Dünya iklimi değişiyor ve insan faaliyetleriyle yükselen sıcaklıklar, bir daha beşerler ve başka canlıları artık her alanda tehdit ediyor.
Bu gidişe dur denilmediği takdirde, beşerler ve tabiat, kuraklık, deniz düzeylerinin yükselmesi ve epey sayıda canlı çeşidinin büsbütün yok olması üzere bir dizi felaket ve dev bir tahribatla başbaşa kalacak.
Büyük bir sıkıntıyla karşı karşıyayız lakin tahlil potansiyelleri de var.
İklim değişikliği nedir?
İklim ile bir yerde yıllar boyunca hakim olan ortalama hava durumu kasdediliyor. İklim değişikliği ise bu ortalamalarda değişiklik olması demek.
Şu anda şahit olduğumuz süratli iklim değişikliğinin niçini ise insanların meskenlerinde, fabrikalarda ve ulaşımda kullandıkları fosil yakıtlar yani akaryakıt, doğalgaz ve kömür.
Bu fosil yakıtlar yandıkları vakit havaya sera gazları ismini verdiğimiz yükle karbondioksitten oluşan gazlar salıyorlar. Bu gazlar ise Güneş ışınlarıyla gelen ısıyı emerek gezegenimizin ısısının yükselmesine yol açıyor.
Bilim insanları şayet iklim değişikliğinin en makus neticelerindan kaçınmak istiyorsak, ısıdaki artışı yavaşlatmak gerektiğini, ortalama hava sıcaklıklarının, yüzyılın sonunda yani 2100 yılına gelindiğinde bugüne göre en çok 1,5 derece artmasının sağlanması gerektiğini söylüyorlar.
Getty Images Mercan kayalıkları ve yarattığı bütün bir eko-sistem su ısısı artmaya devam ederse büsbütün yok olabilir
Ne var ki, yapılan hesaplamalara nazaran, şu ana kadar taahhüt edilenlere ek yeni adımlar atılmadığı takdirde yüzyılın sonunda sıcaklık artışı 2 santigrat dereceyi bulabilir.
Bunun da ötesinde şayet hiçbir şey yapılmazsa, bilim insanları bu ısınmanın 4 dereceye kadar da çıkabileceğini söylüyor. Bunun da yıkıcı sıcaklık dalgalarına, milyonlarca insanın su düzeylerindeki yükselme niçiniyle konutlarını kaybetmesine ve bitki ve hayvan çeşitlerinin bir kısmının tekrar geri gelmemek üzere soyunun tükenmesine yol açabileceğini tabir ediyorlar.
İklim değişikliğinin tesirleri neler?
Çok iklim olayları şimdiden sıklaştı ve insanların hayatlarını, sistemlerini ve geçim kaynaklarını tehdit ediyor.
Isının daha da yükselmesiyle, birtakım tarım alanları çölleşebilir ve bu da kimi bölgeleri yaşanmaz hale getirebilir.
Öteki yerlerde tam zıddı olabilir. Çok yağışlar, Çin, Almanya, Belçika ve Hollanda’da yakında şahit olduğumuz cinsten epey büyük sellere yol açabilir.
Daha fakir ülkelerde yaşayan beşerler, iklim değişikliğine nazaran ömürlerini bir daha düzenlemek için gerekli kaynaklara sahip olmadıkları için bu değişimden en berbat etkilenecekler.
Getty Images İngiltere ve pek fazlaca Batı Avrupa ülkesinde bu yıl global ısınma niçiniyle büyük seller yaşandı
Gelişmekle olan ülkelerdeki pek fazlaca tarım bölgesi esasen şu anda bile ısınmadan etkilenmiş bulunuyor ve bu muhtemelen daha da berbatlaşacak.
Okyanuslarımız ve ortasındaki eko-sistemler de tehdit altında. İklim değişikliği niçiniyle suların ısınmasıyla, 1995 yılından bu yana Avustralya’daki Büyük Set Resifi ismi verilen su altı hayat ortamındaki mercan kayalıklarının yüzde 50’si yok oldu.
İklim değişikliğiyle havanın ısınması ve kuruması yüzünden orman ve çalı yangınları sıklaşıp yaygınlaştı.
Ve Sibirya üzere yerlerde buzların erimesi, yüzlerce yıldır buz altında kalmış sera gazlarının da atmosfere yükselerek iklim değişikliğini hızlandırmasına yol açtı.
Daha sıcak bir dünyada hayvanlar da içme suyu bulmakta ve hayatlarını sürdürmekte zorlanacak. Örneğin kutup ayıları, hayatlarının bağlı olduğu buzların erimesiyle yok olabilir ve filler günlük 150 ila 300 litre içme suyu gereksinimlerini karşılamakta dert çekebilir.
Bilim insanları adım atılmadığı takdirde bu yüzyıl içerisinde en az 550 tıbbın yok olabileceğini söylüyor.
Dünyanın farklı yerleri nasıl etkilenecek?
İklim değişikliği dünyanın farklı bölgelerinde farklı sonuçlar yaratacak. Kimi bölgeler başkalarına nazaran daha fazla ısınacak, kimi yerlerde yağışlar artarken diğer yerlerde kuraklıklar yaygınlaşacak.
Şayet yüzyılın sonuna kadar ısı artışı 1,5 derece ile sınırlanamazsa kimi sonuçları şöyleki olacak:
Ülkeler artık iklim değişikliği ile fakat daima birlikte başa çıkabileceği konusunda hemfikir ve 2015 yılında Paris’de varılan tarihi mutabakat ile yüzyıl sonuna kadar ısı artışını 1,5 santigrat dereceyle sınırlamak için adımlar atmayı taahhüt ettiler.
İngiltere Kasım ayında, ülkelerin 2030 yılı için karbon salımı azaltma planlarını masaya koyacağı COP26 dünya önderleri tepesine mesken sahipliği yapacak.
pek epey ülke 2050 yılına kadar ulusal karbon salımını sıfırlamayı vaadetti. Bu sera gazı salımlarını mümkün olduğu kadar azaltmak, kalan kısmını da atmosferden emecek tedbirlerle dengelemek manasına geliyor.
Uzmanlar bunun erişilebilir bir gaye olduğunu fakat hükümetlerin, iş dünyasının ve bireylerin büyük değişiklikler yapmasını gerektireceğini söylüyorlar.
Bireylerin elinden neler gelebilir?
Büyük adımların hükümetler ve iş dünyasından gelmesi gerekiyor lakin bilim insanları bireylerin de hayatlarında küçük kimi değişiklikler yaparak iklime insan tesirini azaltabileceğine dikikat çekiyor. Bu mevzuda bireylere önerilen adımlardan kimileri şöyleki:
Bu gidişe dur denilmediği takdirde, beşerler ve tabiat, kuraklık, deniz düzeylerinin yükselmesi ve epey sayıda canlı çeşidinin büsbütün yok olması üzere bir dizi felaket ve dev bir tahribatla başbaşa kalacak.
Büyük bir sıkıntıyla karşı karşıyayız lakin tahlil potansiyelleri de var.
İklim değişikliği nedir?
İklim ile bir yerde yıllar boyunca hakim olan ortalama hava durumu kasdediliyor. İklim değişikliği ise bu ortalamalarda değişiklik olması demek.
Şu anda şahit olduğumuz süratli iklim değişikliğinin niçini ise insanların meskenlerinde, fabrikalarda ve ulaşımda kullandıkları fosil yakıtlar yani akaryakıt, doğalgaz ve kömür.
Bu fosil yakıtlar yandıkları vakit havaya sera gazları ismini verdiğimiz yükle karbondioksitten oluşan gazlar salıyorlar. Bu gazlar ise Güneş ışınlarıyla gelen ısıyı emerek gezegenimizin ısısının yükselmesine yol açıyor.
- İklim krizini ve tahlil tekliflerini anlamak için bilmeniz gereken 15 kavram
Bilim insanları şayet iklim değişikliğinin en makus neticelerindan kaçınmak istiyorsak, ısıdaki artışı yavaşlatmak gerektiğini, ortalama hava sıcaklıklarının, yüzyılın sonunda yani 2100 yılına gelindiğinde bugüne göre en çok 1,5 derece artmasının sağlanması gerektiğini söylüyorlar.
Getty Images Mercan kayalıkları ve yarattığı bütün bir eko-sistem su ısısı artmaya devam ederse büsbütün yok olabilir
Ne var ki, yapılan hesaplamalara nazaran, şu ana kadar taahhüt edilenlere ek yeni adımlar atılmadığı takdirde yüzyılın sonunda sıcaklık artışı 2 santigrat dereceyi bulabilir.
Bunun da ötesinde şayet hiçbir şey yapılmazsa, bilim insanları bu ısınmanın 4 dereceye kadar da çıkabileceğini söylüyor. Bunun da yıkıcı sıcaklık dalgalarına, milyonlarca insanın su düzeylerindeki yükselme niçiniyle konutlarını kaybetmesine ve bitki ve hayvan çeşitlerinin bir kısmının tekrar geri gelmemek üzere soyunun tükenmesine yol açabileceğini tabir ediyorlar.
İklim değişikliğinin tesirleri neler?
Çok iklim olayları şimdiden sıklaştı ve insanların hayatlarını, sistemlerini ve geçim kaynaklarını tehdit ediyor.
Isının daha da yükselmesiyle, birtakım tarım alanları çölleşebilir ve bu da kimi bölgeleri yaşanmaz hale getirebilir.
Öteki yerlerde tam zıddı olabilir. Çok yağışlar, Çin, Almanya, Belçika ve Hollanda’da yakında şahit olduğumuz cinsten epey büyük sellere yol açabilir.
Daha fakir ülkelerde yaşayan beşerler, iklim değişikliğine nazaran ömürlerini bir daha düzenlemek için gerekli kaynaklara sahip olmadıkları için bu değişimden en berbat etkilenecekler.
Getty Images İngiltere ve pek fazlaca Batı Avrupa ülkesinde bu yıl global ısınma niçiniyle büyük seller yaşandı
Gelişmekle olan ülkelerdeki pek fazlaca tarım bölgesi esasen şu anda bile ısınmadan etkilenmiş bulunuyor ve bu muhtemelen daha da berbatlaşacak.
Okyanuslarımız ve ortasındaki eko-sistemler de tehdit altında. İklim değişikliği niçiniyle suların ısınmasıyla, 1995 yılından bu yana Avustralya’daki Büyük Set Resifi ismi verilen su altı hayat ortamındaki mercan kayalıklarının yüzde 50’si yok oldu.
İklim değişikliğiyle havanın ısınması ve kuruması yüzünden orman ve çalı yangınları sıklaşıp yaygınlaştı.
Ve Sibirya üzere yerlerde buzların erimesi, yüzlerce yıldır buz altında kalmış sera gazlarının da atmosfere yükselerek iklim değişikliğini hızlandırmasına yol açtı.
Daha sıcak bir dünyada hayvanlar da içme suyu bulmakta ve hayatlarını sürdürmekte zorlanacak. Örneğin kutup ayıları, hayatlarının bağlı olduğu buzların erimesiyle yok olabilir ve filler günlük 150 ila 300 litre içme suyu gereksinimlerini karşılamakta dert çekebilir.
Bilim insanları adım atılmadığı takdirde bu yüzyıl içerisinde en az 550 tıbbın yok olabileceğini söylüyor.
Dünyanın farklı yerleri nasıl etkilenecek?
İklim değişikliği dünyanın farklı bölgelerinde farklı sonuçlar yaratacak. Kimi bölgeler başkalarına nazaran daha fazla ısınacak, kimi yerlerde yağışlar artarken diğer yerlerde kuraklıklar yaygınlaşacak.
Şayet yüzyılın sonuna kadar ısı artışı 1,5 derece ile sınırlanamazsa kimi sonuçları şöyleki olacak:
- İngiltere ve Avrupa çok yağışlar niçiniyle artan sel felaketleriyle karşılaşacak
- Orta Doğu ülkelerinde çok sıcak hava dalgaları yaşanacak ve tarım alanları çölleşebilecek
- Pasifik bölgesindeki ada ülkeleri denizlerin yükselmesiyle büsbütün sular altında kalabilecek
- pek epey Afrika ülkesinde kuraklık ve besin kahrı riski artacak
- ABD’nin batısında kuraklık ihtimali yükselirken öbür bölgelerinde şiddetli fırtınalar artacak
- Avustralya muhtemelen daha hayli çok sıcaklık ve kuraklık devri yaşayacak
Ülkeler artık iklim değişikliği ile fakat daima birlikte başa çıkabileceği konusunda hemfikir ve 2015 yılında Paris’de varılan tarihi mutabakat ile yüzyıl sonuna kadar ısı artışını 1,5 santigrat dereceyle sınırlamak için adımlar atmayı taahhüt ettiler.
İngiltere Kasım ayında, ülkelerin 2030 yılı için karbon salımı azaltma planlarını masaya koyacağı COP26 dünya önderleri tepesine mesken sahipliği yapacak.
pek epey ülke 2050 yılına kadar ulusal karbon salımını sıfırlamayı vaadetti. Bu sera gazı salımlarını mümkün olduğu kadar azaltmak, kalan kısmını da atmosferden emecek tedbirlerle dengelemek manasına geliyor.
Uzmanlar bunun erişilebilir bir gaye olduğunu fakat hükümetlerin, iş dünyasının ve bireylerin büyük değişiklikler yapmasını gerektireceğini söylüyorlar.
Bireylerin elinden neler gelebilir?
Büyük adımların hükümetler ve iş dünyasından gelmesi gerekiyor lakin bilim insanları bireylerin de hayatlarında küçük kimi değişiklikler yaparak iklime insan tesirini azaltabileceğine dikikat çekiyor. Bu mevzuda bireylere önerilen adımlardan kimileri şöyleki:
- Daha az hava seyahati yapın
- Arabasız bir hayat yaşayın ya da elektrikli araçlara yönelin
- Çamaşır makinası üzere güç kullanan eşyalarınızı yenilerken enerjiyi daha verimli kullanan eserleri seçin
- Doğal gazlı ısınmadan elektrikli ısı pompası sistemine geçin
- Konutunuzun ısı insülasyonunu güçlendirin