Juan Carlos Barreto haritada, Kolombiya’nın Chocó bölgesinin sık yağmur ormanlarına ve ırmaklara bakıyor.
Elini haritanın üzerinde gezdirerek silahlı kümelerin nerelere mayın döşediğini gösteriyor.
Birtakım bölgelerde, denetimi elinde bulunduran milislerin, seyahat ve sokağa çıkma yasakları uygulaması yüzünden insanların mahsur kaldıklarını anlatıyor.
Kimi bölgelerde solcu gerillalar hakim, bir kısmında sağcı milisler güç kazanıyor, ancak pek hayli kentte iktidar boşluğundan cürüm şebekeleri yararlanıyor.
Barreto, “Her yerde bir hakimiyet savaşı var” diyor.
Savaşa hazırlanan bir kumandan üzere görünüyorsa da Juan Carlos Barreto, bölgeyi denetim eden milislerden biri değil, Katolik Kilisesi’ne mensup bir piskopos.
Barreto üzere fazlaca sayıda kilise mensubu Kolombiya’nın çatışmalı bölgelerini dolaşıyor ve bu din bakılırsavlileri kentlerin varlıklı ve huzurlu bölgelerinde yaşayan meslektaşlarından hayli farklı bir hayat sürüyorlar.
Cephelerde can güvenliği
Bunlar ekseriyetle Latin Amerika’nın en tehlikeli bölgelerinde çatışmanın ön cephelerinde nazaranv yapmayı seçen din insanları.
Chocó üzere ulaşılması güç bölgelerde, devletin olmadığı yerlerde çatışmayı belgeliyorlar ve sonlu güçlerini yetkililere ve silahlı kümelere insan hakları konusunda baskı yapmakta kullanıyorlar.
Her dört bireyden üçünün -silahlı küme yahut çete mensupları da dahil- kendisini Katolik olarak tanımladığı Kolombiya’da din vazifelisi olmak bir ölçüde can güvenliği sağlıyor.
Washington Office isimli Latin Amerika odaklı ve ABD merkezli fikir kuruluşunun And Dağları bölgesi lideri Gimena Sánchez, insanları öldüren ya da vefatla tehdit etmekte beis görmeyen silahlı kümelerin üyelerinin de “bir bakıma hakikaten inançlı Katolik” olduklarını ve rahiplere hürmet gösterdiklerini söylüyor.
bu biçimde olunca, mesela insan hakları gönüllülerinin şiddet gördüğü bir bölgede piskopos Barreto üzere din adamları aşikâr bir seviyede itimat ortasında gezebiliyor, diğerleri için fazla tehlikeli olan alanlara girebiliyorlar.
Gimena Sánchez, “Gruplarla görüşüyorlar ve filanca çocuğun annesine geri verilmesi ya da falanca kişinin öldürülmemesi için ikna etmeye çalışıyorlar” diyor.
özetlemek gerekirsesı din adamları bir tıp arabulucu üzere faaliyet gösteriyor ve kümeler da çoklukla -en azından kasıtlı olarak- onları maksat almıyor.
BBC Atrato ırmağı bölge halkının ana ulaşım yolu fakat beraberinde uyuşturucu kaçakçılığı da buradan yapılıyor
Katolik Kilisesi ve Latin Amerika’daki rolü
Tarihi olarak Katolik Kilisesi’nin Latin Amerika’da daha klâsik bir rol oynadığı söylenebilir.
Ancak kırsal bölgelerde yaşayan fakir halkların hakları için çaba veren, hatta Katolik Kilisesi’ne kıtanın sömürgeleştirildiği periyotta işlenen insan hakları ihlallerindeki hissesiyle yüzleşmesi için baskı yapan binlerce “gönüllü” ya da “aktivist” rahip de daima oldu.
Şili’de General Pinochet’in askeri diktatörlüğünün en kanlı senelerında Kilise en epey karşı ses çıkaran kurumlardan biri oldu ve ‘kaybolan’ yani askeri idarenin cenazesini bile ailelerine vermediği insanların izini sürme çabasının başını çekti.
1970’li ve 80’li senelerda El Salvador, Nikaragua ve Guatemala’da kanlı iç savaşlar ya da devrimci çalkantılar yaşarken, radikal değişim talebinin başını çeken din adamları oldu.
California Eyalet Üniversitesi’nden tarihçi Susan Fitzpatrick Behrens, 1989 yılında El Salvador’da altı Cizvit rahibin askerler tarafınca öldürülmesinin “dünyada şok tesiri yarattığını” ve dikkatlerin bölgede yaşanan krize odaklanmasını sağladığını söylüyor.
“Hizmet verdikleri toplumlar şiddetle bastırılırken kilise önderleri epey tesirli insan hakları savunucuları rolünü üstlendi” diyor.
Hatta uç bir örnek fakat Kolombiya’da Camilo Torres ismindeki bir rahip sol görüşlü bir gerilla kümesine katılmıştı.
Ancak din bakılırsavlilerinin bu tıp roller üstlenmesi o sırada papa olan İkinci Jean Paul tarafınca beğenilen karşılanmamıştı.
Papa’nın, kilisede bu tıp faaliyetleri bastırma gayreti ise daha büyük reaksiyon yaratmış, 1980 yılında Washington Post gazetesinde yayınlanan bir makalede, bir rahibin “Papa, Latin Amerika realitesi hakkında fikir sahibi değil” dediği aktarılmıştı.
BBC 1989’da 6 Cizvit rahibin El Salvador’da askerlerce öldürülmesi bütün dünyada şok tesiri yaratmıştı
Aktivizmin cazibesi
Sterlin Palacios kendisini kiliseye yöneltenin tam da aktivizmin cazibesi olduğunu anlatıyor.
Peder Palacios, Panama hududundan kıvrıla kıvrıla yüzlerce kilometre güneye akan Atrato ırmağının kıyılarında küçük bir köyde büyümüş.
Çocukluğu boyunca köyünden gelip geçen kilise mensupları, köy halkına her mevzuda dayanak vermiş. 24 yıl evvel rahip olmaya karar verişinin gerisinde onlara duyduğu hayranlık yatıyor.
Atrato ırmağı, kıyısında yaşayanlar tarafınca kanolarla bölgenin farklı yerlerine ulaşmakta kullanılan kıymetli bir yol lakin ayna vakitte silahlı kümeler uyuşturucu unsurları ırmak üzerinden kaçırıyorlar.
Peder Palacios Kolombiya’da hayli büyük çatışmalar yaşanan bir devirde kiliseye katılmış ve o devir kendisini Atrato ırmağında aşağı üst dolaşarak, hasım silahlı kümelerin yasakları yüzünden kimsenin giremediği alanlarda öldürülen insanların cesetlerini toplayıp ailelerine teslim ederken bulmuş.
bir müddetdir insanların silahlı kümelerin zorla uyguladığı yasaklar niçiniyle mahsur kaldıkları bölgelerden kaçmasına yardım ediyor ve yüzlerce köylünün şiddetli çatışma bölgelerinden çıkmasını sağlıyor.
“Katolik Kilisesi mensubu olmak bir tıp muhafaza sağlıyor lakin bu epey da garantili değil” diyor.
“yaşamınız her vakit tehlikede, bu silahlı kümeler tarafınca hep rahatsız edici bir öge olarak görülüyorsunuz” diye ekliyor.
bir daha de kendi köyüne benzeyen köylere gitmeyi, oralarda neler olup bittiğini belgelemeyi ve insan hakları ihlalleri konusunda kamuoyunu bilgilendirmeyi sürdürüyor.
“Umudu canlı tutmak”
Afrika kökenli Kolombiyalıların örgütü Cocomacia’dan Julia Susana Mena, Peder Palacios üzere din vazifelilerinin, kendi kuruluşlarının da çatışmaların olduğu ücra bölgelere erişebilmesi ve olan biteni raporlamasında hayati bir rolü olduğunu söylüyor.
Ekim ayında Peder Palacios ve bir küme öbür rahip Mena üzere insan hakları savunucularıyla birlikte Clan del Golfo ismiyle bilinen (Autodefensas Gaitanistas de Colombia) ülkenin en büyük ve kuvvetli uyuşturucu karteli tarafınca denetim edilen bölgelerde dolaştı.
Peder Palacios en kıymetli işlerinin silahlı kümelerin tehdidi altında yaşayan küçük toplulukları ziyaret etmek ve “umudu canlı tutmak” olduğunu söylüyor.
“Bu bölgelerde yaptığımız en değerli şey ömrün devamını sağlamaktı. Bu bizim en büyük başarımız” diye ekliyor.
Elini haritanın üzerinde gezdirerek silahlı kümelerin nerelere mayın döşediğini gösteriyor.
Birtakım bölgelerde, denetimi elinde bulunduran milislerin, seyahat ve sokağa çıkma yasakları uygulaması yüzünden insanların mahsur kaldıklarını anlatıyor.
Kimi bölgelerde solcu gerillalar hakim, bir kısmında sağcı milisler güç kazanıyor, ancak pek hayli kentte iktidar boşluğundan cürüm şebekeleri yararlanıyor.
Barreto, “Her yerde bir hakimiyet savaşı var” diyor.
Savaşa hazırlanan bir kumandan üzere görünüyorsa da Juan Carlos Barreto, bölgeyi denetim eden milislerden biri değil, Katolik Kilisesi’ne mensup bir piskopos.
Barreto üzere fazlaca sayıda kilise mensubu Kolombiya’nın çatışmalı bölgelerini dolaşıyor ve bu din bakılırsavlileri kentlerin varlıklı ve huzurlu bölgelerinde yaşayan meslektaşlarından hayli farklı bir hayat sürüyorlar.
Cephelerde can güvenliği
Bunlar ekseriyetle Latin Amerika’nın en tehlikeli bölgelerinde çatışmanın ön cephelerinde nazaranv yapmayı seçen din insanları.
Chocó üzere ulaşılması güç bölgelerde, devletin olmadığı yerlerde çatışmayı belgeliyorlar ve sonlu güçlerini yetkililere ve silahlı kümelere insan hakları konusunda baskı yapmakta kullanıyorlar.
Her dört bireyden üçünün -silahlı küme yahut çete mensupları da dahil- kendisini Katolik olarak tanımladığı Kolombiya’da din vazifelisi olmak bir ölçüde can güvenliği sağlıyor.
Washington Office isimli Latin Amerika odaklı ve ABD merkezli fikir kuruluşunun And Dağları bölgesi lideri Gimena Sánchez, insanları öldüren ya da vefatla tehdit etmekte beis görmeyen silahlı kümelerin üyelerinin de “bir bakıma hakikaten inançlı Katolik” olduklarını ve rahiplere hürmet gösterdiklerini söylüyor.
bu biçimde olunca, mesela insan hakları gönüllülerinin şiddet gördüğü bir bölgede piskopos Barreto üzere din adamları aşikâr bir seviyede itimat ortasında gezebiliyor, diğerleri için fazla tehlikeli olan alanlara girebiliyorlar.
Gimena Sánchez, “Gruplarla görüşüyorlar ve filanca çocuğun annesine geri verilmesi ya da falanca kişinin öldürülmemesi için ikna etmeye çalışıyorlar” diyor.
özetlemek gerekirsesı din adamları bir tıp arabulucu üzere faaliyet gösteriyor ve kümeler da çoklukla -en azından kasıtlı olarak- onları maksat almıyor.
BBC Atrato ırmağı bölge halkının ana ulaşım yolu fakat beraberinde uyuşturucu kaçakçılığı da buradan yapılıyor
Katolik Kilisesi ve Latin Amerika’daki rolü
Tarihi olarak Katolik Kilisesi’nin Latin Amerika’da daha klâsik bir rol oynadığı söylenebilir.
Ancak kırsal bölgelerde yaşayan fakir halkların hakları için çaba veren, hatta Katolik Kilisesi’ne kıtanın sömürgeleştirildiği periyotta işlenen insan hakları ihlallerindeki hissesiyle yüzleşmesi için baskı yapan binlerce “gönüllü” ya da “aktivist” rahip de daima oldu.
Şili’de General Pinochet’in askeri diktatörlüğünün en kanlı senelerında Kilise en epey karşı ses çıkaran kurumlardan biri oldu ve ‘kaybolan’ yani askeri idarenin cenazesini bile ailelerine vermediği insanların izini sürme çabasının başını çekti.
1970’li ve 80’li senelerda El Salvador, Nikaragua ve Guatemala’da kanlı iç savaşlar ya da devrimci çalkantılar yaşarken, radikal değişim talebinin başını çeken din adamları oldu.
California Eyalet Üniversitesi’nden tarihçi Susan Fitzpatrick Behrens, 1989 yılında El Salvador’da altı Cizvit rahibin askerler tarafınca öldürülmesinin “dünyada şok tesiri yarattığını” ve dikkatlerin bölgede yaşanan krize odaklanmasını sağladığını söylüyor.
“Hizmet verdikleri toplumlar şiddetle bastırılırken kilise önderleri epey tesirli insan hakları savunucuları rolünü üstlendi” diyor.
Hatta uç bir örnek fakat Kolombiya’da Camilo Torres ismindeki bir rahip sol görüşlü bir gerilla kümesine katılmıştı.
Ancak din bakılırsavlilerinin bu tıp roller üstlenmesi o sırada papa olan İkinci Jean Paul tarafınca beğenilen karşılanmamıştı.
Papa’nın, kilisede bu tıp faaliyetleri bastırma gayreti ise daha büyük reaksiyon yaratmış, 1980 yılında Washington Post gazetesinde yayınlanan bir makalede, bir rahibin “Papa, Latin Amerika realitesi hakkında fikir sahibi değil” dediği aktarılmıştı.
BBC 1989’da 6 Cizvit rahibin El Salvador’da askerlerce öldürülmesi bütün dünyada şok tesiri yaratmıştı
Aktivizmin cazibesi
Sterlin Palacios kendisini kiliseye yöneltenin tam da aktivizmin cazibesi olduğunu anlatıyor.
Peder Palacios, Panama hududundan kıvrıla kıvrıla yüzlerce kilometre güneye akan Atrato ırmağının kıyılarında küçük bir köyde büyümüş.
Çocukluğu boyunca köyünden gelip geçen kilise mensupları, köy halkına her mevzuda dayanak vermiş. 24 yıl evvel rahip olmaya karar verişinin gerisinde onlara duyduğu hayranlık yatıyor.
Atrato ırmağı, kıyısında yaşayanlar tarafınca kanolarla bölgenin farklı yerlerine ulaşmakta kullanılan kıymetli bir yol lakin ayna vakitte silahlı kümeler uyuşturucu unsurları ırmak üzerinden kaçırıyorlar.
Peder Palacios Kolombiya’da hayli büyük çatışmalar yaşanan bir devirde kiliseye katılmış ve o devir kendisini Atrato ırmağında aşağı üst dolaşarak, hasım silahlı kümelerin yasakları yüzünden kimsenin giremediği alanlarda öldürülen insanların cesetlerini toplayıp ailelerine teslim ederken bulmuş.
bir müddetdir insanların silahlı kümelerin zorla uyguladığı yasaklar niçiniyle mahsur kaldıkları bölgelerden kaçmasına yardım ediyor ve yüzlerce köylünün şiddetli çatışma bölgelerinden çıkmasını sağlıyor.
“Katolik Kilisesi mensubu olmak bir tıp muhafaza sağlıyor lakin bu epey da garantili değil” diyor.
“yaşamınız her vakit tehlikede, bu silahlı kümeler tarafınca hep rahatsız edici bir öge olarak görülüyorsunuz” diye ekliyor.
bir daha de kendi köyüne benzeyen köylere gitmeyi, oralarda neler olup bittiğini belgelemeyi ve insan hakları ihlalleri konusunda kamuoyunu bilgilendirmeyi sürdürüyor.
“Umudu canlı tutmak”
Afrika kökenli Kolombiyalıların örgütü Cocomacia’dan Julia Susana Mena, Peder Palacios üzere din vazifelilerinin, kendi kuruluşlarının da çatışmaların olduğu ücra bölgelere erişebilmesi ve olan biteni raporlamasında hayati bir rolü olduğunu söylüyor.
Ekim ayında Peder Palacios ve bir küme öbür rahip Mena üzere insan hakları savunucularıyla birlikte Clan del Golfo ismiyle bilinen (Autodefensas Gaitanistas de Colombia) ülkenin en büyük ve kuvvetli uyuşturucu karteli tarafınca denetim edilen bölgelerde dolaştı.
Peder Palacios en kıymetli işlerinin silahlı kümelerin tehdidi altında yaşayan küçük toplulukları ziyaret etmek ve “umudu canlı tutmak” olduğunu söylüyor.
“Bu bölgelerde yaptığımız en değerli şey ömrün devamını sağlamaktı. Bu bizim en büyük başarımız” diye ekliyor.