İskandinav ülkelerinde şantiyeler nasıl çevreci olabildi?

UyduYayini

Global Mod
Global Mod
Sessiz, pak ve yeşil üzere sözler çoklukla şantiyeleri tanımlarken pek kullanılmaz. Fakat Norveç’in başşehri Oslo’nun en işlek caddesi Olav Vs gate’deki şantiye alanını bundan hariç tutmak gerekir. Dünyada çeşidinin birinci örneği olarak, şantiyede kullanılan tüm inşaat makineleri elektrikliydi.

Şantiye projesi Eylül 2019’da başladı. Bir vakit içinder kentin taksileri için hareketli bir yer olan bölgeyi yeni bir yaya bölgesine dönüştürdü. Bölgede yaşayanlar birinci vakit içinderda şantiyeyi öbür şantiyeler üzere sanıp tereddüt hayatış olabilir lakin kısa müddette o denli olmadığı anlaşıldı. Gerçekten bu çalışma, dünyadaki birinci sıfır emisyonlu kentsel şantiye için bir pilot projeydi.

Etrafla ilgili kâr emeli gütmeyen bir kuruluş olan Bellona’nın siyaset danışmanı Mark Preston Aragones, “Sıfır emisyonlu şantiyeyi ziyaret ettiğimde oldukça etkilendim” diyor.

Ekseriyetle dumanla, gürültüyle ve verilen rahatsızlıkla ilişkilendirilen kazıcılara baktığında aletlerin çalışıp çalışmadığını anlamakta kuvvetlik çektiğini söyleyen Aragones, “Bu kadar büyük makinelerin bu kadar az ses çıkardığını görmek hakikaten de etkileyiciydi” diye kelamlarına devam ediyor.

Klâsik dizel motorlar yerine elektrikli ekipmanların kullanılması, etraftaki her insanın ortam gürültüsünde ve kirliliğinde bir azalma olduğunu fark etmesi manasına geliyordu.

Oslo İklim Ajansı’nın kıdemli danışmanlarından Philip Mortensen, “Dışarıda inşaat sürerken dahi dükkanların sokak kapılarını açık tuttuklarını gözlemledik. Ayrıyeten personeller de daha düşük gürültü düzeyleri niçiniyle alanda epeyce daha uygun bağlantı kurabildiklerini ve bunun kararında çalışma ortamının daha inançlı hissettirdiğini lisana getirdi” diyor.

  • BM’den ikaz: İnsanlık doğayı kurtarmak için yol ayrımında
İnşaatlar dünyanın tüm karbon emisyonunun yüzde 38’ine sebep oluyor

İnşaat kesiminin karbonsuz bir biçimde işlemesi, Oslo’nun dünyaya liderlik etmek istediği çeşitten bir şey. Ve düzgün de bir sebebi var. Şu anda inşaat dalı global sera gazı emisyonlarının yüzde 10’undan fazlasına denk geliyor. Güç kullanmasından kaynaklanan karbondioksit emisyonlarına bakıldığında ise tesiri daha da bariz. İnşaat bölümü dünyanın tüm karbon emisyonunun yüzde 38’ini üretiyor.

Oslo’da ise resmi biraz daha farklı. Zira inşaat dalının kentin toplam emisyonu içerisindeki hissesi hava ve gürültü kirliliğine kıymetli ölçüde katkıda olmasına karşın yüzde 7. Lakin Olav Vs gate’deki sıfır emisyonlu pilot şantiye, kenti bu alanda daha da geliştirmek istiyor.

Olav Vs gate şantiyesi kullandığı elektrikli iş makineleri ile, olağan makine kullanmasına kıyasla 35 bin litre dizel ve 92 bin 500 kilogram karbondioksit muadili tasarruf sağladı. Bu, bir yıl boyunca 20 otomobilin trafiğe hiç katılmamasına eşit.

Şantiyede propan brülörünün emisyonsuz bir alternatifle değiştirilememesi sebebiyle proje yüzde 100 emisyonsuz hale getirilemedi. Lakin Oslolular, projenin dizel yakıtlar kullanılarak yapılmasına kıyasla yüzde 99 emisyon tasarrufu sağladığı sonuçtan son derece şad.

2030 yılına kadar tüm inşaatların sıfır emisyonlu olma maksadı

Kent şu anda 2025 yılına kadar tüm belediye şantiyelerinin ve 2030 yılına kadar da kamu yahut özel tüm inşaat işlerinin sıfır emisyonlu olmasını istiyor. Norveç’in en büyük altı kenti de yakın vakitte Oslo ile birebir gayelere sahip. Norveç, ülkece birden fazla hidroelektrikten elde edilen yüzde 98 yenilenebilir güce sahip. Bu da ülkeyi sıfır emisyonlu şantiyeler için ülkü bir test alanı haline getiriyor.

tıpkı vakitte, Olav Vs gate’deki pilot proje, dala emisyonsuz bir inşaat alanının ulaşılabilir olduğunu ve geleceğin standardı olacağını gösteren bir tablo sunuyor.

Oslo bu alanda liderlik koltuğuna oturduysa da, onu çabucak akabinde sıfır emisyonlu inşaat alanlarına sahip öteki İskandinav başşehirleri, Kopenhag ve Helsinki izliyor.

Maliyeti mi, emisyon mu?

Fakat inşaat bölümünün sahip olduğu ün, emisyon kıymetlerini düşürmekten epeyce maliyetleri düşürmekle ilgili ve bu manada da oldukça dirençli.

Aragones, “Bu tıp makineler, birtakım kentler için işe başlarken yapılan yatırım maliyeti açısından çok derecede kıymetli olabilir” diyor ve niçinini ise şöyleki açıklıyor:

“Çünkü elektrikli bir makine dizel bir makiniçin iki kat daha değerli olabiliyor. Sahip olunan donanımı yenileriyle güçlendirmek isterseniz de, iki yahut üç kat daha fazla para vermeniz mümkün.”

bir daha de daha değerli ekipmanın kendi kendini amorti edebileceğini söyleyen Aragones’e göre bu biçimde bir durumda dizele para ödenmeyecek ve de elektrik tüketimi dizelden daha ucuza gelecek:

“Yani, cebinizden daha fazla peşin para çıkacak olsa da, operasyon müddetince epeyce daha fazla tasarruf ediyorsunuz.”

Elektrikli makineler, daha az gürültülü oldukları için gece geç saatlerde ya da sabahın erken saatlerinde çalışabilmek üzere diğer avantajlara sahip. Bu da paranın geri kazanılmasına yardımcı olabilir.

Elektrikli makineleri şarj edebilmek dezavantaj yaratıyor mu?

Ekipman maliyetlerine ek olarak, diğer bir mani ise elektrikli makineler için daima bir güç kaynağı sağlamak. Aragones, “Bazı kentlerde, elektrikli makineler için yeteri ölçüde güç elde etmek mutlak bir zorluktur” diyor.

Aragones biraz yaratıcılıkla bunun sağlanabileceğini fakat nihayetinde bölümde kimi değişikliklere muhtaçlık duyulacağını söylüyor ve şöyleki devam ediyor:

“Bataryaları diğer bir yerde şarj etmediğiniz ve onları daima olarak şantiyeye taşımadığınız surece; şebekeye bağlanmak isteyebilirsiniz lakin bu da şebekeden epey daha fazla güç çekmeniz manasına gelir.”

BBC

Yakın vakitte Hong Kong’da denenen bu biçimde bir pil sistemine Ampd Enertainer ismi verildi. Bu da şu anda dünyanın tüm inşaatını besleyen dizel jeneratörlerin yerini alabilecek gelişmiş, kompakt bir pil sistemi.

Ampd Energy’nin kurucuları için gaye, inşaat dalının elektrikleştirilmesi için gereken altyapıyı sağlamak. Kelam konusu batarya şu anda, Hong Kong’daki en büyük 18 inşaat ve emlakçısı tarafınca kullanılıyor. Genel olarak, batarya vinçlere, yük asansörlerine, kaynakçılara ve elektrik kullanan öteki inşaat ekipmanlarına güç sağlıyor.

Bataryanın üreticileri karbon emisyonlarını yüzde 85 oranında azaltabileceğini söylüyor. Ki bu da her şantiyede 200 ila 400 araba içinde bir emisyona muadil tasarruf sağlıyor. Ayrıyeten dizel jeneratörlerine nazaran otuzda bir oranında daha az gürültülü.

Ampd Energy’nin işletme müdürü Julian de Jonquieres, “[Dizel jeneratörler] her vakit açık tutulur. bu biçimde bir eğilim vardır. Lakin her vakit verimli bir biçimde kullanılmaz. örneğin bir vinçe bağlı tutulur ve daima çalışır lakin vinç daima çalışmaz.”


Jonquieres, pillerin bu problemle başa çıkmada fazlaca daha tesirli olduğunu söylüyor:

“Çalışmadığında, çalışmıyor; yalnızca orada oturuyor. Güce gereksiniminiz olduğunda gücü neredeyse anında elde edebilirsiniz, işte bu biçimde büyük tasarruf elde edersiniz.”

‘Nesnelerin interneti ile koordineli çalışıyor’

Hong Kong’daki en büyük geliştiricilerden biri olan Sino Group, Ampd Enertainer’ı kullanıyor. Sino Group inovasyon yönetici yardımcısı Andrew Young, batarya ünitesinin karbon tasarrufunun yanı sıra biroldukca yararlı bilgiyi sağladığını söylüyor.

Young, “Sitedeki objelerin interneti (makinelerin birbirleriyle yahut daha geniş sistemlerle kontaklı olduğu ağlara verilen isim) sensörlerini bu üniteye bağlayabiliriz” diyor ve devam ediyor:

“Ekipman durumunu gerçek vakitli olarak izlememizi sağlıyor. Bu, herkese bilgi ve data elde etme bahtı sunuyor. Bu datalar aracılığıyla karar verme sürecini hızlandırabiliyoruz, bu da işin operasyonel verimliliğini güzelleştirebiliyor.”

Şantiyelerin dijitalleşmesi süreci sürat kazanıyor. Young, “Şantiyelerde neler olup bittiğini bilmek, dataları toplamak ve süreci dijitalleştirmek tüm sanayi için fazlaca büyük bir mana söz ediyor” diyor.

Young’a göre şantiye sürecindeki rastgele bir uygunlaştırma hayli büyük paralar demek ve birkaç günlük tasarruf, yüklenici firmaları da büyük bir yükten kurtarabilir.

Prefabrik yapılar daha yeşil materyaller kullanılmasının yanı sıra inşaat emisyonlarının da önüne geçiyor.

Prefabrik olmak

Verimliliği artırmak ve israfı azaltmak için bir öteki yenilik de modüler yapılar. Modüler yapılar, ya da bilinen ismiyle prefabrik yapılar, bir binanın tümünün ya da kısımlarının saha haricinde inşa edilip, alanda bir ortaya getirildiği sürece sahip.

Danimarka’da ya da başka İskandinav ülkelerinde, gündüz müddetleri göz önünde bulundurulduğunda kış aylarında inşaat çalışanlarının alanda hayli fazla vakti olmaz. Bunun yerine prefabrik yapılar kullanılır. Bu da aslında israfı azaltan bir eğilim.

BBC

Aarhus Üniversitesi İnşaat Mühendisliği ve Mimarlık kısmından Doç. Jochen Teizer, modüler yapı, güvenlik, üretkenlik ve çevresel tesir kelam konusu olduğunda, tüm bu şeyler birbirine bağlı olduğunu söz ederek şunları söylüyor:

“İmalatı şantiye haricinde yapar ve nakliyesini sağlarsam, tüm bu saydığı süreçleri iyileştiririm, montaj sürecindeki israfı azaltır ve hem de personellerin güvenliğini de arttırırım. Bu da bir öbür avantaj.”

Oslo’da 20 yeni projede daha sıfır emisyonlu ekipmanların kullanılması bekleniyor

“Mimarlardan, taşeronlara ve müteahhitlere, insanların bir projeyi bir biçimde tasarladığı, lakin çabucak sonrasında farklı bir biçimde yürütüldüğü yerlerde bağlantıda birfazlaca kopukluk oluyor. Bana nazaran değişimi görmek bir jenerasyon alacak. Bu yüzden hakikat araçlara muhtaçlığımız var.”

Bu alanda yavaş da olsa ilerleme kaydediliyor. Oslo’da 20 yeni projede daha sıfır emisyonlu ekipmanların kullanılması bekleniyor. Ayrıyeten Oslo’nun 2025 yılına kadar tüm şantiyelerin sıfır emisyonlu olması gayesi kuvvetli bir ileti verdi. Artık biroldukça inşaat şirketi bu geçiş için planlar yapıyor. İnşaat ekipmanı üreticileri daha fazla elektrikli makine üretmeye başlıyor.

Ayrıyeten Kentler İklim Liderliği Kümesi (C40) şantiyelerden kaynaklanan emisyonları azaltma taahhüdünü içeren bir Pak İnşaat Deklarasyonu yayımladı. Deklarasyon, 2025 yılı prestijiyle sırf sıfır emisyonlu ekipmanların tedariğini ve kullanılması davetinde bulunuyor. Şu anda, ortalarında Oslo, Budapeşte ve Avrupa haricinde da Los Angeles ve Mexico City üzere büyük kentlerin de bulunduğu dünya çapında yaklaşık 40 kent deklarasyona kaydoldu.

Mortensen, “Oslo, sıfır emisyonlu inşaatın mümkün olduğunun ispatı. Biroldukca farklı kentten de çalışmalarımıza dair ilgi görüyoruz” diyor.

Umut, dünyanın dört bir yanında kentlerin bu probleme ilgi göstermesiyle emisyonsuz bir gelecek inşa etmenin pekala ulaşılabilir olduğu istikametinde.

  • Koronavirüs: Birinci altı ayda karbon emisyonları ‘görülmemiş düzeylerde’ azaldı
  • Çin’den 2060’a kadar ‘karbon nötr olma’ kelamı
  • İklim değişikliği araştırması: Erkekler bayanlardan daha fazla karbon salımına yol açıyor
 
Üst