Pakistan’ın nükleer silah programının kurucusu olarak bilinen, ondan sonrasında İran, Kuzey Kore ve Libya’ya teknolojisi kaçırmakla suçlanan Dr. Abdul Kadir Han, 85 yaşında hayatını kaybetti.
85 yaşında hayatını kaybeden Dr. Abdul Kadir Han, “Pakistan’ın nükleer silah teknolojisinin babası” olarak anılıyordu. Han, 1 Nisan 1936’da İngiliz Hindistanı’nın Bhopal kentinde doğdu. Hindistan ile Pakistan’ın 1947’de bağımsızlıklarını kazanmasının akabinde ailesi ile 1952’de Pakistan’a göç etti.
Karaçi Üniversitesi Metalürji Kısmından 1960’ta mezun olan Han, bu tarihten daha sonra yüksek eğitimine Batı Almanya ve Hollanda’da devam etti. Han, 1972’de Belçika’daki Katolik Üniversitesinden Metalürji Mühendisliği kısmında doktora derecesini elde etti.
URENCO’da işe girmesi dönüm noktası oldu
Uranyum zenginleştirmeyi araştırmak ve geliştirmek üzere İngiltere, Almanya ve Hollanda iştirakinde oluşturulan URENCO nükleer konsorsiyumunda 1972’de çalışmaya başlayan Han, burada elde ettiği başarılı çalışmalarla tesisin en değerli alanlarına ve saklı dokümanlarına erişim müsaadesine sahip oldu.
Han, 1974’te Hindistan’ın nükleer denemesini gerçekleştirmesinin akabinde devrin Pakistan Başbakanı Zülfikar Ali Butto’ya Pakistan’ın nükleer silah programı çalışmalarına katılmayı teklif etti.
bir süre daha sonra bu teklifin kabul edilmesinin akabinde ülkesine dönen Han, 1976’da Pakistan Atom Gücü Kurulunun (PAEC) üyesi oldu. Tıpkı yıl Han, “Han Araştırma Laboratuvarı”nı kurdu.
Pakistan 1998’de nükleer denemesini gerçekleştirdi
Bu tarihten daha sonra Han, çalışmalarını Pakistan’da yürüttü. Hindistan’ın 1998’de ikinci nükleer denemesinin akabinde Pakistan da birinci nükleer testini yaptı.
Han, Yeni Delhi ile İslamabad içindeki nükleer silah rekabetinde Pakistan’ın bu husustaki kilit isimlerinden oldu.
Nükleer teknolojiyi “çalmakla” suçlandı
Han, Hollanda’dan ülkesine dönmesinin akabinde 1979’da “uranyum zenginleştirme teknolojisini çalmakla” suçlandı.
Pakistan’ın URENCO’ya ilişkin nükleer teknoloji detaylarıne Han aracılığıyla erişim sağladığı teziyle Hollanda hükümeti, Han hakkında soruşturma başlattı. 1985’te lokal bir Hollanda mahkemesi Han’ı gıyabında 4 yıl mahpus cezasına çarptırdı. Bu sonucu temyize götüren Han, bir süre daha sonra bu suçlamadan aklandı.
İran, Kuzey Kore ve Libya’ya nükleer bilgi sızdırma argümanları
Han, 1990’larda ABD tarafınca nükleer savaş başlığı taşıyabilen füzeler karşılığında Kuzey Kore’ye son derece hassas nükleer teknoloji satmakla suçlandı. Han’ın çabucak sonrasında emsal biçimde İran ve Libya’ya da nükleer sır sattığı tez edildi.
Eski Pakistan Cumhurbaşkanı ve Başbakanı Pervez Müşerref idaresinde 2001’de Bilim ve Teknoloji Danışmanı olarak hizmet vermeye başladı.
ABD tarafınca 2003’te Pakistan’a nükleer süratle gelişen teknolojinin yayılımında Han’ın rolüne yönelik ispatlar gönderildi.
Bunun üzerine Müşerref’in misyonuna Ocak 2004’te son verdiği Han gözaltına alındı.
Han, 2004 ile 2009 içinde konut mahpusunda kaldı
Han 4 Şubat 2004’te, İran’a 1989-1991’de, Kuzey Kore ve Libya’ya da 1991-1997’de nükleer teknoloji transfer ettiği itirafında bulundu. Bu itiraftan 1 gün daha sonra Müşerref, Han’ı affettiğini duyurdu. birebir vakitte Han, 2009’a kadar konut mahpusunda kaldı. Bu tarihte ise Han, mahkeme tarafınca hür bırakıldı.
Han, sonrasındasında yaptığı açıklamalarda, 4 Şubat’ta yaptığı açıklamaları geri çekerek, Müşerref tarafınca bu açıklamaları yapmaya zorlandığını öne sürdü.
Mesken mahpusu sonucunın kaldırılmasının akabinde gözlerden uzak bir hayat süren Han, 10 Ekim 2021’de berbatlaşan sıhhat durumu niçiniyle kaldırıldığı hastanede ömrünü kaybetti. 85 yaşında hayatını yitiren Han, ortalarında 2 Pakistan devlet madalyası olmak üzere epey sayıda mükafata layık görüldü. Han’ın yayımlanan 2 kitabı ve fazlaca sayıda makalesi bulunuyor.
85 yaşında hayatını kaybeden Dr. Abdul Kadir Han, “Pakistan’ın nükleer silah teknolojisinin babası” olarak anılıyordu. Han, 1 Nisan 1936’da İngiliz Hindistanı’nın Bhopal kentinde doğdu. Hindistan ile Pakistan’ın 1947’de bağımsızlıklarını kazanmasının akabinde ailesi ile 1952’de Pakistan’a göç etti.
Karaçi Üniversitesi Metalürji Kısmından 1960’ta mezun olan Han, bu tarihten daha sonra yüksek eğitimine Batı Almanya ve Hollanda’da devam etti. Han, 1972’de Belçika’daki Katolik Üniversitesinden Metalürji Mühendisliği kısmında doktora derecesini elde etti.
URENCO’da işe girmesi dönüm noktası oldu
Uranyum zenginleştirmeyi araştırmak ve geliştirmek üzere İngiltere, Almanya ve Hollanda iştirakinde oluşturulan URENCO nükleer konsorsiyumunda 1972’de çalışmaya başlayan Han, burada elde ettiği başarılı çalışmalarla tesisin en değerli alanlarına ve saklı dokümanlarına erişim müsaadesine sahip oldu.
Han, 1974’te Hindistan’ın nükleer denemesini gerçekleştirmesinin akabinde devrin Pakistan Başbakanı Zülfikar Ali Butto’ya Pakistan’ın nükleer silah programı çalışmalarına katılmayı teklif etti.
bir süre daha sonra bu teklifin kabul edilmesinin akabinde ülkesine dönen Han, 1976’da Pakistan Atom Gücü Kurulunun (PAEC) üyesi oldu. Tıpkı yıl Han, “Han Araştırma Laboratuvarı”nı kurdu.
Pakistan 1998’de nükleer denemesini gerçekleştirdi
Bu tarihten daha sonra Han, çalışmalarını Pakistan’da yürüttü. Hindistan’ın 1998’de ikinci nükleer denemesinin akabinde Pakistan da birinci nükleer testini yaptı.
Han, Yeni Delhi ile İslamabad içindeki nükleer silah rekabetinde Pakistan’ın bu husustaki kilit isimlerinden oldu.
Nükleer teknolojiyi “çalmakla” suçlandı
Han, Hollanda’dan ülkesine dönmesinin akabinde 1979’da “uranyum zenginleştirme teknolojisini çalmakla” suçlandı.
Pakistan’ın URENCO’ya ilişkin nükleer teknoloji detaylarıne Han aracılığıyla erişim sağladığı teziyle Hollanda hükümeti, Han hakkında soruşturma başlattı. 1985’te lokal bir Hollanda mahkemesi Han’ı gıyabında 4 yıl mahpus cezasına çarptırdı. Bu sonucu temyize götüren Han, bir süre daha sonra bu suçlamadan aklandı.
İran, Kuzey Kore ve Libya’ya nükleer bilgi sızdırma argümanları
Han, 1990’larda ABD tarafınca nükleer savaş başlığı taşıyabilen füzeler karşılığında Kuzey Kore’ye son derece hassas nükleer teknoloji satmakla suçlandı. Han’ın çabucak sonrasında emsal biçimde İran ve Libya’ya da nükleer sır sattığı tez edildi.
Eski Pakistan Cumhurbaşkanı ve Başbakanı Pervez Müşerref idaresinde 2001’de Bilim ve Teknoloji Danışmanı olarak hizmet vermeye başladı.
ABD tarafınca 2003’te Pakistan’a nükleer süratle gelişen teknolojinin yayılımında Han’ın rolüne yönelik ispatlar gönderildi.
Bunun üzerine Müşerref’in misyonuna Ocak 2004’te son verdiği Han gözaltına alındı.
Han, 2004 ile 2009 içinde konut mahpusunda kaldı
Han 4 Şubat 2004’te, İran’a 1989-1991’de, Kuzey Kore ve Libya’ya da 1991-1997’de nükleer teknoloji transfer ettiği itirafında bulundu. Bu itiraftan 1 gün daha sonra Müşerref, Han’ı affettiğini duyurdu. birebir vakitte Han, 2009’a kadar konut mahpusunda kaldı. Bu tarihte ise Han, mahkeme tarafınca hür bırakıldı.
Han, sonrasındasında yaptığı açıklamalarda, 4 Şubat’ta yaptığı açıklamaları geri çekerek, Müşerref tarafınca bu açıklamaları yapmaya zorlandığını öne sürdü.
Mesken mahpusu sonucunın kaldırılmasının akabinde gözlerden uzak bir hayat süren Han, 10 Ekim 2021’de berbatlaşan sıhhat durumu niçiniyle kaldırıldığı hastanede ömrünü kaybetti. 85 yaşında hayatını yitiren Han, ortalarında 2 Pakistan devlet madalyası olmak üzere epey sayıda mükafata layık görüldü. Han’ın yayımlanan 2 kitabı ve fazlaca sayıda makalesi bulunuyor.