ABD’den Almanya’ya, İngiltere’ye kadar dünyanın biroldukça ülkesinde yeni bir hayat kurmak için meskenini, işini, ailesini bırakıp ortadan kaybolmaya karar veren beşerler var.
Japonya’da bu bireyler için “buharlaşan” manasına gelen bir söz kullanılıyor. Bu beşerler nerede olduklarını gizleyerek senelerca, hatta kimi vakit on senelerca kayıplara karışıyor.
42 yaşındaki Sugimoto, “İnsan bağlantıları beni bıktırdı. Ufak bir valiz hazırlayıp kayıplara karıştım. Bir türlü kurtuluş gibi” diye söz ediyor durumunu.
Yaşadığı küçük kentte, ailesinin işyeri niçiniyle her insanın kendisini tanıdığını, kendisinden de o işi sürdürmesinin beklendiğini, ancak üzerine bindirilen bu yükün ağır geldiğini ve kimseye söylemeden orayı terk ettiğini anlatıyor.
Bazıları borçtan, bazıları sevgisiz evliliklerinden kurtulmak için “buharlaşmaya” karar veriyor.
Bunu yapmak isteyenlere yardımcı olan şirketler de var. Bu süreçlere “gece taşınma hizmeti” ismi veriliyor. İnsanların gizlice ortadan kaybolması, bilinmeyen yerlerde kalmaları sağlanıyor.
Japon iktisadında meselelerin başladığı 1990’larda bu biçimde bir şirket kuran Sho Hatori, “Normalde beşerler üniversiteye gitmek, yeni bir işe başlamak, evlenmek üzere olumlu niçinlerle taşınıyor. Fakat üniversite eğitimini bırakmak, işini kaybetmek, takıntılı bir biçimde takibe uğramaktan kaçınmak üzere üzücü niçinlerle taşınanlar da var” diyor.
Hatori, evvel insanların mali niçinlerle kahra düşmüş hayatlarından kurtulmak için bu yola baş vurduğunu düşünmüş, ancak “sosyal niçinlerin” de olduğunu görmesi uzun sürmemiş. “Biz de bu insanlara ikinci hayatlarına başlamada yardım ediyoruz” diyor.
On yıldan fazladır bu “buharlaşma” olgusunu araştıran sosyolog Hiroki Nakamori, bu kavramın ortadan kaybolma sonucu veren şahıslar için birinci vakit içinderda 1960’larda kullanıldığını söylüyor.
İkinci hayat
Japonya’da boşanma oranı evvelden olduğu üzere artık de pek düşük. Kimi şahıslar, uzun ve detaylı boşanma süreçlerine girişmek yerine bu türlü ortadan kaybolmanın daha kolay olduğuna karar veriyor.
Nakamori, “Japonya’da buharlaşmak epeyce daha kolay” diyor. Özel hayatın kapalılığının korunmasına değer veriliyor: ortadan kaybolan beşerler bankamatiklerden çarçabuk para çekebiliyor; onların imajlarını içerebilecek güvenlik kameraları görüntülerine aile fertlerinin erişimine müsaade verilmiyor.
“Herhangi bir kabahat yahut kaza durumu olmadıkça polis devreye girmez. Ailenin yapabileceği tek şey özel dedektif tutmak ya da beklemek. Hepsi bu.”
‘Şoke oldum’
Geride bırakılan bireyler açısından ise terk edilmek ve kaybolan kişiyi aramak dayanılmaz bir hal alabiliyor.
22 yaşındaki oğlunu bu türlü kaybeden ve tekrar haber alamayan bir anne “Şoke oldum” diyor. “İki sefer işten ayrıldı. Bu başarısızlık ona ağır gelmiş olmalı.” Oğlunun ortadan kaybolmadan evvel yaşadığı bölgeye gidip günlerce otomobilinde beklemiş, tahminen gelir diye. Fakat gelmemiş.
Polisin yardım etmediğini, fakat intihar ettiğine dair bir kuşku var ise devreye gireceklerini söylemiş olduklerini aktarıyor.
“Biliyorum, takıntılı takip durumları oluyor, elde edilen bilgiler berbata kullanılabiliyor. bu biçimde bir yasa tahminen bu yüzden gerekli. Ancak cürüm işleyenler, takipçiler ve çocuğunu arayamayan ebeveynler birebir şey değil. Hepsine tıpkı davranılıyor. Nedir bu?” diye yansısını söz ediyor.
“Param yok, mevcut kanunlara göre yapabileceğim tek şey, bulunan bir ceset oğluma mı ilişkin diye bakmak, yalnızca bu.”
Ortadan kaybolanlar
Ortadan kaybolmaya karar veren bireyler açısından ise ıstırap ve pişmanlık hisleri uzun müddet devam edebiliyor.
İşini, karısını ve çocuklarını geride bırakan Sugimoto, “Hep yanlış bir şey yaptığım hissine kapıldım. Çocuklarımı bir yıldır görmüyorum. Onlara iş seyahatine çıktığımı söylemiş oldum” diyor.
Şu an Tokyo’da yaşayan Sugimoto, tek pişmanlığının onları geride bırakmak olduğunu söylüyor.
Gece taşınma hizmeti veren bir şirket ona kalacağı yeri sağlamış. Burayı, 17 yıl evvel kendisi de ortadan kaybolma sonucu veren Saita isimli bir bayan işletiyor.
Getty Images
Makus muameleye maruz kaldığı bir münasebet niçiniyle ortadan kaybolmaya karar verdiğini anlatan Saita, “aslında şu an bile kayıp bir insanım” diyor.
“Farklı tipten müşteriler var. Ağır mesken içi şiddete maruz kalanlardan tutun da ego yahut ferdî çıkar için bunu yapanlara kadar. Ben kimseyi yargılamıyorum. ‘Sizin durumunuz gereğince önemli değil’ demiyorum kimseye. her insanın kendi uğraşı var.”
Sugimoto açısından onun şirketi, bu çabayı vermesine yardımcı olmuş. Fakat kendisi ortadan kaybolmayı başarsa da eski ömrünün izlerinin devam etmediği söylenemez.
“Sadece 13 yaşındaki büyük oğlum gerçeği biliyor. ‘Babam kendi hayatı ile ilgili bir karar verdi, ben onu değiştiremem’ kelamlarını asla unutamıyorum. Benim yaptığımdan daha olgun değil mi bu kelamlar?”
Japonya’da bu bireyler için “buharlaşan” manasına gelen bir söz kullanılıyor. Bu beşerler nerede olduklarını gizleyerek senelerca, hatta kimi vakit on senelerca kayıplara karışıyor.
42 yaşındaki Sugimoto, “İnsan bağlantıları beni bıktırdı. Ufak bir valiz hazırlayıp kayıplara karıştım. Bir türlü kurtuluş gibi” diye söz ediyor durumunu.
Yaşadığı küçük kentte, ailesinin işyeri niçiniyle her insanın kendisini tanıdığını, kendisinden de o işi sürdürmesinin beklendiğini, ancak üzerine bindirilen bu yükün ağır geldiğini ve kimseye söylemeden orayı terk ettiğini anlatıyor.
Bazıları borçtan, bazıları sevgisiz evliliklerinden kurtulmak için “buharlaşmaya” karar veriyor.
Bunu yapmak isteyenlere yardımcı olan şirketler de var. Bu süreçlere “gece taşınma hizmeti” ismi veriliyor. İnsanların gizlice ortadan kaybolması, bilinmeyen yerlerde kalmaları sağlanıyor.
Japon iktisadında meselelerin başladığı 1990’larda bu biçimde bir şirket kuran Sho Hatori, “Normalde beşerler üniversiteye gitmek, yeni bir işe başlamak, evlenmek üzere olumlu niçinlerle taşınıyor. Fakat üniversite eğitimini bırakmak, işini kaybetmek, takıntılı bir biçimde takibe uğramaktan kaçınmak üzere üzücü niçinlerle taşınanlar da var” diyor.
Hatori, evvel insanların mali niçinlerle kahra düşmüş hayatlarından kurtulmak için bu yola baş vurduğunu düşünmüş, ancak “sosyal niçinlerin” de olduğunu görmesi uzun sürmemiş. “Biz de bu insanlara ikinci hayatlarına başlamada yardım ediyoruz” diyor.
On yıldan fazladır bu “buharlaşma” olgusunu araştıran sosyolog Hiroki Nakamori, bu kavramın ortadan kaybolma sonucu veren şahıslar için birinci vakit içinderda 1960’larda kullanıldığını söylüyor.
- Japonya’da evliliklerin ya da münasebetlerin bitirilmesi için tutulan şirketler nasıl çalışıyor?
İkinci hayat
Japonya’da boşanma oranı evvelden olduğu üzere artık de pek düşük. Kimi şahıslar, uzun ve detaylı boşanma süreçlerine girişmek yerine bu türlü ortadan kaybolmanın daha kolay olduğuna karar veriyor.
Nakamori, “Japonya’da buharlaşmak epeyce daha kolay” diyor. Özel hayatın kapalılığının korunmasına değer veriliyor: ortadan kaybolan beşerler bankamatiklerden çarçabuk para çekebiliyor; onların imajlarını içerebilecek güvenlik kameraları görüntülerine aile fertlerinin erişimine müsaade verilmiyor.
“Herhangi bir kabahat yahut kaza durumu olmadıkça polis devreye girmez. Ailenin yapabileceği tek şey özel dedektif tutmak ya da beklemek. Hepsi bu.”
- Japon işi uyu(ma)ma sanatı
‘Şoke oldum’
Geride bırakılan bireyler açısından ise terk edilmek ve kaybolan kişiyi aramak dayanılmaz bir hal alabiliyor.
22 yaşındaki oğlunu bu türlü kaybeden ve tekrar haber alamayan bir anne “Şoke oldum” diyor. “İki sefer işten ayrıldı. Bu başarısızlık ona ağır gelmiş olmalı.” Oğlunun ortadan kaybolmadan evvel yaşadığı bölgeye gidip günlerce otomobilinde beklemiş, tahminen gelir diye. Fakat gelmemiş.
Polisin yardım etmediğini, fakat intihar ettiğine dair bir kuşku var ise devreye gireceklerini söylemiş olduklerini aktarıyor.
“Biliyorum, takıntılı takip durumları oluyor, elde edilen bilgiler berbata kullanılabiliyor. bu biçimde bir yasa tahminen bu yüzden gerekli. Ancak cürüm işleyenler, takipçiler ve çocuğunu arayamayan ebeveynler birebir şey değil. Hepsine tıpkı davranılıyor. Nedir bu?” diye yansısını söz ediyor.
“Param yok, mevcut kanunlara göre yapabileceğim tek şey, bulunan bir ceset oğluma mı ilişkin diye bakmak, yalnızca bu.”
- Japon gençler seksten niye uzaklaşıyor?
Ortadan kaybolanlar
Ortadan kaybolmaya karar veren bireyler açısından ise ıstırap ve pişmanlık hisleri uzun müddet devam edebiliyor.
İşini, karısını ve çocuklarını geride bırakan Sugimoto, “Hep yanlış bir şey yaptığım hissine kapıldım. Çocuklarımı bir yıldır görmüyorum. Onlara iş seyahatine çıktığımı söylemiş oldum” diyor.
Şu an Tokyo’da yaşayan Sugimoto, tek pişmanlığının onları geride bırakmak olduğunu söylüyor.
Gece taşınma hizmeti veren bir şirket ona kalacağı yeri sağlamış. Burayı, 17 yıl evvel kendisi de ortadan kaybolma sonucu veren Saita isimli bir bayan işletiyor.
Getty Images
Makus muameleye maruz kaldığı bir münasebet niçiniyle ortadan kaybolmaya karar verdiğini anlatan Saita, “aslında şu an bile kayıp bir insanım” diyor.
“Farklı tipten müşteriler var. Ağır mesken içi şiddete maruz kalanlardan tutun da ego yahut ferdî çıkar için bunu yapanlara kadar. Ben kimseyi yargılamıyorum. ‘Sizin durumunuz gereğince önemli değil’ demiyorum kimseye. her insanın kendi uğraşı var.”
Sugimoto açısından onun şirketi, bu çabayı vermesine yardımcı olmuş. Fakat kendisi ortadan kaybolmayı başarsa da eski ömrünün izlerinin devam etmediği söylenemez.
“Sadece 13 yaşındaki büyük oğlum gerçeği biliyor. ‘Babam kendi hayatı ile ilgili bir karar verdi, ben onu değiştiremem’ kelamlarını asla unutamıyorum. Benim yaptığımdan daha olgun değil mi bu kelamlar?”