyonundan biri pek karmaşıktır. İşte tam burada offshore şirketlerin ortaya çıktığını görüyoruz. Cürüm örgütleri, kara paralarını aklamak için offshore uzmanlarıyla birlikte çalışıyorlar” tabirlerini kullanıyor.
“Offshore yolsuzlukla bağlantılı”
Offshore şirketlerin dünya çapındaki yolsuzlukla olan kontaklarına özel bir vurgu yapılan raporda, offshore sisteminin paranın kaynağını ve sahibini gizleyerek hem rüşvet vermeyi tıpkı vakitte almayı bilhassa kolaylaştırdığı açıklandı. Raporda ayrıyeten, “Pandora Papers’ın, offshore firmalarında varlıklarını saklayanlardan birçoğunun politikler yahut karar alıcılar olduğunu ortaya çıkarması bilhassa kaygı verici” denildi.
De Bolle, Europol’ün son senelerda yayınlanan evraklar ve sızıntılarla ilgili nasıl bir rol üstlendiğini ise, “Europol olarak müdahalede bulunabilmemiz için en az iki ülkenin dahil olduğu bir olayda, üyelerden birisinin bizden yardım talep etmesi gerekiyor” sözleriyle açıklıyor. Pandora Papers hakkında şimdiye dek üye devletlerden rastgele bir soru almadıklarını tabir eden De Bolle, bunun olağan olduğunu zira organize cürümlerle ilgili mali soruşturmaların çoklukla fazlaca karmaşık olduğunu ve uzun yıllar alabileceğini söylüyor.
“Panama Papers’tan da yararlandık”
Europol’ün organize kabahat örgütlerine karşı uğraşta, 2016’da yayınlanan Panama Papers sızıntılarından pek faydalandığını belirten De Bolle, “Bu bilgilere dayanarak 20’den çok AB ülkesine ve Europol’e ortak olan birlik haricindeki öbür ülkelerle kontaklar bulduk.” dedi.
Europol’ün son raporu, Pandora Papers sızıntısının vergiden kaçınma, vergi kaçırma ve vergi kaçakçılığı örneklerini ortaya çıkardığına dikkat çekiyor. Raporda birtakım AB ülkelerinin vergi kaçakçılığı ve vergiden kaçınmayı kabahat olarak görmedikleri için, vergi kabahatleriyle çabaya ziyan verdiği belirtiliyor. Şirketlere vergi kabahatlerinden dolayı cezai yaptırımlar yerine idari para cezalarının uygulandığını vurgulayan Europol, OECD’nin üye ülkeler için öngördüğü “vergi hatalarının isimli ceza gerektiren kabahatlere dahil edilmesi” planının uygulanmasını öneriyor. AB ile vergi cennetleri içinde kurulması gereken iş birliğinin kıymetine vurgu yapan rapor, beraberinde “… bu iş birlikleri geliştikçe, alternatif vergi cennetlerinin ortaya çıktığını” da kabul ediyor.
Avrupa Polis Teşkilatı Europol, Pandora Papers araştırmasının bulguları ışığında milletlerarası yasa dışı finans ağlarıyla ilgili yeni bir rapor hazırladı. Kurumun Pandora Papers sızıntılarına ait bir perspektif ortaya koyduğu “Gölge Para: Memleketler arası Yasa Dışı Finansal Ağlar” adlı rapora göre “AB’yi etkileyen kara para aklama faaliyetlerinin ölçeği ve karmaşıklığı sızıntılardan evvel hafifçee alınmıştı.”
Global GSYİH’nin yüzde 10’unu geçiyor
Bugün yayımlanan raporda, global olarak offshore sisteminde tutulan toplam servet ölçüsünün 7,5 trilyon Euro olduğu varsayımı yer aldı. Bu sayı, global GSYİH’nin yüzde 10’undan fazlasına denk gelirken, bir daha rapora nazaran AB’nin offshore sistemine giden toplam servetteki hissesi 1,5 trilyon Euro’yu buluyor.
Uzmanlara nazaran, offshore sistemi ülkeleri daha da fakirleştiriyor, zira yüksek gelirli vatandaşlar ‘vergiden kaçınmak’ için bu sistemi kullanırken, halk sıhhati yahut kamusal eğitim sisteminin kalitesini artırmak için kullanılabilecek vergi geliri, offshore hesaplarda kayboluyor. Raporda memleketler arası vergi kaçakçılığının bir kararı olarak 2016’da AB’nin kaybettiği varsayımı vergi gelirinin 46 milyar Euro olduğu belirtiliyor.
Ekim ayının birinci haftasında Milletlerarası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) ve DW Türkçe’nin de ortalarında olduğu 150 medya kuruluşundan oluşan bir grup, 11,9 milyondan fazla belgeyi tahlil etti ve dünya çapında 330 üst seviye siyasetçi ve kamu nazaranvlisinin yanı sıra fazlaca sayıda cürümlünün offshore şirketler ve hesaplarla temaslı olduğunu ortaya çıkardı. Bu şirketler ekseriyetle vergiden kaçınmak ve çoğunlukla kara para aklamak için kullanılıyordu.
Kamu ihalesi alıp vergiden kaçınanlar
Pandora Papers, Türkiye’de ise bir yandan büyük kamu ihalelerini alıp vergi indirimi ve teşviklerden yararlanırken başka yandan gelirlerini vergi cennetlerine aktaran şirketler olduğunu ortaya koydu. İş dünyasının, yerli sermaye vurgusunun öne çıktığı AKP devrinde uygulanan vergi teşvik siyasetlerine karşın offshore hizmetlerine ilgisi dikkat çekti.
Europol’ün yöneticisi Catherine De Bolle, Pandora Papers sızıntılarının istihbaratlarını güncellemek ve beslemek için bir kaynak olduğunu vurguluyor. ICIJ üyesi Knack’ten Kristof Clerix’e konuşan De Bolle, “Europol, Pandora Papers’a vergi açısından değil, organize ağır kabahatlerle uğraş açısından bakıyor” diyor.
Vergiden kaçınma birden fazla ülkede yasal olsa da kara para aklama önemli bir hata. Rapor, AB’de faaliyet gösteren cürüm şebekelerinin yüzde 80’inden çoksının kabahat faaliyetleri için “yasal iş yapıları” kullandığını gösteriyor.
De Bolle, “Her üç olayın ikisinde kara para aklama, yasal iktisada direkt yatırım yoluyla çok sıradan bir biçimde gerçekleşir. Otelleri, restoranları, gayrimenkulleri, altını, lüks eşyaları yahut sanat yapıtlarını düşünün. Lakin üç kara para aklama operasyonundan biri pek karmaşıktır. İşte tam burada offshore şirketlerin ortaya çıktığını görüyoruz. Cürüm örgütleri, kara paralarını aklamak için offshore uzmanlarıyla birlikte çalışıyorlar” tabirlerini kullanıyor.
“Offshore yolsuzlukla bağlantılı”
Offshore şirketlerin dünya çapındaki yolsuzlukla olan kontaklarına özel bir vurgu yapılan raporda, offshore sisteminin paranın kaynağını ve sahibini gizleyerek hem rüşvet vermeyi tıpkı vakitte almayı bilhassa kolaylaştırdığı açıklandı. Raporda ayrıyeten, “Pandora Papers’ın, offshore firmalarında varlıklarını saklayanlardan birçoğunun politikler yahut karar alıcılar olduğunu ortaya çıkarması bilhassa kaygı verici” denildi.
De Bolle, Europol’ün son senelerda yayınlanan evraklar ve sızıntılarla ilgili nasıl bir rol üstlendiğini ise, “Europol olarak müdahalede bulunabilmemiz için en az iki ülkenin dahil olduğu bir olayda, üyelerden birisinin bizden yardım talep etmesi gerekiyor” sözleriyle açıklıyor. Pandora Papers hakkında şimdiye dek üye devletlerden rastgele bir soru almadıklarını tabir eden De Bolle, bunun olağan olduğunu zira organize cürümlerle ilgili mali soruşturmaların çoklukla fazlaca karmaşık olduğunu ve uzun yıllar alabileceğini söylüyor.
“Panama Papers’tan da yararlandık”
Europol’ün organize kabahat örgütlerine karşı uğraşta, 2016’da yayınlanan Panama Papers sızıntılarından pek faydalandığını belirten De Bolle, “Bu bilgilere dayanarak 20’den çok AB ülkesine ve Europol’e ortak olan birlik haricindeki öbür ülkelerle kontaklar bulduk.” dedi.
Europol’ün son raporu, Pandora Papers sızıntısının vergiden kaçınma, vergi kaçırma ve vergi kaçakçılığı örneklerini ortaya çıkardığına dikkat çekiyor. Raporda birtakım AB ülkelerinin vergi kaçakçılığı ve vergiden kaçınmayı kabahat olarak görmedikleri için, vergi kabahatleriyle çabaya ziyan verdiği belirtiliyor. Şirketlere vergi kabahatlerinden dolayı cezai yaptırımlar yerine idari para cezalarının uygulandığını vurgulayan Europol, OECD’nin üye ülkeler için öngördüğü “vergi hatalarının isimli ceza gerektiren kabahatlere dahil edilmesi” planının uygulanmasını öneriyor. AB ile vergi cennetleri içinde kurulması gereken iş birliğinin kıymetine vurgu yapan rapor, beraberinde “… bu iş birlikleri geliştikçe, alternatif vergi cennetlerinin ortaya çıktığını” da kabul ediyor.