İngiltere’de, 2022 yılının başlangıcında gündemdeki yasa tasarılarından bir tanesi Polis, Cürüm ve Ceza başlığını taşıyor. Tasarının bu hafta İngiltere Parlamentosu’nun üst kanadı olan Lordlar Kamarası’nda son tartışmaları gerçekleşiyor.
Avam Kamarası’nda birfazlaca tartışma evresinden geçerek Lordlar Kamarası’na varan tasarı, İngiltere’de 33 yaşındaki Sarah Everard’ın Mart 2021’de, akşam saatlerinde konutuna yürürken kaçırılarak öldürülmesinin akabinde bayana karşı şiddeti protesto etmek için toplanan kalabalığa polisin eleştirilen sert müdahalesi daha sonrası gündeme geldi.
Tasarıyı takip eden milletvekilleri, avukatlar, sivil toplum kuruluşları ve gazeteciler yeni düzenlemenin polise ve hükümete orantısız güç vereceğinden kaygılı.
Yeni düzenlemeye yönelik tenkitler, insan haklarına ters olması ve protesto haklarını sonlandıracağı konusunda ağırlaşıyor. Son aylarda İngiltere’nin biroldukça kentinde yasanın iptali talebiyle protesto şovları yapıldı, protestocular ile polis içinde tekraren çatışmalar yaşandı.
İngiltere İçişleri Bakanı Priti Patel, yeni yıl için paylaştığı görüntüde tasarının ülkede hata oranlarını düşürmek ve sokakları daha inançlı hale getirmek için hazırlandığını, polise hem kendilerini birebir vakitte halkı korumak için gerekli tüm dayanağın sağlanacağını söylemiş oldu.
Patel, “Bu tasarının parlamentodan geçmesi, protesto hedefiyle yollarımızı kapatan ve kurallara itaat eden insanların hayatını zindan eden iklim protestocularını durdurmak için şart” tabirini kullandı.
Tasarının ortasında neler var?
Protestolara müdahale
İngiltere’de halihazırda polisin kamusal alanda önemli kaos, mülke önemli hasar yahut toplumsal ömürde önemli bir kesintiye niye olması durumunda protestolara müdahale etme yetkisi bulunuyor.
Önerilen tasarı buna ek olarak polise protestolar için başlangıç ve bitiş saatleri tanımlama ve ses seviyesini denetim etme yetkisi de verecek. Polis tek kişilik protestolara bile müdahale edebilecek.
Tasarının tartışılan son halindeki bir hususa göre, protesto etmekten dolayı daha evvel cezalandırılmış yahut daha evvel protestolarda kaos yaratmakla suçlanmış bireylerin protestolara katılması yasaklanabilir.
Buna ek olarak protestocuların kendilerini bir objeye kilitlemeleri yahut bağlamaları ve yolları kapatmaları 6 aya kadar mahpus yahut sınırsız para cezaları gerektiren hatalar haline getirilebilir.
Bu tıp protesto teknikleri Birleşik Krallık’ta 2018 yılından beri iklim krizi protestoları düzenleyen Extinction Rebellion (Yok oluş isyanı) ve ülkede konutların 2030’a kadar büsbütün yalıtılarak ısınmadan kaynaklanan karbon salımının azaltılmasını hedefleyen kampanya kümesi Insulate Britain (Britanya’yı Yalıtın) üzere protesto kümeleri tarafınca sıkça kullanıldı.
Kuşku gerekmeksizin arama yetkisi
Tasarıda polisin sokaklarda insan yahut araç durdurma ve arama ytesirinin rastgele bir kuşku gerekmeksizin genişletilmesi de kelam konusu.
İngiltere’de Criminal Justice Alliance (Ceza Adaleti İttifakı) isimli kuruluşun 2015 ve 2016 yılları için yaptığı bir araştırmaya bakılırsa, siyah insanların sokakta durdurulup aranma oranı beyaz insanlara kıyasla 6 kat daha fazla.
Anıtlara ziyan verenler 10 yıl mahpusla cezalandırılabilir
Önerilen tasarıya bakılırsa rastgele bir anıta ziyan vermek 10 yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılan bir cürüm haline getirilebilir.
Bu değişiklik, geçtiğimiz yaz aylarında Bristol kentinde düzenlenen ırkçılık aykırısı protestolar sırasında Edward Colston isimli bir köle tacirinin 1895 yılında dikilen heykelinin boynuna ipler bağlanarak esasından indirilmesi ve ırmağa atılmasının akabinde eklendi.
Tasarının insan hakları kuruluşları tarafınca tartışılan bir öbür unsuru, İngiltere’de özel topraklarda müsaadesiz olarak bulunmanın ceza gerektiren bir cürüm haline getirilmesi.
İngiltere’nin önde gelen insan hakları kuruluşlarından olan Liberty, bu unsurun göçebe biçimde ömürlerini sürdüren “çingene, gezgin ve roma halkını” olumsuz etkileyeceğini ve tasarıdan büsbütün kaldırılması gerektiğini ileri sürüyor.
PA
İngiltere’nin Darlington kentinde ‘Baş Çingene’ unvanına sahip Billy Welch, “Bu değişiklikler bir ömür biçimini cezalandırılması gereken bir kabahat haline getirecek” diyor.
Bir başka tartışmalı unsur ise polisin sıhhat ve eğitim hizmetleri sunan kurumlardan insanların özel ayrıntılarını “şiddeti önlemek” nedeni öne sürülerek isteyebilme yetkisi verilmesi.
İngiltere’de 600’den çok hekim, hemşire ve öğretmen, Priti Patel’e bakımından sorumlu oldukları bireylerin inancını kırmak istemediklerine dair mektuplar gönderdi.
Tasarının öbür kısımlarında ise bayanlara, sıhhat çalışanlarına ve çocuklara karşı taarruzlar için mahpus ceza müddetlerinin uzatılmasının yanı sıra tehlikeli araç sürüşü ve vefatlar için verilen cezalarda da değişiklikler kelam konusu.
Mahkemelerde yargıçlara çocuk cinayeti zanlılarına ömür uzunluğu mahpus cezası verme yetkisi de verilebilir.
Tasarı nasıl karşılandı?
Tasarının birfazlaca kısmı İngiltere’de milletvekilleri, avukatlar, sivil toplum ve gazeteciler tarafınca eleştirildi.
Tasarıyı eleştirenler, teklif edilen düzenlemelerin “otoriter sisteme gerçek atılan bir adım” olduğunu öne sürüyor.
İngiliz gazeteci George Monbiot’a nazaran protesto etmekten ötürü mahpus cezasına çarptırılmak ülkenin bir “polis devleti haline geldiğinin göstergesi.”
İngiltere Personel Partisi Milletvekili David Lammy, tasarıyı “doğru dürüst düşünülmemiş ve insanların özgür söz ve demokratik protesto haklarını ellerinden almak isteyen bir karmaşa” olarak tanımlıyor.
İçişleri Bakanlığı ise demokrasiye her daim hürmet gösterileceği ve insan hakları prensiplerine riayet edileceğini tabir ediyor.
Eski İngiltere Başbakanı Theresa May ise birkaç ay evvel Avam Kamarası’nda yaptığı konuşmada tasarının biroldukça kısmına katıldığını, lakin ülkede demokrasi açısından söz özgürlüğü ve protesto hakkının ehemmiyetini vurgulamak istediğini söylemiş oldu.
May, “Ülkede son aylarda yapılan protestoları izleyip hükümet niye müdahale etmiyor diye soranlar vardır olağan olarak, lakin bunun yanıtı birden fazla vakit bizim özgür ve demokratik bir ülkede yaşıyor olmamız” dedi.
Avam Kamarası’nda birfazlaca tartışma evresinden geçerek Lordlar Kamarası’na varan tasarı, İngiltere’de 33 yaşındaki Sarah Everard’ın Mart 2021’de, akşam saatlerinde konutuna yürürken kaçırılarak öldürülmesinin akabinde bayana karşı şiddeti protesto etmek için toplanan kalabalığa polisin eleştirilen sert müdahalesi daha sonrası gündeme geldi.
Tasarıyı takip eden milletvekilleri, avukatlar, sivil toplum kuruluşları ve gazeteciler yeni düzenlemenin polise ve hükümete orantısız güç vereceğinden kaygılı.
Yeni düzenlemeye yönelik tenkitler, insan haklarına ters olması ve protesto haklarını sonlandıracağı konusunda ağırlaşıyor. Son aylarda İngiltere’nin biroldukça kentinde yasanın iptali talebiyle protesto şovları yapıldı, protestocular ile polis içinde tekraren çatışmalar yaşandı.
İngiltere İçişleri Bakanı Priti Patel, yeni yıl için paylaştığı görüntüde tasarının ülkede hata oranlarını düşürmek ve sokakları daha inançlı hale getirmek için hazırlandığını, polise hem kendilerini birebir vakitte halkı korumak için gerekli tüm dayanağın sağlanacağını söylemiş oldu.
Patel, “Bu tasarının parlamentodan geçmesi, protesto hedefiyle yollarımızı kapatan ve kurallara itaat eden insanların hayatını zindan eden iklim protestocularını durdurmak için şart” tabirini kullandı.
Tasarının ortasında neler var?
Protestolara müdahale
İngiltere’de halihazırda polisin kamusal alanda önemli kaos, mülke önemli hasar yahut toplumsal ömürde önemli bir kesintiye niye olması durumunda protestolara müdahale etme yetkisi bulunuyor.
Önerilen tasarı buna ek olarak polise protestolar için başlangıç ve bitiş saatleri tanımlama ve ses seviyesini denetim etme yetkisi de verecek. Polis tek kişilik protestolara bile müdahale edebilecek.
Tasarının tartışılan son halindeki bir hususa göre, protesto etmekten dolayı daha evvel cezalandırılmış yahut daha evvel protestolarda kaos yaratmakla suçlanmış bireylerin protestolara katılması yasaklanabilir.
Buna ek olarak protestocuların kendilerini bir objeye kilitlemeleri yahut bağlamaları ve yolları kapatmaları 6 aya kadar mahpus yahut sınırsız para cezaları gerektiren hatalar haline getirilebilir.
Bu tıp protesto teknikleri Birleşik Krallık’ta 2018 yılından beri iklim krizi protestoları düzenleyen Extinction Rebellion (Yok oluş isyanı) ve ülkede konutların 2030’a kadar büsbütün yalıtılarak ısınmadan kaynaklanan karbon salımının azaltılmasını hedefleyen kampanya kümesi Insulate Britain (Britanya’yı Yalıtın) üzere protesto kümeleri tarafınca sıkça kullanıldı.
Kuşku gerekmeksizin arama yetkisi
Tasarıda polisin sokaklarda insan yahut araç durdurma ve arama ytesirinin rastgele bir kuşku gerekmeksizin genişletilmesi de kelam konusu.
İngiltere’de Criminal Justice Alliance (Ceza Adaleti İttifakı) isimli kuruluşun 2015 ve 2016 yılları için yaptığı bir araştırmaya bakılırsa, siyah insanların sokakta durdurulup aranma oranı beyaz insanlara kıyasla 6 kat daha fazla.
Anıtlara ziyan verenler 10 yıl mahpusla cezalandırılabilir
Önerilen tasarıya bakılırsa rastgele bir anıta ziyan vermek 10 yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılan bir cürüm haline getirilebilir.
Bu değişiklik, geçtiğimiz yaz aylarında Bristol kentinde düzenlenen ırkçılık aykırısı protestolar sırasında Edward Colston isimli bir köle tacirinin 1895 yılında dikilen heykelinin boynuna ipler bağlanarak esasından indirilmesi ve ırmağa atılmasının akabinde eklendi.
- Edward Colston: Karanlık mirası tartışılan İngiliz köle taciri
Tasarının insan hakları kuruluşları tarafınca tartışılan bir öbür unsuru, İngiltere’de özel topraklarda müsaadesiz olarak bulunmanın ceza gerektiren bir cürüm haline getirilmesi.
İngiltere’nin önde gelen insan hakları kuruluşlarından olan Liberty, bu unsurun göçebe biçimde ömürlerini sürdüren “çingene, gezgin ve roma halkını” olumsuz etkileyeceğini ve tasarıdan büsbütün kaldırılması gerektiğini ileri sürüyor.
PA
İngiltere’nin Darlington kentinde ‘Baş Çingene’ unvanına sahip Billy Welch, “Bu değişiklikler bir ömür biçimini cezalandırılması gereken bir kabahat haline getirecek” diyor.
Bir başka tartışmalı unsur ise polisin sıhhat ve eğitim hizmetleri sunan kurumlardan insanların özel ayrıntılarını “şiddeti önlemek” nedeni öne sürülerek isteyebilme yetkisi verilmesi.
İngiltere’de 600’den çok hekim, hemşire ve öğretmen, Priti Patel’e bakımından sorumlu oldukları bireylerin inancını kırmak istemediklerine dair mektuplar gönderdi.
Tasarının öbür kısımlarında ise bayanlara, sıhhat çalışanlarına ve çocuklara karşı taarruzlar için mahpus ceza müddetlerinin uzatılmasının yanı sıra tehlikeli araç sürüşü ve vefatlar için verilen cezalarda da değişiklikler kelam konusu.
Mahkemelerde yargıçlara çocuk cinayeti zanlılarına ömür uzunluğu mahpus cezası verme yetkisi de verilebilir.
Tasarı nasıl karşılandı?
Tasarının birfazlaca kısmı İngiltere’de milletvekilleri, avukatlar, sivil toplum ve gazeteciler tarafınca eleştirildi.
Tasarıyı eleştirenler, teklif edilen düzenlemelerin “otoriter sisteme gerçek atılan bir adım” olduğunu öne sürüyor.
İngiliz gazeteci George Monbiot’a nazaran protesto etmekten ötürü mahpus cezasına çarptırılmak ülkenin bir “polis devleti haline geldiğinin göstergesi.”
İngiltere Personel Partisi Milletvekili David Lammy, tasarıyı “doğru dürüst düşünülmemiş ve insanların özgür söz ve demokratik protesto haklarını ellerinden almak isteyen bir karmaşa” olarak tanımlıyor.
İçişleri Bakanlığı ise demokrasiye her daim hürmet gösterileceği ve insan hakları prensiplerine riayet edileceğini tabir ediyor.
- İngiltere’de göçmenler Vatandaşlık ve Hudutlar yasa tasarısından niye kaygılı?
- İngiltere’de ‘protesto hakkını kısıtlayacak’ yasa tasarısına karşı protesto gösterisi düzenlendi
Eski İngiltere Başbakanı Theresa May ise birkaç ay evvel Avam Kamarası’nda yaptığı konuşmada tasarının biroldukça kısmına katıldığını, lakin ülkede demokrasi açısından söz özgürlüğü ve protesto hakkının ehemmiyetini vurgulamak istediğini söylemiş oldu.
May, “Ülkede son aylarda yapılan protestoları izleyip hükümet niye müdahale etmiyor diye soranlar vardır olağan olarak, lakin bunun yanıtı birden fazla vakit bizim özgür ve demokratik bir ülkede yaşıyor olmamız” dedi.