COP26 Glasgow İklim Doruğu’nda kaydedilen ilerleme, 2022’deki potansiyel zorluklar niçiniyle şimdiden tehlikede mi?
2021, iklim krizi için hayli kıymetli bir yıldı.
Artan sıcaklıkların sebep olduğu bir dizi yıkıcı iklim hadisesinin yanı sıra, geçtiğimiz 12 ayda eşi gibisi görülmemiş bir siyasi iştirak yaşandı. Bu iştirak, Kasım ayında Glasgow’da düzenlenen COP26 ile tepeye ulaştı.
Kuşkusuz, ilerleme kaydedildi ve toplantının genel emeli, salımları azaltmak için tedbir alınmasına yönelik daha süratli aksiyona geçmekti.
Lakin artık, bu ivmenin önümüzdeki aylarda kaybedilebileceğine dair artan tasalar var.
En ağır darbe ise ABD’den geldi.
daha sonraki atak – Çin
ABD Lideri Joe Biden’ın Build Back Better isimli iklim kriziyle gayret için ayrılan fonların da olduğu altyapı yasama planının Amerikan Kongresi’nden geçememesi mümkünlüğü, Beyaz Saray’ın taahhüt ettiği güçlü iklim maksatlarını yerine getirme marifetini değerli ölçüde etkileyecek.
birebir vakitte ABD’nin durumu, COP26’da dünya önderlerinin iklim krizine karşı sergilediği ortak yaklaşımı da büyük ölçüde etkileyecek.
Cambridge Etraf, Güç ve Doğal Kaynak İdaresi Merkezi’nden Dr. Joanna Depledge, “Bu gorece düzgün atmosfer ve Glasgow’da bir ivme yakalandığı duygus,u Biden’ın vaat ettiği şeyler yardımıyla oldu” diyor ve ekliyor:
“Ama bunlar yalnızca vaatlerdi, yasa tasarısını Kongre’den geçirmesi gerekiyor. Ve bu giderek daha fazla talihe kalıyor üzere görünüyor. Yürütme buyruklarıyla kimi şeyler yapabilir lakin bu, mutlaka bizim beklediğimiz üzere uzun vadeli bir kurumsal iklim mevzuatı değişikliği değil. Durumun kritik olduğunu düşünüyorum.”
Lider Biden’ın tasarısının muhtemel başarısızlığına ait ABD’deki ümitsizlik, dünya çapında zincirleme tesire niye olacak. Bu muhakkak, Glasgow’da kendi istediğini elde etmek için politik kaslarını esnettiği algısından yakınan Çin için geçerli bir kestirim. Biden’ın tasarıyla ilgili karşılaştığı siyasi zorluklar, “Batı’nın düşüşte” olduğu algısının ispatı olarak görülüyor.
Getty Images COP26 Lideri Alok Sharma, konferans görüşmelerinin uzamasıyla bir arada ağır hisler hayatıştı
Greenpeace Doğu Asya’dan Li Shuo, “2022’de jeopolitik tansiyonun iklim gündemine hakim olacağından endişeleniyorum” diyor.
Ayrıyeten, Avrupa’nın ithal ettiği eserler için sonda karbon vergisi uygulamasının Pekin’deki adaletsizlik ve hayal kırıklığı hislerini artırabileceğinden tasa duyuyor.
Li Shuo BBC’ye verdiği demeçte, “Çin tarafı, diğerlerine kıyasla kendilerine nasıl davranıldığını nazarancek ve bunun adil olup olmadığına ve en kıymetlisi, etrafla mi yoksa yalnızca jeopolitik istikrarlar ve ticaretle mi ilgili olduğu konusunda karar verecek” diyor:
”Genel olarak, önümüzde daha çalkantılı bir yıl görüyorum. Paris Mutabakatı’ndan evvelki yıllar, iklim gündeminin ilerlemesine yardımcı olan bir jeopolitik istikrar hakimdi. Önümüzdeki periyotta ise bunun tam aksisi olabilir.”
Bu karamsar akış açısı, gelecek yıl Mısır’da ve daha sonrasında Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenecek olan COP tepeleriyle ilgili beklentilere de hakim.
ABD’nin Brown Üniversitesi’nden Prof. Dr. J. Timmons Roberts, “Bu ülkelerden hiç biri iklim önderi olarak tanımlanamaz” diyor:
”İyi yanı, COP27’nin gelişmekte olan bir ülkede düzenlenmesi. Bu, iklim krizinden en çok etkilenen ülkelerde krizin bedelini kimin, nasıl ösöylemiş olduğini tabir eden kayıp ve hasar üzere kimi bahislerin daha fazla ilgi çekmesini sağlayabilir. Lakin sözkonusu ülkelerin salım azaltımları konusuna liderlik edip etmeyecekleri meçhul.”
2022 ile bir öbür kıymetli telaş, kimi ülkelerin Glasgow İklim Mutabakatı’nın beğenmedikleri istikametlerini sıradançe görmezden gelebilmeleri.
Mutabakattaki kilit tedbirlerden biri, delegelerin 2022’nin sonlarında Mısır’da toplanacağı vakte kadar tüm ülkelerin Ulusal Katkı Beyanları’nı “yeniden gözden geçirme ve güçlendirme” talebiydi.
Bunu kabul etmelerine karşın, artık ortalarında Avustralya ve Yeni Zelanda’nın da bulunduğu birtakım ülkeler planlarını güncellemeyeceklerini söylüyor.
Yeni Zelanda’nın İklim Bakanı James Shaw, ülkenin ulusal medyasına verdiği bir demeçte, Glasgow Muahedesi’nin bu kararının, Ulusal Katkı Beyanları’nda COP26 öncesinde kâfi değişiklikleri yapmamış ve yüksek karbon salımı yapan Hindistan, Çin, Rusya ve Brezilya üzere ülkeler için geçerli olduğunu söylemiş oldu.
tıpkı vakitte, iklim kriziyle ilgili genel modu değiştirebilecek birtakım olumlu gelişmeler de var.
COP26 sırasında İngiltere, AB, ABD, Almanya ve Fransa, Güney Afrika’nın kömürü terk etmesine yardımcı olmak için 8,5 milyar dolar ödemeyi kabul etmişti. Bu müzakereleri yakından izleyen kaynaklar, Hindistan ve Endonezya’nın da kömürden uzaklaşmasına yardımcı olacak iki yeni mutabakatın yolda olduğunu söylüyor.
Maliyetleri 10 milyar doları bulabilecek bu muahedeler gerçekleşirse, fosil yakıtlardan çıkış için epeyce büyük bir adım atılmış olacak. Yetkililer, 2022’de sağlanacak ilerleme için, bu çeşit düzenlemelerin ve daha varlıklı ülkeler tarafınca, gelişmekte olan ülkelere sağlanacak olan ahenk finansmanını ikiye katlama taahhüdünün anahtar olacağını söylüyor.
Bir öbür olumlu gelişme, İngiltere’nin devir başkanlığının Kasım ayına kadar devam etmesi. Bundan daha sonra devir başkanlığını Mısır devralacak.
Sharma’nın denetçi olarak geçmişi, verilen taahhütlerin bütünlüğü üzerinde hiç bir bozulma olmamasını sağlamak açısından kıymetli olacak.
BBC’ye konuşan Sharma, “İngiltere, COP26’ya mesken sahipliği yaptığı son iki yılı, itimat inşa etmek için ülkelerle bir arada, yorulmadan çalışarak geçirdi, bu da nihayetinde Glasgow İklim Mutabakatı’nı mümkün kıldı” diyor:
“Ülkelerin kelamlarını tutmalarını, salım azaltma amaçlarını gözden geçirmelerini, finansman akışını sağlamaları ve doruğun iki haftasında verilen birfazlaca taahhüdü yerine getirmelerini sağlamak için 2022’de de birebir biçimde çalışmaya devam edeceğiz.”
Bir öteki olumlu gelişme ise Almanya’nın G7’ye başkanlık edecek olması. Alman Yeşiller Partisi’nin eş başkanı şu anda ülkenin Dışişleri Bakanı ve bu niçinle iklim, milletlerarası diplomatik gündemin üst sıralarında kalacak.
Covid-19 salgının akabinde, bilhassa orta gelirli ülkelerdeki altyapı yatırımları, ülkelerin salımlarını sınırlaması için kıymetli bir fırsat sunuyor.
Küçük adımlar kıyameti getirir
Glasgow’da üzerinde muahedeye varılan bir başka bahis da karbon piyasalarıyla ilgili kurallardı. Bu, Avrupa ve İngiltere’de karbon fiyatındaki rekor artışlarla birebir vakte denk geldi.
Bunun olumsuz yanları olsa da, yüksek ve sürdürülebilir karbon fiyatı, daha pak güç kaynaklarına geçişi değerli ölçüde hızlandırabilir.
Lakin, her vakit olduğu üzere, global öteki gelişmeler, tüm bu potansiyel olumlu beklentileri süratle gölgeleyebilir.
Rusya ve Ukrayna içindeki uyuşmazlıklar, Çin’in muahededen geri adım atması ve ABD’deki orta seçimlerde Demokratlara yönelik bir sürtüşme, iklim krizi konusunda daha fazla ilerleme sağlanmasını önleyebilir yahut en azından geciktirebilir.
Ve şu anda oyanlamak yahut küçük adımlar atmak, global ısınmayı yaşadığımız yüzyıl ortasında 1.5C’nin altında tutma eforlarını anlamsız hale getirecek.
Prof. Dr. Roberts, “Atılan her küçük adım, vefat cezasıdır” diyor
tıpkı vakitte, iklim müzakereleri kestirim edilemez süreçler ve en ümitsiz anda bile, ülkeler ilerlemeyi sağlayacak kâfi ödünleri verebilir.
COP26 Lideri, katiyetle ilerlemeye kararlı olduğunu ve İngiltere’nin öbürleri için bir rol model olabileceğini söylüyor.
Alok Sharma, “COP26’dan Glasgow İklim Muahedesi ile ayrılmak, dünyanın gerçek bir iklim hareketi gerçekleştirme konusundaki ortak kararlılığını gösteren tarihi bir andı” diyor:
“İleriye baktığımızda, en acil mevzu, bu aksiyonların ne vakit hayata geçirileceği ve gerçek şu ki, dünyanın fazlaca daha süratli hareket etmesi gerekiyor.”
Sharma, “Net sıfır dünyaya ulaşacağımıza inanıyorum ve Birleşik Krallık olarak, yenilenebilir güç bölümümüzü süratle büyüterek ve kömür kullanmasını 2024’te elektrik üretimimizden büsbütün çıkarmak için çalışarak iklim aksiyonuna öncülük ediyoruz. Soru bu değişikliklerin, iklim krizinin en makûs tesirlerinden kaçınmak için gereğince süratli yapılıp yapılamayacağı” diye konuşuyor.
2021, iklim krizi için hayli kıymetli bir yıldı.
Artan sıcaklıkların sebep olduğu bir dizi yıkıcı iklim hadisesinin yanı sıra, geçtiğimiz 12 ayda eşi gibisi görülmemiş bir siyasi iştirak yaşandı. Bu iştirak, Kasım ayında Glasgow’da düzenlenen COP26 ile tepeye ulaştı.
Kuşkusuz, ilerleme kaydedildi ve toplantının genel emeli, salımları azaltmak için tedbir alınmasına yönelik daha süratli aksiyona geçmekti.
Lakin artık, bu ivmenin önümüzdeki aylarda kaybedilebileceğine dair artan tasalar var.
En ağır darbe ise ABD’den geldi.
daha sonraki atak – Çin
ABD Lideri Joe Biden’ın Build Back Better isimli iklim kriziyle gayret için ayrılan fonların da olduğu altyapı yasama planının Amerikan Kongresi’nden geçememesi mümkünlüğü, Beyaz Saray’ın taahhüt ettiği güçlü iklim maksatlarını yerine getirme marifetini değerli ölçüde etkileyecek.
birebir vakitte ABD’nin durumu, COP26’da dünya önderlerinin iklim krizine karşı sergilediği ortak yaklaşımı da büyük ölçüde etkileyecek.
Cambridge Etraf, Güç ve Doğal Kaynak İdaresi Merkezi’nden Dr. Joanna Depledge, “Bu gorece düzgün atmosfer ve Glasgow’da bir ivme yakalandığı duygus,u Biden’ın vaat ettiği şeyler yardımıyla oldu” diyor ve ekliyor:
“Ama bunlar yalnızca vaatlerdi, yasa tasarısını Kongre’den geçirmesi gerekiyor. Ve bu giderek daha fazla talihe kalıyor üzere görünüyor. Yürütme buyruklarıyla kimi şeyler yapabilir lakin bu, mutlaka bizim beklediğimiz üzere uzun vadeli bir kurumsal iklim mevzuatı değişikliği değil. Durumun kritik olduğunu düşünüyorum.”
Lider Biden’ın tasarısının muhtemel başarısızlığına ait ABD’deki ümitsizlik, dünya çapında zincirleme tesire niye olacak. Bu muhakkak, Glasgow’da kendi istediğini elde etmek için politik kaslarını esnettiği algısından yakınan Çin için geçerli bir kestirim. Biden’ın tasarıyla ilgili karşılaştığı siyasi zorluklar, “Batı’nın düşüşte” olduğu algısının ispatı olarak görülüyor.
Getty Images COP26 Lideri Alok Sharma, konferans görüşmelerinin uzamasıyla bir arada ağır hisler hayatıştı
Greenpeace Doğu Asya’dan Li Shuo, “2022’de jeopolitik tansiyonun iklim gündemine hakim olacağından endişeleniyorum” diyor.
Ayrıyeten, Avrupa’nın ithal ettiği eserler için sonda karbon vergisi uygulamasının Pekin’deki adaletsizlik ve hayal kırıklığı hislerini artırabileceğinden tasa duyuyor.
Li Shuo BBC’ye verdiği demeçte, “Çin tarafı, diğerlerine kıyasla kendilerine nasıl davranıldığını nazarancek ve bunun adil olup olmadığına ve en kıymetlisi, etrafla mi yoksa yalnızca jeopolitik istikrarlar ve ticaretle mi ilgili olduğu konusunda karar verecek” diyor:
”Genel olarak, önümüzde daha çalkantılı bir yıl görüyorum. Paris Mutabakatı’ndan evvelki yıllar, iklim gündeminin ilerlemesine yardımcı olan bir jeopolitik istikrar hakimdi. Önümüzdeki periyotta ise bunun tam aksisi olabilir.”
Bu karamsar akış açısı, gelecek yıl Mısır’da ve daha sonrasında Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenecek olan COP tepeleriyle ilgili beklentilere de hakim.
ABD’nin Brown Üniversitesi’nden Prof. Dr. J. Timmons Roberts, “Bu ülkelerden hiç biri iklim önderi olarak tanımlanamaz” diyor:
”İyi yanı, COP27’nin gelişmekte olan bir ülkede düzenlenmesi. Bu, iklim krizinden en çok etkilenen ülkelerde krizin bedelini kimin, nasıl ösöylemiş olduğini tabir eden kayıp ve hasar üzere kimi bahislerin daha fazla ilgi çekmesini sağlayabilir. Lakin sözkonusu ülkelerin salım azaltımları konusuna liderlik edip etmeyecekleri meçhul.”
2022 ile bir öbür kıymetli telaş, kimi ülkelerin Glasgow İklim Mutabakatı’nın beğenmedikleri istikametlerini sıradançe görmezden gelebilmeleri.
Mutabakattaki kilit tedbirlerden biri, delegelerin 2022’nin sonlarında Mısır’da toplanacağı vakte kadar tüm ülkelerin Ulusal Katkı Beyanları’nı “yeniden gözden geçirme ve güçlendirme” talebiydi.
Bunu kabul etmelerine karşın, artık ortalarında Avustralya ve Yeni Zelanda’nın da bulunduğu birtakım ülkeler planlarını güncellemeyeceklerini söylüyor.
Yeni Zelanda’nın İklim Bakanı James Shaw, ülkenin ulusal medyasına verdiği bir demeçte, Glasgow Muahedesi’nin bu kararının, Ulusal Katkı Beyanları’nda COP26 öncesinde kâfi değişiklikleri yapmamış ve yüksek karbon salımı yapan Hindistan, Çin, Rusya ve Brezilya üzere ülkeler için geçerli olduğunu söylemiş oldu.
tıpkı vakitte, iklim kriziyle ilgili genel modu değiştirebilecek birtakım olumlu gelişmeler de var.
COP26 sırasında İngiltere, AB, ABD, Almanya ve Fransa, Güney Afrika’nın kömürü terk etmesine yardımcı olmak için 8,5 milyar dolar ödemeyi kabul etmişti. Bu müzakereleri yakından izleyen kaynaklar, Hindistan ve Endonezya’nın da kömürden uzaklaşmasına yardımcı olacak iki yeni mutabakatın yolda olduğunu söylüyor.
Maliyetleri 10 milyar doları bulabilecek bu muahedeler gerçekleşirse, fosil yakıtlardan çıkış için epeyce büyük bir adım atılmış olacak. Yetkililer, 2022’de sağlanacak ilerleme için, bu çeşit düzenlemelerin ve daha varlıklı ülkeler tarafınca, gelişmekte olan ülkelere sağlanacak olan ahenk finansmanını ikiye katlama taahhüdünün anahtar olacağını söylüyor.
Bir öbür olumlu gelişme, İngiltere’nin devir başkanlığının Kasım ayına kadar devam etmesi. Bundan daha sonra devir başkanlığını Mısır devralacak.
- COP26 İklim Zirvesi’nde varılan muahede neler öngörüyor?
- COP26’da alınan kararlar hayatlarımızı nasıl değiştirebilir?
- COP26 İklim Tepesi’nde 40’tan fazla ülke kömür kullanmayı bırakma kelamı verdi
Sharma’nın denetçi olarak geçmişi, verilen taahhütlerin bütünlüğü üzerinde hiç bir bozulma olmamasını sağlamak açısından kıymetli olacak.
BBC’ye konuşan Sharma, “İngiltere, COP26’ya mesken sahipliği yaptığı son iki yılı, itimat inşa etmek için ülkelerle bir arada, yorulmadan çalışarak geçirdi, bu da nihayetinde Glasgow İklim Mutabakatı’nı mümkün kıldı” diyor:
“Ülkelerin kelamlarını tutmalarını, salım azaltma amaçlarını gözden geçirmelerini, finansman akışını sağlamaları ve doruğun iki haftasında verilen birfazlaca taahhüdü yerine getirmelerini sağlamak için 2022’de de birebir biçimde çalışmaya devam edeceğiz.”
Bir öteki olumlu gelişme ise Almanya’nın G7’ye başkanlık edecek olması. Alman Yeşiller Partisi’nin eş başkanı şu anda ülkenin Dışişleri Bakanı ve bu niçinle iklim, milletlerarası diplomatik gündemin üst sıralarında kalacak.
Covid-19 salgının akabinde, bilhassa orta gelirli ülkelerdeki altyapı yatırımları, ülkelerin salımlarını sınırlaması için kıymetli bir fırsat sunuyor.
Küçük adımlar kıyameti getirir
Glasgow’da üzerinde muahedeye varılan bir başka bahis da karbon piyasalarıyla ilgili kurallardı. Bu, Avrupa ve İngiltere’de karbon fiyatındaki rekor artışlarla birebir vakte denk geldi.
Bunun olumsuz yanları olsa da, yüksek ve sürdürülebilir karbon fiyatı, daha pak güç kaynaklarına geçişi değerli ölçüde hızlandırabilir.
Lakin, her vakit olduğu üzere, global öteki gelişmeler, tüm bu potansiyel olumlu beklentileri süratle gölgeleyebilir.
Rusya ve Ukrayna içindeki uyuşmazlıklar, Çin’in muahededen geri adım atması ve ABD’deki orta seçimlerde Demokratlara yönelik bir sürtüşme, iklim krizi konusunda daha fazla ilerleme sağlanmasını önleyebilir yahut en azından geciktirebilir.
Ve şu anda oyanlamak yahut küçük adımlar atmak, global ısınmayı yaşadığımız yüzyıl ortasında 1.5C’nin altında tutma eforlarını anlamsız hale getirecek.
Prof. Dr. Roberts, “Atılan her küçük adım, vefat cezasıdır” diyor
tıpkı vakitte, iklim müzakereleri kestirim edilemez süreçler ve en ümitsiz anda bile, ülkeler ilerlemeyi sağlayacak kâfi ödünleri verebilir.
COP26 Lideri, katiyetle ilerlemeye kararlı olduğunu ve İngiltere’nin öbürleri için bir rol model olabileceğini söylüyor.
Alok Sharma, “COP26’dan Glasgow İklim Muahedesi ile ayrılmak, dünyanın gerçek bir iklim hareketi gerçekleştirme konusundaki ortak kararlılığını gösteren tarihi bir andı” diyor:
“İleriye baktığımızda, en acil mevzu, bu aksiyonların ne vakit hayata geçirileceği ve gerçek şu ki, dünyanın fazlaca daha süratli hareket etmesi gerekiyor.”
Sharma, “Net sıfır dünyaya ulaşacağımıza inanıyorum ve Birleşik Krallık olarak, yenilenebilir güç bölümümüzü süratle büyüterek ve kömür kullanmasını 2024’te elektrik üretimimizden büsbütün çıkarmak için çalışarak iklim aksiyonuna öncülük ediyoruz. Soru bu değişikliklerin, iklim krizinin en makûs tesirlerinden kaçınmak için gereğince süratli yapılıp yapılamayacağı” diye konuşuyor.