ABD’de yolcu uçaklarının kaçırılarak sembolik binalara çarpmasıyla gerçekleştirilen 11 Eylül 2001 ataklarını planlamakla suçlanan kişi, 20 yıldır yargılanmayı bekliyor. Pekala, bu adam yıllar evvel durdurulabilir miydi?
Frank Pellegrino uçakların New York’taki İkiz Kuleler’e çarpmasını gösteren imajları Malezya’da otel odasında televizyondan izlerken “Bu işin ardında Halid Pir Muhammed olmalı” diye düşündüğünü anlatıyor.
ABD’de eski FBI casusu olan Pellegriono, Muhammed’i 30 yıla yakın bir süre izlemiş bir isim. Lakin 11 Eylül hücumlarının ‘mimarı’ olarak anılan Muhammed hala yargılanmayı bekliyor. BBC’ye konuşan avukatlarından biri, davanın sonuçlanmasının bir 20 yıl daha alabileceğini söylüyor.
bu biçimde El Düstur örgütünün önderi olan Usame Bin Ladin, hücumlarla ilişkili görülüyordu. halbuki 11 Eylül ataklarını soruşturmak için kurulan komiteye göre Muhammed taarruzun “baş mimarı” idi. bu türlü taarruz düzenleme fikri ondan çıkmıştı ve bunu El Esas’a iletmişti.
1964’te Kuveyt’te doğan Muhammed Amerika’da eğitim görmüş, 1980’lerde Afganistan’da savaşmaya gitmişti. 11 Eylül saldırısından yıllar evvel, FBI casusu Frank Pellegrino cihatçıların davasında yer almıştı.
FBI onu Dünya Ticaret Merkezi’nin 1993’teki bombalanmasını soruşturmakla gorevlendirmişti. Muhammed birinci kere bu biçimde Amerikalı yetkililerin dikkatini çekmişti. Çünkü bu saldırıyı tertiplerden birine para transferi yapmıştı.
Pellegrino, 1995’te Muhammed’in Pasifik okyanusu üzerinde birfazlaca memleketler arası havayoluna bağlı uçağı patlatma planı ile irtibatı kurulduğunda onun mantığını anlamıştı. 1990’ların ortasında Katar ile irtibatını kurup Muhammed’i köşeye sıkıştırmasına ramak kalmıştı.
Pellegrino takımıyla Umman’a gitmiş, oradan Katar’a geçerek Muhammed’i tutuklamayı planlamıştı. Zanlıyı getirecek uçak bile ayarlanmıştı. Lakin alandaki ABD’li diplomatlar ayak diriyor, Katar’la sorun yaşamak istemiyorlardı.
sonrasındasında Katarlı yetkililer Muhammed’in ortadan kaybolduğunu söylemiş. “bu biçimde büyük bir fırsatı kaçırdığımızı biliyorduk” diye anlatıyor Pellegrino.
Fakat 1990’ların ortalarında Muhammed’in öncelikli bir amaç olarak görülmediğini de kabul ediyor. Onu ABD’nin en çok arananlar listesine koydurmak bile mümkün olmamış. “Listede esasen çok fazla terörist var” denmiş kendisine.
Muhtemelen birileri Muhammed’e haber vermiş ve Katar’dan kaçıp Afganistan’a gitmiş.
11 Eylül saldırısı olduğunda, Pellegrino’nun Muhammed’le ilgili kuşkusu, gözaltındaki bir El Esas üyesinin onun ismini vermesiyle kanıtlanmış oluyordu. “Onun olduğunu anladığımızda kendimi epey makus hissettim” diyor.
Muhammed’in izi sürülmüş ve 2003’te Pakistan’da tutuklanmıştı. Pellegrino, kendi hazırladığı iddianame üzerinden onun yargılanmasını beklerken Muhammed ortadan kaybolmuştu. CIA onu “gelişmiş sorgulama teknikleri” ile sorgulamak üzere “gizli bölgelere” götürmüştü.
Muhammed en az 183 defa su altında tutarak havasız bırakma ve boğulma hissi yaratma (waterboarding)uygulamasına maruz bırakılmış, makattan su verme, küçük bölmelerde tutarak gerilim yaratma, uykusuz bırakma, zorla soyma, çocuklarının öldürüleceğini söyleme üzere azaplara maruz kalmıştı.
O esnalarda biroldukça suçlamayı kabul etmişti. Lakin sonrasındasındaki bir Senato raporunda, istihbaratın sunduğu biroldukca bilginin Muhammed tarafınca uydurulduğu belirtiliyordu.
CIA’nin gözaltı uygulamasının kapsamı ortaya çıktığında Muhammed üzere “değerli tutuklular” 2006’da ABD’nin Küba’daki Guantanamo üssüne sevk edildi ve nihayet FBI’a da müdahil olması için müsaade verildi.
Frank Pellegrino uzun müddettir takip ettiği Muhammed ile Ocak 2007’de karşı karşıya gelmişti.
Frank Pellegrino’nun 1987 ve 2020’deki fotoğrafları
1990’larda onu takip eden kişinin kendisi olduğunu söyleyip sohbeti başlatmak ve 11 Eylül’le ilgili bilgiler almayı planlıyordu.
Pellegrino, sorgulamada nelerin konuşulduğunu açıklamıyor, fakat Muhammed için “ister inanın ister inanmayın, espri anlayışı güçlü ve merak uyandıran bir adam” diyor.
Guantanamo’daki sorgulamalarda onun hiç pişmanlık belirtisi göstermediğini ve dikkat çekmek için uğraştığını söylüyor.
Altı gün süren konuşmalarının akabinde Muhammed sonunda kâfi demiş ve sorgulamayı sonlandırmış.
ondan sonrasındaki adalet arayışları da farklı pürüzlerle karşılaşmış. New York’ta yargılama yapılması planları kamuoyunun ve siyasetçilerin itirazıyla karşılaşmış. “Kimse onu kendi bölgesinde görmek istemiyor, onu Guantanamo’da tutun diyorlardı” diye anlatıyor.
1993’te de Dünya Ticaret Merkezi’ne akın düzenlenmişti
Akabinde Guantanamo’da askeri yargılama başlamış. Ama prosedüre ait gecikmelere Covid kısıtlamaları niçiniyle üssün kapatılması eklenince süreç daha da uzamış.
Muhammed’in avukatı, son duruşmaların 11 Eylül’ün 20. Yıldönümünde medyaya bir şeyler olduğuna dair imaj verme emelli olduğunu söylüyor. BBC’ye konuşan David Nevin, “sürecin 20 yıl üzere bir müddetde tamamlanmasını” beklediğini, davanın başladığı 2008’den beri “8-9 yargıç değiştiğini” söz ediyor.
Yargıcın 35 bin sayfalık eski duruşma tutanaklarına aşina olması gerektiğini belirten Nevin bu davayı “ABD tarihinin en büyük ceza davası” olarak niteliyor.
Muhammed’in sağladığı bilgilerle Bin Ladin’in Pakistan hududunda aranmasına yönelik çalışmalar ağırlaştırılmıştı.
beraberinde en tartışmalı olanı da.
Bunun sebebi temel olarak CIA’nin 5 tutukluyu “kara nokta” olarak isimlendirilen zımnî nezaret merkezlerinde tutması ve “gelişmiş sorgulama teknikleri” kullanımından kaynaklanıyor.
Bu merkezlerdeki uygulamalar niçiniyle kanıtların karartıldığı belirtiliyor.
Nevin, ABD “bu adamlara azap etmek için net programlar organize edip uyguladı” diyor. Bu usuller niçiniyle istinafa gitme ve karar bozma davalarının yıllar alacağını söylüyor.
Guantanamo’da Birinci duruşmaların yapıldığı bölge
Muhammed Guantanamo’daki deniz üssünde epeyce saklı bir bölgede tutulurken, avukat ziyareti için gittiğinde pencereleri karartılmış araçlar ortasında 45 dakika dolaştırılarak istikametini şaşırtmaya girişildiğini anlatıyor. Artık ise Muhammed daha az saklı sayılan Kamp 5 bölgesinde tutuluyor.
Davanın uzamasına yol açan bir başka niye ise vefat cezası istemiyle bir yargılama olması. “Bu erkeklerin idamı istenmiyor olsaydı dava fazlacatan bitmiş olurdu” diyor.
11 Eylül ataklarında hayatını kaybedenlerin yakınları, Muhammed’in birinci duruşması öncesinde basın toplantısı düzenlemişti
Pellegrino ise Guantanamo’daki askeri mahkemede şahit olarak dinleneceği beklentisiyle FBI’dan emekliliğini üç yıl ertelemiş. “Hala FBI rozetimi taşırken bunun sonuçlandığını görmek hoş olacaktı” diyor.
Ancak emeklilik yaşı gelip çattığı için FBI’dan ayrılmış artık. Muhammed’in izini sürerken biroldukca yeri dolaşan Pellegrino, artık büyük bir başarısızlık hissi yaşadığını ve 1990’larda onu yakalamış olsaydı 11 Eylül’ün tahminen de yaşanmamış olacağını söylüyor.
“Onun ismi her gün başımda dolaşıyor ve bu hiç de beğenilen bir his değil. Vakit her şeye düzgün gelir. Ancak durum bundan ibaret” diyor.
Frank Pellegrino uçakların New York’taki İkiz Kuleler’e çarpmasını gösteren imajları Malezya’da otel odasında televizyondan izlerken “Bu işin ardında Halid Pir Muhammed olmalı” diye düşündüğünü anlatıyor.
ABD’de eski FBI casusu olan Pellegriono, Muhammed’i 30 yıla yakın bir süre izlemiş bir isim. Lakin 11 Eylül hücumlarının ‘mimarı’ olarak anılan Muhammed hala yargılanmayı bekliyor. BBC’ye konuşan avukatlarından biri, davanın sonuçlanmasının bir 20 yıl daha alabileceğini söylüyor.
bu biçimde El Düstur örgütünün önderi olan Usame Bin Ladin, hücumlarla ilişkili görülüyordu. halbuki 11 Eylül ataklarını soruşturmak için kurulan komiteye göre Muhammed taarruzun “baş mimarı” idi. bu türlü taarruz düzenleme fikri ondan çıkmıştı ve bunu El Esas’a iletmişti.
1964’te Kuveyt’te doğan Muhammed Amerika’da eğitim görmüş, 1980’lerde Afganistan’da savaşmaya gitmişti. 11 Eylül saldırısından yıllar evvel, FBI casusu Frank Pellegrino cihatçıların davasında yer almıştı.
FBI onu Dünya Ticaret Merkezi’nin 1993’teki bombalanmasını soruşturmakla gorevlendirmişti. Muhammed birinci kere bu biçimde Amerikalı yetkililerin dikkatini çekmişti. Çünkü bu saldırıyı tertiplerden birine para transferi yapmıştı.
Pellegrino, 1995’te Muhammed’in Pasifik okyanusu üzerinde birfazlaca memleketler arası havayoluna bağlı uçağı patlatma planı ile irtibatı kurulduğunda onun mantığını anlamıştı. 1990’ların ortasında Katar ile irtibatını kurup Muhammed’i köşeye sıkıştırmasına ramak kalmıştı.
- 11 Eylül taarruzları: Nasıl düzenlendi, kaç kişi öldü, daha sonrasında ne oldu?
Pellegrino takımıyla Umman’a gitmiş, oradan Katar’a geçerek Muhammed’i tutuklamayı planlamıştı. Zanlıyı getirecek uçak bile ayarlanmıştı. Lakin alandaki ABD’li diplomatlar ayak diriyor, Katar’la sorun yaşamak istemiyorlardı.
sonrasındasında Katarlı yetkililer Muhammed’in ortadan kaybolduğunu söylemiş. “bu biçimde büyük bir fırsatı kaçırdığımızı biliyorduk” diye anlatıyor Pellegrino.
Fakat 1990’ların ortalarında Muhammed’in öncelikli bir amaç olarak görülmediğini de kabul ediyor. Onu ABD’nin en çok arananlar listesine koydurmak bile mümkün olmamış. “Listede esasen çok fazla terörist var” denmiş kendisine.
Muhtemelen birileri Muhammed’e haber vermiş ve Katar’dan kaçıp Afganistan’a gitmiş.
- El Düstur liderliğinde öne çıkan oğul Bin Ladin’in başına ödül kondu
11 Eylül saldırısı olduğunda, Pellegrino’nun Muhammed’le ilgili kuşkusu, gözaltındaki bir El Esas üyesinin onun ismini vermesiyle kanıtlanmış oluyordu. “Onun olduğunu anladığımızda kendimi epey makus hissettim” diyor.
Muhammed’in izi sürülmüş ve 2003’te Pakistan’da tutuklanmıştı. Pellegrino, kendi hazırladığı iddianame üzerinden onun yargılanmasını beklerken Muhammed ortadan kaybolmuştu. CIA onu “gelişmiş sorgulama teknikleri” ile sorgulamak üzere “gizli bölgelere” götürmüştü.
Muhammed en az 183 defa su altında tutarak havasız bırakma ve boğulma hissi yaratma (waterboarding)uygulamasına maruz bırakılmış, makattan su verme, küçük bölmelerde tutarak gerilim yaratma, uykusuz bırakma, zorla soyma, çocuklarının öldürüleceğini söyleme üzere azaplara maruz kalmıştı.
O esnalarda biroldukça suçlamayı kabul etmişti. Lakin sonrasındasındaki bir Senato raporunda, istihbaratın sunduğu biroldukca bilginin Muhammed tarafınca uydurulduğu belirtiliyordu.
CIA’nin gözaltı uygulamasının kapsamı ortaya çıktığında Muhammed üzere “değerli tutuklular” 2006’da ABD’nin Küba’daki Guantanamo üssüne sevk edildi ve nihayet FBI’a da müdahil olması için müsaade verildi.
Frank Pellegrino uzun müddettir takip ettiği Muhammed ile Ocak 2007’de karşı karşıya gelmişti.
Frank Pellegrino’nun 1987 ve 2020’deki fotoğrafları
1990’larda onu takip eden kişinin kendisi olduğunu söyleyip sohbeti başlatmak ve 11 Eylül’le ilgili bilgiler almayı planlıyordu.
Pellegrino, sorgulamada nelerin konuşulduğunu açıklamıyor, fakat Muhammed için “ister inanın ister inanmayın, espri anlayışı güçlü ve merak uyandıran bir adam” diyor.
Guantanamo’daki sorgulamalarda onun hiç pişmanlık belirtisi göstermediğini ve dikkat çekmek için uğraştığını söylüyor.
Altı gün süren konuşmalarının akabinde Muhammed sonunda kâfi demiş ve sorgulamayı sonlandırmış.
ondan sonrasındaki adalet arayışları da farklı pürüzlerle karşılaşmış. New York’ta yargılama yapılması planları kamuoyunun ve siyasetçilerin itirazıyla karşılaşmış. “Kimse onu kendi bölgesinde görmek istemiyor, onu Guantanamo’da tutun diyorlardı” diye anlatıyor.
1993’te de Dünya Ticaret Merkezi’ne akın düzenlenmişti
Akabinde Guantanamo’da askeri yargılama başlamış. Ama prosedüre ait gecikmelere Covid kısıtlamaları niçiniyle üssün kapatılması eklenince süreç daha da uzamış.
Muhammed’in avukatı, son duruşmaların 11 Eylül’ün 20. Yıldönümünde medyaya bir şeyler olduğuna dair imaj verme emelli olduğunu söylüyor. BBC’ye konuşan David Nevin, “sürecin 20 yıl üzere bir müddetde tamamlanmasını” beklediğini, davanın başladığı 2008’den beri “8-9 yargıç değiştiğini” söz ediyor.
Yargıcın 35 bin sayfalık eski duruşma tutanaklarına aşina olması gerektiğini belirten Nevin bu davayı “ABD tarihinin en büyük ceza davası” olarak niteliyor.
Muhammed’in sağladığı bilgilerle Bin Ladin’in Pakistan hududunda aranmasına yönelik çalışmalar ağırlaştırılmıştı.
beraberinde en tartışmalı olanı da.
Bunun sebebi temel olarak CIA’nin 5 tutukluyu “kara nokta” olarak isimlendirilen zımnî nezaret merkezlerinde tutması ve “gelişmiş sorgulama teknikleri” kullanımından kaynaklanıyor.
Bu merkezlerdeki uygulamalar niçiniyle kanıtların karartıldığı belirtiliyor.
Nevin, ABD “bu adamlara azap etmek için net programlar organize edip uyguladı” diyor. Bu usuller niçiniyle istinafa gitme ve karar bozma davalarının yıllar alacağını söylüyor.
Guantanamo’da Birinci duruşmaların yapıldığı bölge
Muhammed Guantanamo’daki deniz üssünde epeyce saklı bir bölgede tutulurken, avukat ziyareti için gittiğinde pencereleri karartılmış araçlar ortasında 45 dakika dolaştırılarak istikametini şaşırtmaya girişildiğini anlatıyor. Artık ise Muhammed daha az saklı sayılan Kamp 5 bölgesinde tutuluyor.
Davanın uzamasına yol açan bir başka niye ise vefat cezası istemiyle bir yargılama olması. “Bu erkeklerin idamı istenmiyor olsaydı dava fazlacatan bitmiş olurdu” diyor.
11 Eylül ataklarında hayatını kaybedenlerin yakınları, Muhammed’in birinci duruşması öncesinde basın toplantısı düzenlemişti
Pellegrino ise Guantanamo’daki askeri mahkemede şahit olarak dinleneceği beklentisiyle FBI’dan emekliliğini üç yıl ertelemiş. “Hala FBI rozetimi taşırken bunun sonuçlandığını görmek hoş olacaktı” diyor.
Ancak emeklilik yaşı gelip çattığı için FBI’dan ayrılmış artık. Muhammed’in izini sürerken biroldukca yeri dolaşan Pellegrino, artık büyük bir başarısızlık hissi yaşadığını ve 1990’larda onu yakalamış olsaydı 11 Eylül’ün tahminen de yaşanmamış olacağını söylüyor.
“Onun ismi her gün başımda dolaşıyor ve bu hiç de beğenilen bir his değil. Vakit her şeye düzgün gelir. Ancak durum bundan ibaret” diyor.