Glasgow’da yapılacak kritik iklim konferansına yalnızca iki hafta kala yayımlanan kapsamlı bir araştırma, Covid-19 krizinden çıkışın iktisatta yol açtığı canlanma ile fosil yakıt kullanmasının büyük süratle bir daha arttığına işaret ediyor.
Yapılan yeni bir araştırmaya bakılırsa dünyanın en varlıklı 20 ülkesinin atmosfere saldığı karbon ölçüleri bir daha ve süratle yükselmeye başladı.
İklim Şeffaflık Raporu, G20 kümesi olarak bilinen en güçlü ülkelerin, 2020 yılında koronavirüs pandemisi niçiniyle yüzde 6 civarında gerilemiş olan karbondiyoksit salımlarının, bu yıl prestijiyle bir daha yüzde 4 civarında yükselmiş olacağını kaydediyor.
Çin, Hindistan ve Arjantin’in 2019’daki karbon salımları seviyesini aşacakları görülüyor.
Raporun muharrirleri fosil yakıt kullanmasının devam etmesinin, global ısınmayı denetim altına alma gayretlerini boşa çıkardığını kaydediyorlar.
İskoçya’nın Glasgow kentinde yapılacak kritik iklim konferansına (COP26) yalnızca iki hafta kala, müzakerecilerin işi hayli güç görünüyor.
Konferansın ana gayelerinden birisi daha evvel tespit edilen, hayati kıymetteki, global ısı artışını 1,5 santigrad derece ile sınırlama maksadını tekrar canlandırmak ve erişilebilir kılmak.
Dünyanın ortalama ısısının aslına bakarsanız sanayi ihtilali öncesi periyoda göre 1,1 santigrad derece yükselmiş olması, bundan daha sonra global ısı artışının sınırlamayı da çok güçleştiriyor.
özetlemek gerekirsesı COP26 bu hususta başarılı olacaksa, en epeyce karbon salan ülkelerin epey tezli siyasetlerle ortaya çıkması lazım.
Raporun bize gösterdiği ise bu bahiste gereğince çabuk davranılmadığı.
Karbon salımlarının dörtte üçünden G20 sorumlu
Dünyanın varlıklı ülkelerinden oluşan G20 global korbon salımlarının yüzde 75’ini yapıyor. Ancak geçen yıl Covid-19 niçiniyle pek epeyce iktisadın daralması, işyerlerinin kapanması niçiniyle bu salımlarda kıymetli düşüşler yaşanmıştı.
Lakin bu yıl ekonomiler bir daha canlanmaya başlarken bir daha fosil yakıtlar bilhassa de kömür kullanması arttı.
16 araştırma kuruluşu ve etraf kampanyası kümesinin ortak çalışmasıyla hazırlanan rapora göre yıl sonuna kadar G20 genelinde karbon salımlarındaki yükselmenin yüzde 5’i bulaşacağı hesaplanıyor.
Bu da aslında yükselişin aşağı üst yüzde 60’ının gerçekleştiği Çin’den kaynaklanıyor. Fakat ABD ve Hindistan’da da kömür kullanmasında artış var.
Çin’de kömür kullanması da global iktisat yavaş yavaş canlanırken güç talebinin artmasıyla bir arada süratle yükseldi.
Kömür meblağları bir yıl öncesine nazaran yüzde 200 artış gösterdi.
Bu da kömürle çalışan güç santrallerinin elektrik üretmesini ekonomik olmaktan çıkarınca elektrik kesintileri yaşanmaya başlandı.
Çin hükümetinin bu hafta bir siyaset değişikliğiyle, bu güç santrallerinin, elektriği piyasada oluşan fiyattan satmasına müsaade vereceğini açıklamasıyla bu yıl kömür tüketiminin daha da süratli artması beklenebilir.
Doğal gaza gelince, İklim Şeffaflık Raporu, G20 ülkelerinin 2015 ile 2020 içindeki 5 yıl ortasında doğal gaz kullanmasının yüzde 12 arttığını bildiriyor.
Başkanlar, Covid salgınından çıkış sürecinin “yeşil odaklı” olacağını vaadettiler fakat varlıklı ülkelerin taahhüt ettiği fonlar bunu sağlamaya kâfi değil.
Örneğin ekonomileri canlandırmak için ayırılan 1 trilyon 800 milyar doların yalnızca 300 milyarı yeşil projelere ayırılmış durumda.
Bu ölçüsü bağlamı ortasında düşünebilmek için bir örnek verelim: Örneğin G20 ülkeleri 2021 Ağustos ayına kadarki 18 ay içerisinde yalnızca osil yakıt bölümünü desteklemek için bu kadar harcama yaptılar.
Çarklar dönmeye başladı
İklim Şeffaflık Raporu birtakım olumlu gelişmelere de yer veriyor.
Bunlar içinde güçlü ülkelerde güneş ve rüzgar gücü kullanmasının, 2020 yılında rekor artış göstermesi de var.
Yenilenebilir güç kullanması şu anda 2020 yılına göre yüzde 12 artmış durumda.
Siyasi olarak da G20 kümesinde çoğunluğun sıfır karbon salımı amacının yüzyılın yarısı civarında tutturulması gerektiğini kabul etmesi hayli kıymetli bir ilerleme sayılıyor.
Kümenin bütün üyeleri Glasgow Konferansı başlamadan evvel 2030 yılı karbon salımı maksatlarını hazırlayıp masaya getirmeyi kabul etti.
Ama şu ana kadar Çin, Hindistan, Avustralya ve Suudi Arabistan planlarını sunmuş değil.
Berlin merkezli kar hedefli olmayan bir iklim araştırma kuruluşu olan Climate Analytics’den Kim Coetzee İklim Şeffaflık Raporu’nu koordine eden kişi.
Kim Coetzee, “G20 hükümetlerinin masaya daha savlı ulusal salım azaltma gayeleriyle gelmesi gerekiyor. Bu rapordaki sayılar bunu yapmadan bir şeyleri değiştiremeyeceğimizi doğruluyor. Bunu biliyorlar. Artık top COP26 öncesinde onların kalesinde” diyor.
Bu bakımdan gerek Hindistan gerekse Çin’in Glasgow’daki toplantı öncesinde, 1,5 santigrad derecelik ısınma hududu amacına katkısı büyük olacak yeni ulusal planlar sunması beklentisi yüksek.
G20 kümesi COP26 toplantısı öncesinde Roma’da biraraya gelecek ve COP26 Konferansı’na başkanlık yapacak olan İngiltere hükümetinin bakanı Alok Sharma bütün ülkeleri artık hareketlenmeye çağırdı.
Sharma, “Bundan altı yıl evvel Paris’de başkanlar dünyaya bir kelam vermişti, artık bu kelamı tutmak bir daha onlara düşüyor” dedi ve ekledi:
“Tek tek her ülke sorumluluk taşıyor ve hepimiz üzerimize düşeni yapmak zorundayız. Zira iklim konusunda dünya ya daima bir arada başaracak ya da daima bir arada kaybedecek.”
Yapılan yeni bir araştırmaya bakılırsa dünyanın en varlıklı 20 ülkesinin atmosfere saldığı karbon ölçüleri bir daha ve süratle yükselmeye başladı.
İklim Şeffaflık Raporu, G20 kümesi olarak bilinen en güçlü ülkelerin, 2020 yılında koronavirüs pandemisi niçiniyle yüzde 6 civarında gerilemiş olan karbondiyoksit salımlarının, bu yıl prestijiyle bir daha yüzde 4 civarında yükselmiş olacağını kaydediyor.
Çin, Hindistan ve Arjantin’in 2019’daki karbon salımları seviyesini aşacakları görülüyor.
Raporun muharrirleri fosil yakıt kullanmasının devam etmesinin, global ısınmayı denetim altına alma gayretlerini boşa çıkardığını kaydediyorlar.
İskoçya’nın Glasgow kentinde yapılacak kritik iklim konferansına (COP26) yalnızca iki hafta kala, müzakerecilerin işi hayli güç görünüyor.
Konferansın ana gayelerinden birisi daha evvel tespit edilen, hayati kıymetteki, global ısı artışını 1,5 santigrad derece ile sınırlama maksadını tekrar canlandırmak ve erişilebilir kılmak.
Dünyanın ortalama ısısının aslına bakarsanız sanayi ihtilali öncesi periyoda göre 1,1 santigrad derece yükselmiş olması, bundan daha sonra global ısı artışının sınırlamayı da çok güçleştiriyor.
özetlemek gerekirsesı COP26 bu hususta başarılı olacaksa, en epeyce karbon salan ülkelerin epey tezli siyasetlerle ortaya çıkması lazım.
Raporun bize gösterdiği ise bu bahiste gereğince çabuk davranılmadığı.
Karbon salımlarının dörtte üçünden G20 sorumlu
Dünyanın varlıklı ülkelerinden oluşan G20 global korbon salımlarının yüzde 75’ini yapıyor. Ancak geçen yıl Covid-19 niçiniyle pek epeyce iktisadın daralması, işyerlerinin kapanması niçiniyle bu salımlarda kıymetli düşüşler yaşanmıştı.
Lakin bu yıl ekonomiler bir daha canlanmaya başlarken bir daha fosil yakıtlar bilhassa de kömür kullanması arttı.
16 araştırma kuruluşu ve etraf kampanyası kümesinin ortak çalışmasıyla hazırlanan rapora göre yıl sonuna kadar G20 genelinde karbon salımlarındaki yükselmenin yüzde 5’i bulaşacağı hesaplanıyor.
Bu da aslında yükselişin aşağı üst yüzde 60’ının gerçekleştiği Çin’den kaynaklanıyor. Fakat ABD ve Hindistan’da da kömür kullanmasında artış var.
Çin’de kömür kullanması da global iktisat yavaş yavaş canlanırken güç talebinin artmasıyla bir arada süratle yükseldi.
Kömür meblağları bir yıl öncesine nazaran yüzde 200 artış gösterdi.
Bu da kömürle çalışan güç santrallerinin elektrik üretmesini ekonomik olmaktan çıkarınca elektrik kesintileri yaşanmaya başlandı.
Çin hükümetinin bu hafta bir siyaset değişikliğiyle, bu güç santrallerinin, elektriği piyasada oluşan fiyattan satmasına müsaade vereceğini açıklamasıyla bu yıl kömür tüketiminin daha da süratli artması beklenebilir.
Doğal gaza gelince, İklim Şeffaflık Raporu, G20 ülkelerinin 2015 ile 2020 içindeki 5 yıl ortasında doğal gaz kullanmasının yüzde 12 arttığını bildiriyor.
Başkanlar, Covid salgınından çıkış sürecinin “yeşil odaklı” olacağını vaadettiler fakat varlıklı ülkelerin taahhüt ettiği fonlar bunu sağlamaya kâfi değil.
Örneğin ekonomileri canlandırmak için ayırılan 1 trilyon 800 milyar doların yalnızca 300 milyarı yeşil projelere ayırılmış durumda.
Bu ölçüsü bağlamı ortasında düşünebilmek için bir örnek verelim: Örneğin G20 ülkeleri 2021 Ağustos ayına kadarki 18 ay içerisinde yalnızca osil yakıt bölümünü desteklemek için bu kadar harcama yaptılar.
Çarklar dönmeye başladı
İklim Şeffaflık Raporu birtakım olumlu gelişmelere de yer veriyor.
Bunlar içinde güçlü ülkelerde güneş ve rüzgar gücü kullanmasının, 2020 yılında rekor artış göstermesi de var.
Yenilenebilir güç kullanması şu anda 2020 yılına göre yüzde 12 artmış durumda.
Siyasi olarak da G20 kümesinde çoğunluğun sıfır karbon salımı amacının yüzyılın yarısı civarında tutturulması gerektiğini kabul etmesi hayli kıymetli bir ilerleme sayılıyor.
Kümenin bütün üyeleri Glasgow Konferansı başlamadan evvel 2030 yılı karbon salımı maksatlarını hazırlayıp masaya getirmeyi kabul etti.
Ama şu ana kadar Çin, Hindistan, Avustralya ve Suudi Arabistan planlarını sunmuş değil.
Berlin merkezli kar hedefli olmayan bir iklim araştırma kuruluşu olan Climate Analytics’den Kim Coetzee İklim Şeffaflık Raporu’nu koordine eden kişi.
Kim Coetzee, “G20 hükümetlerinin masaya daha savlı ulusal salım azaltma gayeleriyle gelmesi gerekiyor. Bu rapordaki sayılar bunu yapmadan bir şeyleri değiştiremeyeceğimizi doğruluyor. Bunu biliyorlar. Artık top COP26 öncesinde onların kalesinde” diyor.
Bu bakımdan gerek Hindistan gerekse Çin’in Glasgow’daki toplantı öncesinde, 1,5 santigrad derecelik ısınma hududu amacına katkısı büyük olacak yeni ulusal planlar sunması beklentisi yüksek.
G20 kümesi COP26 toplantısı öncesinde Roma’da biraraya gelecek ve COP26 Konferansı’na başkanlık yapacak olan İngiltere hükümetinin bakanı Alok Sharma bütün ülkeleri artık hareketlenmeye çağırdı.
Sharma, “Bundan altı yıl evvel Paris’de başkanlar dünyaya bir kelam vermişti, artık bu kelamı tutmak bir daha onlara düşüyor” dedi ve ekledi:
“Tek tek her ülke sorumluluk taşıyor ve hepimiz üzerimize düşeni yapmak zorundayız. Zira iklim konusunda dünya ya daima bir arada başaracak ya da daima bir arada kaybedecek.”