Kıyamet Buzulu olarak isimlendirilen yeryüzünün en geniş buzulu Thwaites, global ısınma niçiniyle büyük bir değişikliğe uğruyor.
Bilim insanları Antarktika’daki en büyük buzullardan biri olan Thwaites Buzulu’nun bugüne kadar gorece stabil olan ön kısmının on yıl ortasında ‘’araba ön camı üzere kırılabileceğini’’ belirtiyorlar.
ABD Ulusal Bilim Vakfı ve Birleşik Krallık’ın Doğal Etraf Araştırma Kurulu, tarafınca fonlanan Thwaites Buzulu İşbirliği (ITGC) araştırmacıları Kıyamet Buzulu’nu beş yıldır yakından inceliyor.
ITGC’nin ABD Baş Koordinatörü Buzul Bilimci Prof. Ted Scambos, BBC News’e verdiği demeçte “Muhtemelen on yıldan kısa bir süre ortasında buzulun önünde dramatik bir değişiklik olacak. Hem yayınlanmış birebir vakitte yayınlanmamış çalışmalar bu istikamete işaret ediyor” diyor ve ekliyor:
“Bu, (Thwaites’in) hareketini hızlandıracak ve buzulun tehlikeli kısmını genişletecek.”
Bugün, 40 km. genişliğindeki doğu sahanlığı yılda 600 m. ilerliyor. Durumdaki muhtemel değişiklikle bu sürat yılda 2 km.’ye çıkabilir.
Isınan okyanus suları
Oregon Devlet Üniversitesi’nden Dr. Erin Pettit bu durumu bir arabanı canımda yavaş yavaş büyüyen çatlaklara benzeterek açıklıyor:
“daha sonra bir anda bir kasisten geçiyorsunuz ve çatlaklar camın tamamına her taraftan yayılıyor.”
ITGC araştırmacılarına göre bunun sebebi, ısınan okyanus suyunun Thwaites’in buzul sahanlığı olarak bilinen hareketli ön modülünün altına girmesi ve burayı eritmesi.
Erime buzu inceltiyor, zayıflatıyor ve buzun daha süratli hareket etmesine sebep oluyor. Bu da ana buzul gövdesinin yüzer hale geldiği bölgeyi geri itiyor.
Şu anda, doğudaki buz sahanlığının ön kenarı, bir sualtı çıkıntısı vasıtasıyla yerine sabitlenmiş durumda.
Bu niçinle bu bölgede akış suratı, bu türlü sabitlenmemiş durumdaki batı buz sahanlığının üçte biri.
Lakin ITGC grubu doğu sahanlığının önümüzdeki birkaç yıl ortasında kopacağını ve istikrarının bozulacağını ön görüyor. bu türlü bir kopma olmasa bile, buzul sahanlığındaki kırıkların bu türlü gelişmeye devam etmesi buzulu ayıracak.
Buzulun altına indirilecek Boaty McBoatface isimli otonom araç
Erime suratı son otuz yılda iki katına çıktı
Devasa bir buzul olan Thwaites, yaklaşık olarak Büyük Britanya adası büyüklüğünde ve buzulun erime suratı son otuz yılda iki katına çıktı.
Thwaites, her yıl okyanusa 50 milyar ton buz atıyor.
Buzulun tamamı düşünüldüğünde etkilenen alan fazlaca küçük lakin yeni bir rejime geçişi ve gelecekteki buz kaybı düşünüldüğünde çok kıymetli.
Erimenin bugün global deniz düzeyleri üzerinde sonlu bir tesiri var, lakin buzulun tamamının erimesi okyanusların yüksekliğini 65 cm. yükseltmeye yetebilir.
ABD ve Birleşik Krallık’tan araştırmacılar bu erime suratı niçiniyle buzulda bir müddetdir ağır bir çalışma programı yürütüyor.
“Kıyamet günü” senaryosunun yüzseneler boyunca gerçekleşmesi pek muhtemel değil lakin çalışma takımı, Thwaites’in artık ısınan bir dünyaya pek süratli bir biçimde karşılık verdiğini söylüyor.
Erimeyi etkileyen tüm faktörler inceleniyor
Araştırmacı gruplar, şu anda yeni dönem için yolda, kimileri ise alana çıkmadan evvel Covid karantinasında.
Yeni Yıl projelerinden biri, erimeyi etkileyen su sıcaklığı, akıntı istikameti ve türbülans üzere faktörler hakkında data toplamak için Thwaites’in yüzen buzunun altına “Boaty McBoatface” ismindeki sarı renkli denizaltıyı indirmek.
Otonom araç, sahanlığın altındaki boşlukta bilgi toplayacak. Denizin tabanı son derece engebeli olduğu için yüksek riskli görülen bu vazifenin bir ila dört gün süreceği kestirim ediliyor.
“Geçtiğimiz yıl, aracın deniz tabanına çarpmamasını engelleyecek bir sakınma sistemi geliştirmek için epeyce gayret sarf ettik. Ayrıyeten, bir sorun yaşarsa adımlarını takip edip geri dönebileceği bir emniyet sistemi de var.”
Thwaites Buzulu ile ilgili son bulgular, bu hafta New Orleans’ta düzenlenecek Amerikan Jeofizik Birliği Güz Toplantısı’nda sunulacak.
Bilim insanları Antarktika’daki en büyük buzullardan biri olan Thwaites Buzulu’nun bugüne kadar gorece stabil olan ön kısmının on yıl ortasında ‘’araba ön camı üzere kırılabileceğini’’ belirtiyorlar.
ABD Ulusal Bilim Vakfı ve Birleşik Krallık’ın Doğal Etraf Araştırma Kurulu, tarafınca fonlanan Thwaites Buzulu İşbirliği (ITGC) araştırmacıları Kıyamet Buzulu’nu beş yıldır yakından inceliyor.
ITGC’nin ABD Baş Koordinatörü Buzul Bilimci Prof. Ted Scambos, BBC News’e verdiği demeçte “Muhtemelen on yıldan kısa bir süre ortasında buzulun önünde dramatik bir değişiklik olacak. Hem yayınlanmış birebir vakitte yayınlanmamış çalışmalar bu istikamete işaret ediyor” diyor ve ekliyor:
“Bu, (Thwaites’in) hareketini hızlandıracak ve buzulun tehlikeli kısmını genişletecek.”
Bugün, 40 km. genişliğindeki doğu sahanlığı yılda 600 m. ilerliyor. Durumdaki muhtemel değişiklikle bu sürat yılda 2 km.’ye çıkabilir.
Isınan okyanus suları
Oregon Devlet Üniversitesi’nden Dr. Erin Pettit bu durumu bir arabanı canımda yavaş yavaş büyüyen çatlaklara benzeterek açıklıyor:
“daha sonra bir anda bir kasisten geçiyorsunuz ve çatlaklar camın tamamına her taraftan yayılıyor.”
ITGC araştırmacılarına göre bunun sebebi, ısınan okyanus suyunun Thwaites’in buzul sahanlığı olarak bilinen hareketli ön modülünün altına girmesi ve burayı eritmesi.
Erime buzu inceltiyor, zayıflatıyor ve buzun daha süratli hareket etmesine sebep oluyor. Bu da ana buzul gövdesinin yüzer hale geldiği bölgeyi geri itiyor.
Şu anda, doğudaki buz sahanlığının ön kenarı, bir sualtı çıkıntısı vasıtasıyla yerine sabitlenmiş durumda.
Bu niçinle bu bölgede akış suratı, bu türlü sabitlenmemiş durumdaki batı buz sahanlığının üçte biri.
Lakin ITGC grubu doğu sahanlığının önümüzdeki birkaç yıl ortasında kopacağını ve istikrarının bozulacağını ön görüyor. bu türlü bir kopma olmasa bile, buzul sahanlığındaki kırıkların bu türlü gelişmeye devam etmesi buzulu ayıracak.
Buzulun altına indirilecek Boaty McBoatface isimli otonom araç
Erime suratı son otuz yılda iki katına çıktı
Devasa bir buzul olan Thwaites, yaklaşık olarak Büyük Britanya adası büyüklüğünde ve buzulun erime suratı son otuz yılda iki katına çıktı.
Thwaites, her yıl okyanusa 50 milyar ton buz atıyor.
Buzulun tamamı düşünüldüğünde etkilenen alan fazlaca küçük lakin yeni bir rejime geçişi ve gelecekteki buz kaybı düşünüldüğünde çok kıymetli.
Erimenin bugün global deniz düzeyleri üzerinde sonlu bir tesiri var, lakin buzulun tamamının erimesi okyanusların yüksekliğini 65 cm. yükseltmeye yetebilir.
ABD ve Birleşik Krallık’tan araştırmacılar bu erime suratı niçiniyle buzulda bir müddetdir ağır bir çalışma programı yürütüyor.
“Kıyamet günü” senaryosunun yüzseneler boyunca gerçekleşmesi pek muhtemel değil lakin çalışma takımı, Thwaites’in artık ısınan bir dünyaya pek süratli bir biçimde karşılık verdiğini söylüyor.
Erimeyi etkileyen tüm faktörler inceleniyor
Araştırmacı gruplar, şu anda yeni dönem için yolda, kimileri ise alana çıkmadan evvel Covid karantinasında.
Yeni Yıl projelerinden biri, erimeyi etkileyen su sıcaklığı, akıntı istikameti ve türbülans üzere faktörler hakkında data toplamak için Thwaites’in yüzen buzunun altına “Boaty McBoatface” ismindeki sarı renkli denizaltıyı indirmek.
Otonom araç, sahanlığın altındaki boşlukta bilgi toplayacak. Denizin tabanı son derece engebeli olduğu için yüksek riskli görülen bu vazifenin bir ila dört gün süreceği kestirim ediliyor.
- Antarktika’daki ‘Kıyamet Günü’ buzulu niye süratle eriyor?
- Antarktika’da yapılacak sondaj, iklimin 1,5 milyon yıllık geçmişine ışık tutabilir
- İklim krizi: Dünya’yı nasıl bozduk, nasıl tamir ederiz?
“Geçtiğimiz yıl, aracın deniz tabanına çarpmamasını engelleyecek bir sakınma sistemi geliştirmek için epeyce gayret sarf ettik. Ayrıyeten, bir sorun yaşarsa adımlarını takip edip geri dönebileceği bir emniyet sistemi de var.”
Thwaites Buzulu ile ilgili son bulgular, bu hafta New Orleans’ta düzenlenecek Amerikan Jeofizik Birliği Güz Toplantısı’nda sunulacak.