İklim krizi artık geleceğe dair bir korku değil. Dünyanın biroldukça yerinde, şimdiden tesirleri görülmeye başlandı.
Milyonlarca insan çok sıcak hava dalgalarıyla boğuşuyor ve artan bir biçimde sel yahut orman yangını tehdidiyle karşı karşıya. Bu haberde, beş kişi çok sıcakların hayatlarını nasıl değiştirdiğini anlatıyor.
‘Uykusuz gecelerimiz fazlaca’
BBC
Shakeela Bano, sık sık döşekleri Hindistan’daki tek katlı meskenlerinin çatısına seriyor. Zira birtakım geceler içeride uyumak için fazlaca sıcak oluyor. Çatıları üzerinde yürümek için bile epeyce sıcak olabiliyor. “Bu fazlaca zor” diyor. “Uykusuz gecelerimiz epey.”
Shakeela, kocası, kızı ve üç torunu ile Ahmedabad’da penceresiz bir odada yaşıyor. Onları serinletecek tek şey tavanda asılı duran vantilatörleri.
İklim değişikliği, Hindistan’daki birfazlaca kentte sıcaklıkların şu anda 50 dereceye ulaşması manasına geliyor. Nüfusun ağır olduğu yerleşim alanları, bilhassa kentsel ısı adası tesiri olarak bilinen durumdan etkileniyor. Beton üzere gereçler ısıyı hapseder ve yayar, sıcaklığı daha da artırır. Geceleri daha da sıcak olabilir ve işte bu biçimdelar nefes almak bile zordur.
Shakeela’nın konutu üzere konutlarda sıcaklık artık 46 dereceye ulaşıyor. Sıcakta başı dönüyor. Torunları kızarıklık, ısıya bağlı yorgunluk ve isbiçimden muzdarip.
Ayran ve limon suyu içmek üzere serin kalmanın klasik biçimleri artık işe yaramıyor. Bunun yerine meskenlerinin çatısını beyaza boyamak için borç para almışlar. Beyaz yüzeyler güneş ışığını daha fazla yansıtır ve çatıya bir kat beyaz boya sürmek içerideki sıcaklığı 3-4 derece düşürebilir.
Shakeela farkın büyük olduğunu söylüyor. Oda daha serin ve çocuklar daha düzgün uyuyor. Uyuyan torununu işaret ederek, “Öğleden daha sonra uyumazdı” diyor. “Artık mışıl mışıl uyuyabilir.”
‘Sıcaklık ateş gibi’
BBC
Sidi Fadoua, “Ben sıcak bir yerden geliyorum” diyor. Lakin Batı Afrika’daki Moritanya’nın kuzeyinde havalar artık bir epeyce insanın yaşayıp çalışması için epey sıcak. “Buradaki ısı olağan değil,” diyor. “Ateş üzere.”
44 yaşındaki Sidi, Sahra Çölü’nün uçlarına yakın küçük bir köyde yaşıyor. Yakınlardaki bir kaya tuzu madeninde çalışıyor. İş sıkıntı ve iklim değişikliği niçiniyle bölge ısındıkça daha da zorlaşıyor. “bu biçimde sıcaklıklara dayanamayız” diyor. “Biz makine değiliz.”
Yazın 45 dereceyi bulan sıcaklıklardan kaçmak için Sidi geceleri çalışmaya başlamış.
İş imkanları kıt. Bir vakit içinder hayvancılık yaparak geçimini sağlayanlar artık bunu yapamıyor – koyun ve keçilerin otlayabileceği bitki örtüsü yok.
Sidi, giderek artan sayıda komşusu üzere, okyanus esintisinin kenti daha serin tuttuğu kıyı kenti Nouadhibou’ya göç etmeyi planlıyor.
Bölgede yaşayanlar, madenlerden kıyı kentlerine demir taşıyan, dünyanın en uzun trenlerinden birine binerek bunu gerçekleştirebilir.
Sidi, “İnsanlar buradan taşınıyor” diye açıklıyor. “Artık sıcağa dayanamıyorlar.” 20 saatlik seyahat tehlikeli. Yereller, geceleri sıcaklıklar neredeyse sıfırın altına düşmedilk evvel, gün boyunca ısıya ve güneş ışığına maruz kalarak vagonların üstünde oturabiliyorlar.
Sidi, Nouadhibou’da balıkçılık dalında iş bulmayı umuyor. Okyanus esinti ferahlık getirebilir, lakin çöl sıcağından kaçanların sayılarının artmasıyla bir arada iş fırsatları da azalıyor. Sidi, umudunu muhafazaya devam ediyor.
‘Cehennemi nasıl söndürürsün?’
BBC
Kanada’daki yerli halkların şeflerinden Patrick Michell, British Columbia eyaletindeki ormanda tasa verici değişiklikleri birinci vakit içinderda 30 yıldan fazla bir süre evvel fark etti. Irmaklarda daha az su vardı ve mantarların büyümesi durmuştu.
Bu yaz kaygıları gerçek oldu. Kuzey Amerika’yı bir sıcak hava dalgası tesiri altına aldı. 29 Haziran’da memleketi Lytton rekor kırdı ve 49,6 dereceye ulaştı. Sonraki gün, eşi ona 53 derece okunan bir termometrenin fotoğrafını gönderdi. Bir saat daha sonra, köyü yanıyordu.
Sekiz aylık gebe olan kızı Serena, çocuklarını ve evcil hayvanlarını otomobile bindirmeye çalıştı: “Sırtımızdaki giysilerle yola koyulduk. Alevler üç kat yüksekliğindeydi ve tam yanımızdaydı.”
Patrick meskeni kurtarıp kurtaramayacağını görmek için geri gitti. Orman yangınlarıyla uğraşarak büyümüştü. Lakin iklim üzere, yangınlar da değişmişti. “Bunlar artık orman yangınları değil, cehennem ateşi” diyor. “Cehennemi nasıl söndürürsün?”
Bu yaşananlara karşın, Patrick olanları bir fırsat olarak görüyor: “Lytton’ı önümüzdeki 100 yıl ortasında oluşacak etraf şartları için bir daha inşa edebiliriz. Bu iç karartıcı lakin iyimserliğimi koruyorum.”
‘Çocukken durum bu biçimde değildi’
BBC
Nijerya’daki Nijer Deltası’nda yaşayan Joy, “Ben çocukken hava bu biçimde değildi” diyor. Bölge, Dünya’nın en kirli bölgelerinden biri ve daha sıcak günlerin ve gecelerin sayısı artıyor.
Joy, gaz alevlerinden gelen ısıyı tapyokayı kurutmak için kullanıyor ve bunları lokal bir pazarda satarak ailesini geçindiriyor. Joy, “Saçlarım kısa” diyor ve ekliyor, “Çünkü saçımı uzatırsam, alev istikamet değiştirirse yahut birdenbire büyürse başımı yakabilir.”
Fakat gaz alevleri sorunun bir modülü. Petrol şirketleri, sondaj yaparken yerden çıkan gazı yakmak için onları kullanıyor. 6 metre yüksekliğe çıkabilen alevler, iklim değişikliğine yol açan kıymetli bir CO2 emisyonu kaynağı.
İklim değişikliğinin burada yıkıcı bir tesiri oldu, kuzeyde verimli toprakları çöllere dönüştürürken güneyi ani sel aldı. Beşerler bu biçimde çok hava şartları altında büyümediklerini söylüyor.
Joy, “Buradaki birçok insan, iklimin niye süratle değiştiğini açıklayacak kadar bilgili değil” diyor. “Fakat gaz alevlerinin durmaması kuşku yaratıyor.” Ailesinin geçimini onlardan sağlamasına karşın, hükümetin bunları yasaklamasını istiyor.
98 milyon insanın yoksulluk ortasında yaşadığı Nijerya’da petrol zenginliğini halka aktarılmadı. Buna Joy ve ailesi de dahil. Beş günlük çalışma kararında 5,5 dolar kâr ediyorlar.
Geleceğe dair optimist değil. “Bence [Dünya üstündeki] ömür artık sona eriyor.”
‘Sıcaklık olağan değil’
BBC
6 yıl evvel, Om Naief bir otoyol kenarındaki çöl yerine ağaç dikmeye başladı. Kuveyt’te emekli bir memur olarak, giderek artan yaz sıcaklıkları ve berbatlaşan toz fırtınalarından telaş duyuyordu.
“Bazı yetkililerle konuştum. Hepsi kuma bir şey ekmenin imkansız olduğunu söylemiş olduler” diyor. “Toprağın kumlu olduğunu ve sıcaklığın devasa yükseklikte olduğunu söylemiş olduler. Herkesi şaşırtacak bir şey yapmak istedim.”
Om, dünyanın birçoklarından daha süratli ısınan Orta Doğu’da yaşıyor. Kuveyt dayanılmaz sıcaklıklara hakikat ilerliyor – sıcaklık çoğunlukla 50 dereceden yüksek. Birtakım varsayımlar, ortalama sıcaklıkların 2050 yılına kadar 4 derece artacağını gösteriyor. Lakin Kuveyt iktisadının temeli fosil yakıt ihracatına dayanıyor.
Om’un ektiği iki arazi mütevazı, lakin bir hedefe hizmet ediyor. “Ağaçlar tozu savuşturur, hava kirliliğini ortadan kaldırır, havayı temizler ve sıcaklıkları düşürür” diyor. Kirpiler ve diken kuyruklu kertenkeleler artık araziyi ziyaret ediyor. “Tatlı su ve gölge var. Hoş bir şey.”
Kimi Kuveytliler artık hükümete geniş yeşil yerler oluşturulması davetinde bulunuyorlar. Ortak umutları, Kuveyt’in iklim krizine karşı durmaya hazır olması. Om, toprağı muhafazaları ve kurumasına müsaade vermemeleri gerektiğini söylüyor.
Om, “Bu sıcaklık olağan değil” diye bitiriyor. “Burası atalarımızın toprağı. Ona yatırım yapmalıyız, zira bize fazlaca şey verdi.”
Milyonlarca insan çok sıcak hava dalgalarıyla boğuşuyor ve artan bir biçimde sel yahut orman yangını tehdidiyle karşı karşıya. Bu haberde, beş kişi çok sıcakların hayatlarını nasıl değiştirdiğini anlatıyor.
‘Uykusuz gecelerimiz fazlaca’
BBC
Shakeela Bano, sık sık döşekleri Hindistan’daki tek katlı meskenlerinin çatısına seriyor. Zira birtakım geceler içeride uyumak için fazlaca sıcak oluyor. Çatıları üzerinde yürümek için bile epeyce sıcak olabiliyor. “Bu fazlaca zor” diyor. “Uykusuz gecelerimiz epey.”
Shakeela, kocası, kızı ve üç torunu ile Ahmedabad’da penceresiz bir odada yaşıyor. Onları serinletecek tek şey tavanda asılı duran vantilatörleri.
İklim değişikliği, Hindistan’daki birfazlaca kentte sıcaklıkların şu anda 50 dereceye ulaşması manasına geliyor. Nüfusun ağır olduğu yerleşim alanları, bilhassa kentsel ısı adası tesiri olarak bilinen durumdan etkileniyor. Beton üzere gereçler ısıyı hapseder ve yayar, sıcaklığı daha da artırır. Geceleri daha da sıcak olabilir ve işte bu biçimdelar nefes almak bile zordur.
Shakeela’nın konutu üzere konutlarda sıcaklık artık 46 dereceye ulaşıyor. Sıcakta başı dönüyor. Torunları kızarıklık, ısıya bağlı yorgunluk ve isbiçimden muzdarip.
Ayran ve limon suyu içmek üzere serin kalmanın klasik biçimleri artık işe yaramıyor. Bunun yerine meskenlerinin çatısını beyaza boyamak için borç para almışlar. Beyaz yüzeyler güneş ışığını daha fazla yansıtır ve çatıya bir kat beyaz boya sürmek içerideki sıcaklığı 3-4 derece düşürebilir.
Shakeela farkın büyük olduğunu söylüyor. Oda daha serin ve çocuklar daha düzgün uyuyor. Uyuyan torununu işaret ederek, “Öğleden daha sonra uyumazdı” diyor. “Artık mışıl mışıl uyuyabilir.”
‘Sıcaklık ateş gibi’
BBC
Sidi Fadoua, “Ben sıcak bir yerden geliyorum” diyor. Lakin Batı Afrika’daki Moritanya’nın kuzeyinde havalar artık bir epeyce insanın yaşayıp çalışması için epey sıcak. “Buradaki ısı olağan değil,” diyor. “Ateş üzere.”
44 yaşındaki Sidi, Sahra Çölü’nün uçlarına yakın küçük bir köyde yaşıyor. Yakınlardaki bir kaya tuzu madeninde çalışıyor. İş sıkıntı ve iklim değişikliği niçiniyle bölge ısındıkça daha da zorlaşıyor. “bu biçimde sıcaklıklara dayanamayız” diyor. “Biz makine değiliz.”
Yazın 45 dereceyi bulan sıcaklıklardan kaçmak için Sidi geceleri çalışmaya başlamış.
İş imkanları kıt. Bir vakit içinder hayvancılık yaparak geçimini sağlayanlar artık bunu yapamıyor – koyun ve keçilerin otlayabileceği bitki örtüsü yok.
Sidi, giderek artan sayıda komşusu üzere, okyanus esintisinin kenti daha serin tuttuğu kıyı kenti Nouadhibou’ya göç etmeyi planlıyor.
Bölgede yaşayanlar, madenlerden kıyı kentlerine demir taşıyan, dünyanın en uzun trenlerinden birine binerek bunu gerçekleştirebilir.
Sidi, “İnsanlar buradan taşınıyor” diye açıklıyor. “Artık sıcağa dayanamıyorlar.” 20 saatlik seyahat tehlikeli. Yereller, geceleri sıcaklıklar neredeyse sıfırın altına düşmedilk evvel, gün boyunca ısıya ve güneş ışığına maruz kalarak vagonların üstünde oturabiliyorlar.
Sidi, Nouadhibou’da balıkçılık dalında iş bulmayı umuyor. Okyanus esinti ferahlık getirebilir, lakin çöl sıcağından kaçanların sayılarının artmasıyla bir arada iş fırsatları da azalıyor. Sidi, umudunu muhafazaya devam ediyor.
‘Cehennemi nasıl söndürürsün?’
BBC
Kanada’daki yerli halkların şeflerinden Patrick Michell, British Columbia eyaletindeki ormanda tasa verici değişiklikleri birinci vakit içinderda 30 yıldan fazla bir süre evvel fark etti. Irmaklarda daha az su vardı ve mantarların büyümesi durmuştu.
Bu yaz kaygıları gerçek oldu. Kuzey Amerika’yı bir sıcak hava dalgası tesiri altına aldı. 29 Haziran’da memleketi Lytton rekor kırdı ve 49,6 dereceye ulaştı. Sonraki gün, eşi ona 53 derece okunan bir termometrenin fotoğrafını gönderdi. Bir saat daha sonra, köyü yanıyordu.
Sekiz aylık gebe olan kızı Serena, çocuklarını ve evcil hayvanlarını otomobile bindirmeye çalıştı: “Sırtımızdaki giysilerle yola koyulduk. Alevler üç kat yüksekliğindeydi ve tam yanımızdaydı.”
Patrick meskeni kurtarıp kurtaramayacağını görmek için geri gitti. Orman yangınlarıyla uğraşarak büyümüştü. Lakin iklim üzere, yangınlar da değişmişti. “Bunlar artık orman yangınları değil, cehennem ateşi” diyor. “Cehennemi nasıl söndürürsün?”
Bu yaşananlara karşın, Patrick olanları bir fırsat olarak görüyor: “Lytton’ı önümüzdeki 100 yıl ortasında oluşacak etraf şartları için bir daha inşa edebiliriz. Bu iç karartıcı lakin iyimserliğimi koruyorum.”
‘Çocukken durum bu biçimde değildi’
BBC
Nijerya’daki Nijer Deltası’nda yaşayan Joy, “Ben çocukken hava bu biçimde değildi” diyor. Bölge, Dünya’nın en kirli bölgelerinden biri ve daha sıcak günlerin ve gecelerin sayısı artıyor.
Joy, gaz alevlerinden gelen ısıyı tapyokayı kurutmak için kullanıyor ve bunları lokal bir pazarda satarak ailesini geçindiriyor. Joy, “Saçlarım kısa” diyor ve ekliyor, “Çünkü saçımı uzatırsam, alev istikamet değiştirirse yahut birdenbire büyürse başımı yakabilir.”
Fakat gaz alevleri sorunun bir modülü. Petrol şirketleri, sondaj yaparken yerden çıkan gazı yakmak için onları kullanıyor. 6 metre yüksekliğe çıkabilen alevler, iklim değişikliğine yol açan kıymetli bir CO2 emisyonu kaynağı.
İklim değişikliğinin burada yıkıcı bir tesiri oldu, kuzeyde verimli toprakları çöllere dönüştürürken güneyi ani sel aldı. Beşerler bu biçimde çok hava şartları altında büyümediklerini söylüyor.
Joy, “Buradaki birçok insan, iklimin niye süratle değiştiğini açıklayacak kadar bilgili değil” diyor. “Fakat gaz alevlerinin durmaması kuşku yaratıyor.” Ailesinin geçimini onlardan sağlamasına karşın, hükümetin bunları yasaklamasını istiyor.
98 milyon insanın yoksulluk ortasında yaşadığı Nijerya’da petrol zenginliğini halka aktarılmadı. Buna Joy ve ailesi de dahil. Beş günlük çalışma kararında 5,5 dolar kâr ediyorlar.
Geleceğe dair optimist değil. “Bence [Dünya üstündeki] ömür artık sona eriyor.”
‘Sıcaklık olağan değil’
BBC
6 yıl evvel, Om Naief bir otoyol kenarındaki çöl yerine ağaç dikmeye başladı. Kuveyt’te emekli bir memur olarak, giderek artan yaz sıcaklıkları ve berbatlaşan toz fırtınalarından telaş duyuyordu.
“Bazı yetkililerle konuştum. Hepsi kuma bir şey ekmenin imkansız olduğunu söylemiş olduler” diyor. “Toprağın kumlu olduğunu ve sıcaklığın devasa yükseklikte olduğunu söylemiş olduler. Herkesi şaşırtacak bir şey yapmak istedim.”
Om, dünyanın birçoklarından daha süratli ısınan Orta Doğu’da yaşıyor. Kuveyt dayanılmaz sıcaklıklara hakikat ilerliyor – sıcaklık çoğunlukla 50 dereceden yüksek. Birtakım varsayımlar, ortalama sıcaklıkların 2050 yılına kadar 4 derece artacağını gösteriyor. Lakin Kuveyt iktisadının temeli fosil yakıt ihracatına dayanıyor.
Om’un ektiği iki arazi mütevazı, lakin bir hedefe hizmet ediyor. “Ağaçlar tozu savuşturur, hava kirliliğini ortadan kaldırır, havayı temizler ve sıcaklıkları düşürür” diyor. Kirpiler ve diken kuyruklu kertenkeleler artık araziyi ziyaret ediyor. “Tatlı su ve gölge var. Hoş bir şey.”
Kimi Kuveytliler artık hükümete geniş yeşil yerler oluşturulması davetinde bulunuyorlar. Ortak umutları, Kuveyt’in iklim krizine karşı durmaya hazır olması. Om, toprağı muhafazaları ve kurumasına müsaade vermemeleri gerektiğini söylüyor.
Om, “Bu sıcaklık olağan değil” diye bitiriyor. “Burası atalarımızın toprağı. Ona yatırım yapmalıyız, zira bize fazlaca şey verdi.”