James Webb Space Teleskobu (JWST) 18 Aralık’ta fırlatılacak ve yapabileceği keşifler epeyce sayıda kişiyi heyecanlandırıyor.
Harika teleskop, şu an yapabildiğimize kıyasla kainatın epeyce daha derinlerini ve vaktin daha da gerisini görmek üzere tasarlandı.
Webb teleskobunun cihanda 13,5 milyar yıl evvel parıldamaya başlayan yıldızların birinci ışıklarını tespit edebilmesi umuluyor.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuşu Merkezi’nden astrofizikçi Dr Amber Nicole Straughn, “Bu kadar büyük, yiğit ve istekli bir teleskobun en heyecan verici yanı, hala sormayı düşünemediğimiz sorular olması. Kainatla ilgili şeyler öğrenecek olmamız fikri bizi büsbütün şaşırtıyor. Ben bu teleskobun en heyecan verici yanı da bu” diyor.
Pekala, teleskop nasıl çalışıyor ve bu teleskoptan bakınca galaksilerin orjinal hallerini ne vakit bakılırsabileceğiz?
Origami üzere açılacak
JWST şu ana dek yörüngeye gönderilen en büyük ayna niteliğinde 6,5 metre çaplı bir ayna kullanacak. Aslında ayna o kadar büyük ki, uzayda origami üzere açılması iki hafta sürecek.
Proje ABD, Avrupa ve Kanada uzay ajanslarının ortak yatırımı ve maliyeti 10 milyar dolar. Teleskop Avrupa imali Ariane 5 roketine temalıp, Fransız Ginesi’nden fırlatılacak.
Webb teleskobu, fırlatılıştan kabaca 30 dakika daha sonra roketten ayrılacak.
sonrasındasında misyonun muvaffakiyetle sonuçlanabilmesi için gereken 344 kritik an yaşanacak.
Webb, yalnızca seçilen dünyadan 1,5 milyon kilometre uzaklıktaki müşahede noktasına gidebilmek için 30 gün kadar seyahat edecek.
Ne vakit aktif hale gelecek?
Dr. Straughn, teleskobun tam manasıyla aktif olması ve tespit edeceği birinci fotoğrafları görmemizin altı ay süreceğini söylüyor:
“Teleskobu uzaya gönderdiğimizde, geçirmesi gereken çetrefilli bir açılma süreci olacak. çabucak sonrasında teleskobun soğuması, aynaların hizalanması ve araçların çalışmaya başlaması gelecek ve bunların hepsi başka ayrı olacak. ötürüsıyla, birinci manzaralarımızı 2022 yaz aylarında alabileceğiz.”
Hubble’ın ayak izlerini takip etmek
Webb teleskobu, bir öteki çığır açan teleskop olan ve cihanla ilgili niyetlerimizi değiştiren Hubble’ın kapasitesinin ötesindeki noktaları nazaranbilmemiz için tasarlandı.
Hubble 30 yıllık faaliyeti mühletince bize kozmosun kıymetli imgelerini verdi.
Bunlar içinde meşhur Yaratılış Sütünları ve Hubble Ultra Derin Alan diye bilinen yaklaşık 10 bin galaksi de var.
Hubble’ın çalışmalarına 10 ila 20 yıl daha devam edecek bulunmasına rağmen, Webb selefi ve değerli bir gelişme olarak görülüyor.
Webb kainatı genel olarak kızılötesi gorecek ve insan gözünün nazaranmediği ışığı yakalayacak. Hubble’ın kızılötesi kabiliyetleri kısıtlı.
Nasa/ESA Hubble Teleskobu’nun görüntülediği “Yaratılış Sütunları”
Webb’in ayrıyeten Hubble’dan epey daha büyük bir aynası var. Bu daha büyük ışık toplama alanı Webb’in vakitte Hubble’dan hayli daha geriye gidebilmesi manasına geliyor.
Hubble dünyanın etrafında hayli yakın bir yörüngeye sahip; Webb ise 1,5 milyon kilometre, bir öteki deyişle Ay’dan dört kat daha uzakta olacak.
“Hubble, 2,4 metrelik birincil aynasıyla nazarance küçük bir teleskop bulunmasına rağmen, görüntülenebilir kozmosun sonlarını Bing Bang’ten birkaç yüz milyon yıla kadar götürdü. Duyarlılıktaki 100 kat artışla Webb bunu daha da öteye taşıyacak ve sahiden birinci galaksilerin nasıl oluştuğunu bakılırsabileceğiz.”
Webb teleskobu ne bakılırsacek?
NASA’ya göre daha uzun dalga uzunlukları Webb’in vaktin başlangıcına daha yakın noktalara ve birinci galaksilerin oluşumuna bakmasını sağlayabilecek.
Nasa/ESA/S. Beckwith (STScI)/HUDF Team Hubble Ultra Derin Alanı ismi verilen yaklaşık 10 bin galaksinin Hubble Teleskobu tarafınca çekilen manzarası.
Teleskop, bugün yıldızların ve gezegenleri oluşturan toz bulutlarının içine de bakabilecek.
Dr. Straughn bilim insanlarının JWST’nin birinci yılındaki müşahedelerini şimdiden planladığını ve “astrofiziğin tüm alanlarını kapsadığını” söylüyor:
“Kendi güney sistemimizdeki gezegenlere, 13,5 milyar yıldan uzun mühlet evvel doğan birinci galaksilere, ortadaki vakte ve uzaydaki her şeye dair çalışmalar olacak.”
Ömür arayışı
Teleskop beraberinde, başka gezegenlerdeki hayat arayışımıza da yardımcı olabilir. Zira bir gezegenin atmosferine girip hangi moleküllerden oluştuğunu da nazaranbiliyor.
Dr. Straughn, “Tabii ki hayat işaretleri bulacağımıza yönelik bir kelam veremeyiz. Fakat bu teleskobun Samanyolu’nda yaşanabilir gezegen arayışımızdaki bir daha sonraki dev adım olduğunu söylemek abartılı olmaz” diyor.
NASA Webb Teleskobu’nun galaksimizdeki başka yaşanabilir gezegenleri bulması umuluyor.
Dr. Straughn, teleskobun bilhassa kainatla ilgili detaylarımizi genişletmek ve etrafımızdaki her şeyle bağımızı güçlendirmek açısından epeyce değerli olduğunu vurguluyor:
“Yıldızlara baktığımızda, gece gökyüzüne baktığımızda bu ilişkiyi hissediyorum. Tek başımıza var olan varlıklar değiliz. Sözün tam manasıyla beşerler, milyarlarca yıl evvel patlayan bir yıldızın kalıntılarından doğdu.
“Evrene bağlıyız ve bence bir adım geriye atıp yaşama daha büyük bir pencereden bakmak sürekli kıymetli.”
Harika teleskop, şu an yapabildiğimize kıyasla kainatın epeyce daha derinlerini ve vaktin daha da gerisini görmek üzere tasarlandı.
Webb teleskobunun cihanda 13,5 milyar yıl evvel parıldamaya başlayan yıldızların birinci ışıklarını tespit edebilmesi umuluyor.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuşu Merkezi’nden astrofizikçi Dr Amber Nicole Straughn, “Bu kadar büyük, yiğit ve istekli bir teleskobun en heyecan verici yanı, hala sormayı düşünemediğimiz sorular olması. Kainatla ilgili şeyler öğrenecek olmamız fikri bizi büsbütün şaşırtıyor. Ben bu teleskobun en heyecan verici yanı da bu” diyor.
Pekala, teleskop nasıl çalışıyor ve bu teleskoptan bakınca galaksilerin orjinal hallerini ne vakit bakılırsabileceğiz?
Origami üzere açılacak
JWST şu ana dek yörüngeye gönderilen en büyük ayna niteliğinde 6,5 metre çaplı bir ayna kullanacak. Aslında ayna o kadar büyük ki, uzayda origami üzere açılması iki hafta sürecek.
Proje ABD, Avrupa ve Kanada uzay ajanslarının ortak yatırımı ve maliyeti 10 milyar dolar. Teleskop Avrupa imali Ariane 5 roketine temalıp, Fransız Ginesi’nden fırlatılacak.
Webb teleskobu, fırlatılıştan kabaca 30 dakika daha sonra roketten ayrılacak.
sonrasındasında misyonun muvaffakiyetle sonuçlanabilmesi için gereken 344 kritik an yaşanacak.
Webb, yalnızca seçilen dünyadan 1,5 milyon kilometre uzaklıktaki müşahede noktasına gidebilmek için 30 gün kadar seyahat edecek.
Ne vakit aktif hale gelecek?
Dr. Straughn, teleskobun tam manasıyla aktif olması ve tespit edeceği birinci fotoğrafları görmemizin altı ay süreceğini söylüyor:
“Teleskobu uzaya gönderdiğimizde, geçirmesi gereken çetrefilli bir açılma süreci olacak. çabucak sonrasında teleskobun soğuması, aynaların hizalanması ve araçların çalışmaya başlaması gelecek ve bunların hepsi başka ayrı olacak. ötürüsıyla, birinci manzaralarımızı 2022 yaz aylarında alabileceğiz.”
Hubble’ın ayak izlerini takip etmek
Webb teleskobu, bir öteki çığır açan teleskop olan ve cihanla ilgili niyetlerimizi değiştiren Hubble’ın kapasitesinin ötesindeki noktaları nazaranbilmemiz için tasarlandı.
Hubble 30 yıllık faaliyeti mühletince bize kozmosun kıymetli imgelerini verdi.
Bunlar içinde meşhur Yaratılış Sütünları ve Hubble Ultra Derin Alan diye bilinen yaklaşık 10 bin galaksi de var.
Hubble’ın çalışmalarına 10 ila 20 yıl daha devam edecek bulunmasına rağmen, Webb selefi ve değerli bir gelişme olarak görülüyor.
Webb kainatı genel olarak kızılötesi gorecek ve insan gözünün nazaranmediği ışığı yakalayacak. Hubble’ın kızılötesi kabiliyetleri kısıtlı.
Nasa/ESA Hubble Teleskobu’nun görüntülediği “Yaratılış Sütunları”
Webb’in ayrıyeten Hubble’dan epey daha büyük bir aynası var. Bu daha büyük ışık toplama alanı Webb’in vakitte Hubble’dan hayli daha geriye gidebilmesi manasına geliyor.
Hubble dünyanın etrafında hayli yakın bir yörüngeye sahip; Webb ise 1,5 milyon kilometre, bir öteki deyişle Ay’dan dört kat daha uzakta olacak.
“Hubble, 2,4 metrelik birincil aynasıyla nazarance küçük bir teleskop bulunmasına rağmen, görüntülenebilir kozmosun sonlarını Bing Bang’ten birkaç yüz milyon yıla kadar götürdü. Duyarlılıktaki 100 kat artışla Webb bunu daha da öteye taşıyacak ve sahiden birinci galaksilerin nasıl oluştuğunu bakılırsabileceğiz.”
Webb teleskobu ne bakılırsacek?
NASA’ya göre daha uzun dalga uzunlukları Webb’in vaktin başlangıcına daha yakın noktalara ve birinci galaksilerin oluşumuna bakmasını sağlayabilecek.
Nasa/ESA/S. Beckwith (STScI)/HUDF Team Hubble Ultra Derin Alanı ismi verilen yaklaşık 10 bin galaksinin Hubble Teleskobu tarafınca çekilen manzarası.
Teleskop, bugün yıldızların ve gezegenleri oluşturan toz bulutlarının içine de bakabilecek.
Dr. Straughn bilim insanlarının JWST’nin birinci yılındaki müşahedelerini şimdiden planladığını ve “astrofiziğin tüm alanlarını kapsadığını” söylüyor:
“Kendi güney sistemimizdeki gezegenlere, 13,5 milyar yıldan uzun mühlet evvel doğan birinci galaksilere, ortadaki vakte ve uzaydaki her şeye dair çalışmalar olacak.”
Ömür arayışı
Teleskop beraberinde, başka gezegenlerdeki hayat arayışımıza da yardımcı olabilir. Zira bir gezegenin atmosferine girip hangi moleküllerden oluştuğunu da nazaranbiliyor.
Dr. Straughn, “Tabii ki hayat işaretleri bulacağımıza yönelik bir kelam veremeyiz. Fakat bu teleskobun Samanyolu’nda yaşanabilir gezegen arayışımızdaki bir daha sonraki dev adım olduğunu söylemek abartılı olmaz” diyor.
NASA Webb Teleskobu’nun galaksimizdeki başka yaşanabilir gezegenleri bulması umuluyor.
Dr. Straughn, teleskobun bilhassa kainatla ilgili detaylarımizi genişletmek ve etrafımızdaki her şeyle bağımızı güçlendirmek açısından epeyce değerli olduğunu vurguluyor:
“Yıldızlara baktığımızda, gece gökyüzüne baktığımızda bu ilişkiyi hissediyorum. Tek başımıza var olan varlıklar değiliz. Sözün tam manasıyla beşerler, milyarlarca yıl evvel patlayan bir yıldızın kalıntılarından doğdu.
“Evrene bağlıyız ve bence bir adım geriye atıp yaşama daha büyük bir pencereden bakmak sürekli kıymetli.”