Gül Atmaca
Komşumuz İran’da gelecek hafta yani 18 Haziran’da Cumhurbaşkanlığı seçimi var. “Ne var ki bunda biz her gün seçim konuşuyoruz” söylemiş olduğinizi duyar üzereyim. Yanlışsız lakin ben de aslına bakarsan İran’daki seçimlerde yeni adaylar kim, kimin talihi var onu yazmayacağım. Bilakis, portresini çizmeye çalıştığım kişi eski bir Cumhurbaşkanı olan Mahmud Ahmedinejad.
İran İslam İhtilali’ne Liderlik yapan Humeyni’nin çömezlerinden birisi olan; valilik, Tahran Belediye Başkanlığı ve nihayetinde iki sefer Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Ahmedinejad’ın birkaç yıldır iktidardaki Ayetullahlar ile ortası bozuk. O denli ki Mayıs ayında üçüncü defa yaptığı adaylık başvurusu, Anayasayı Koruyucular Kurulu tarafınca veto edildi.
niye sorusuna cevap vermek için biraz geriye gidelim:
Mahmud Ahmedinejad, 1956’da Tahran’a iki saatlik uzaklıktaki Aradan’da, yedi çocuklu bir ailenin dördüncü çocuğu olarak dünyaya geldi. Koyu muhafazakâr bir aileden geliyordu. çabucak sonrasında Tahran’a göç ettiler. Ahmedinejad 1976’da dereceyle üniversiteye girdi ve mühendislik eğitim almaya başladı. İslam İhtilali’ne giden yolda (1978-1979) Şah’a karşı şovlar düzenleyen öğrenci önderlerinden birisiydi. İhtilalden daha sonra rejimin bekçiliğini yapmak üzere kurulan fakat vakit içinde ticari ve siyasi alanda bir deve dönüşecek olan İhtilal Muhafızları’na katıldı.
Ahmedinejad’ın üniversitedeki akademik ömrü birinci vakit içinderda valilik nazaranviyle bölündü. Kurulmasına ön ayak olduğu İran İnşaatçılar İttifakının (Abadgaran) da takviyesiyle 2003’te Tahran Belediye Lideri seçildi. Ahmedinejad çıtayı yükseltip 2005’te cumhurbaşkanlığına aday olduğunda, Belediye Başkanlığına karşın birtakım çevreler tarafınca hiç tanınmıyordu. Rakibi ise kurt siyasetçi Ali Ekber Haşimi Rafsancani’ydi. Reformcular, Ölçülü kanadın temsilcisi Cumhurbaşkanı Hatemi’nin yarım kalan ıslahat sürecini Rafsancani’nin devam ettireceğine inanıyordu. Üstelik Rafsancani, hem ABD ile münasebetlerin uygunlaştırılması için tekliflere açık olduğu iletisi veriyor tıpkı vakitte sistemin nasıl çalıştığını güzel biliyordu. Pekala, Rafsancani üzere daha evvel Cumhurbaşkanlığı yapmış (1989-1997) kuvvetli bir aday dururken Ahmedinejad nasıl seçildi?
Ahmedinejad selefi Hatemi ile…
Şehadet ve yoksulluk teması
Ahmedinejad, 2005’teki Cumhurbaşkanlığı seçimleri için hazırlanan son derece amatör bir görüntüde, İslam İhtilali’nin istekli milisleri Besiçleri gerisine almıştı. İran-Irak Savaşı’nda (1980-1988) şehit olan on binlerce insan yani “şehadet” Ahmedinejad’ın propagandasının fakat temalarından birisiydi. Örneğin, belediye başkanlığı sırasındaki tartışmalı tekliflerinden birisi de İran-Irak Savaşı şehitlerinin kemiklerini başşehrin en işlek yerlerine taşımaktı!
Ahmedinejad, cumhurbaşkanlığı için propaganda yaptığı devirde, kameralar masa ya da sandalyesi olmayan; ucuz halılar ve minderlerle kaplı konutunu gösteriyorlardı. Rakibi Rafsancani ise oldum muhtemel lüks bir hayat sürüyordu.
Ahmedinejad, kırsala ve kent fakirlerine yönelik söylemlerinde, bugüne kadar hak edip de alamadıklarını vaat ediyordu. Ancak kast ettiği Batı tipi toplumsal demokrasi değildi. Batının tesirlerinden arındırılmış bir İslami idare hayali vardı. Fakirlere besin yardımı programları da icraatlarını tamamlayan bir öge oldu.
Ahmedinejad fakir oylarını aldı
Ahmedinejad giysisi, tutumu ve hayat şartlarıyla kırsala ve kentin fakirlerine “ben de sizdenim” iletisi veriyordu. Onların anlayacağı lisandan konuşuyordu. Üzerinde daima birebir beyaz mont vardı. (Eski İran Cumhurbaşkanı bakılırsavdeki son yılında herkesi şaşırtarak âlâ kumaştan ekip elbise giymeye başladı!)
Ahmedinejad, Belediye Lideri iken başşehrin en önde gelen gazetesi Hemşeri’nin yöneticiliğini ele geçirmiş, gazeteyi siyasi programının odak noktalarından biri haline getirmişti.
“İki yetmez, daha hayli çocuk”
Ahmedinejad, 2005’te cumhurbaşkanlığına birinci sefer seçildikten daha sonra yeni evli çiftlerin iş ve konut edinebilmeleri için 1.3 milyar dolarlık “İmam İstek Aşk Fonu”nu yürürlüğe koymuştu. Fon, petrol gelirinden besleniyordu. Enflasyon süratle tırmanırken, işsizlik rakkamları doruk yapmışken ve de petrol kaynakları seçimlerde oy uğruna çarçur edilirken, Ahmedinejad beklenmedik çıkışlarından birisini daha yaptı. Daha fazla çocuk yapılması için İran’daki mevcut nüfus planlaması programından vazgeçilmesi davetinde bulundu. “Ben ‘iki çocuk kâfi denmesine karşıyım. Ülkemiz bundan daha fazla çocuğu yetiştirecek kapasiteye sahiptir. Hatta 120 milyon insanı barındırabilir.” (İran’ın bu biçimde ki nüfusu 70 milyon!)
halbuki İran 2006 yılının sonuna gelindiğinde, doğum denetim programını en başarılı uygulayan ülkeler içinde yer alıyordu. Ahmedinejad, bu başarılı programı değiştirmeye kalkınca muhafazakâr çevrelerden bile karşı çıkanlar oldu. Meclis’te bulunan muhafazakâr bir bayan milletvekili Cumhurbaşkanı’nın latife yaptığını ve söylemiş olduklerinin kendi şahsî niyetleri olduğunu söyleme muhtaçlığı duydu.
Reformcu İtimad-ı Ulusal gazetesi, Ahmedinejad’ın kelamlarının insanı şaşkınlığa düşürdüğünü yazarak, “Öyle görünüyor ki Cumhurbaşkanı tuhaf açıklamalarla manşetleri daima meşgul etmek istiyor” diye yorumda bulundu. Bu tartışmalı ve bilim dışı tabirlerin faturasını İran halkının ödeyeceği hatırlatıldı.
Al gülüm ver gülüm
Ahmedinejad mesleğinin birinci senelerından itibaren kendisine ileride takviye olacağını düşündüğü kişi ve kurumlara kesenin ağzını açmış onlara çeşitli jestler yapmıştı. Örneğin, Tahran belediye başkanlığı sırasında, projelerin birçoklarını İhtilal Muhafızları’na vererek bu kurumun askeri-endüstriyel bir dev haline gelmesine şuurlu olarak katkıda bulunmuştur. İhtilal Muhafızları da, Ahmedinejad’ın Belediye Başkanlığı sırasında, yalnızca fiziki imkanları değil bütçeden fonları Ahmedinejad’ın hizmetine sunmuştu.
İhtilal Muhafızları ile bu sıkı bağ Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanlığı sırasında da sürmüş; Muhafızlar özelleştirme furyasının kaymağını yiyerek ulusal iktisattaki rollerini perçinlemişlerdir. Ahmedinejad, cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturduğu birinci aylarda milyar dolarlık projeleri ihale kurallarını “by-pass” ederek İhtilal Muhafızları’na verdi. Bu projeler içinde, kilometrelerce uzanan doğalgaz sınırı inşası, hudut ötesine de taşan doğalgaz alanlarının açılması, Tahran metrosunun iki çizgisinin inşası da bulunuyordu.
Ahmedinejad’ın Cumhurbaşkanlığıyla kırsalda ya da kentlerin fakir mahallelerinde yaşayan ve uzun müddettir kenara itilmiş olan muhafazakârların sahneye çıkmasına fırsat verileceği düşünülüyordu. Ahmedinejad’ı destekleyenler, “İran-Irak Savaşı’nda kendilerinin savaştığını, şehitlerin onlardan olduğunu söyleyip iktidarın kendi hakları olduğunu” sav ediyorlardı.
Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanı olmasının perde ardında en üst seviyedeki siyasi hesaplar da vardı elbette. Öncelikle Dini Başkan Ali Hamaney, Rafsancani üzere kurt bir siyasetçiyle kıyaslandığında Ahmedinejad’ın “daha kolay yönetim edilir” olduğunu düşündü. Hamaney’in Rafsancani’ye özel bir görüşmede “aday olma” dediği yazıyor. Muhafazakârlar, Hatemi’nin sekiz yıllık idaresinin akabinde tekrar reformculara talih vermemeye, reformcular ise en azından yarım kalan ıslahat sürecini yeni reformcu bir adayla devam ettirmeye kararlıydılar. 2005 seçimleri bu açıdan kritikti.
Ancak kestirimlerin bilakis reformcuların adayı Rafsancani değil Ahmedinejad cumhurbaşkanı oldu! 17 Haziran 2005 günü Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuçları açıklanırken değişik olaylar yaşandı. Altı milyon oy, evet yanlış duymadınız altı milyon dev ekranda bir an göründü, daha sonra yok oldu daha sonra bir daha ortaya çıktı. Ve işte bu bir görünüp bir kaybolan oylar seçimlerin bahtını belirledi.
Dini Başkan Hamaney, 2009’daki seçimlerde Ahmedinejad’a takviyesini yineladı. Fakat Ahmedinejad’ın ikinci sefer oturduğu cumhurbaşkanlığı koltuğunda vazife müddeti bitmeden ikilinin ortasına kara kedi girdi. Ahmedinejad 2005 yılında toplumsal adalet ve petrol satışlarından gelirlerin bütün İranlılar içinde dağılımını önnazarann sloganlar ile iktidara gelmişti. Fakat, Batı ile nükleer müzakereleri etkisiz hale getiren dış siyaseti yüzünden yaptırımlar arttı ve ağırlaştı. Bunun içerideki bir yansıması yüzde 40’ları aşan enflasyon, milyonlarca işsiz, daima artan besin meblağları oldu. İran’da son sekiz yılda üretim ve ihracat hacmi azaldı. O denli ki, Ahmedinejad’ın isminden cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Hasan Manevî, İran iktisadının son iki yılda 1980’li senelerdaki İran-Irak savaşından bu yana bu kadar küçüldüğünü açıklamıştı. Yani, Ahmedinejad’ın “halefine” bıraktığı iktisat derin bir kriz ortasındaydı
Ahmedinejad, Cumhurbaşkanıyken Mayıs 2013’te yani daha bakılırsav mühletinin bitmesi beklenmeden İhtilal Muhafızları İstihbarat Ünitesi Lideri, Hamaney’in istihbarat ünitesi Lideri, Hamaney’in oğlu Mücteba Hamaney ve bir başsavcı tarafınca yedi saat sorgulandı. Cumhurbaşkanlığı biter bitmez söze çağrıldı (Haziran 2013). Ahmedinejad hakkında hem belediye başkanlığı sırasında birebir vakitte cumhurbaşkanlığı sırasında yaptığı harcamalardan dolayı da yolsuzluk tezleri da gündemi daima meşgul etti.
“Ahmedinejad: The Secret History of Iran’s Radical Leader “,Kasra Naji, London, New York: I.B Tauris, 2008.
Komşumuz İran’da gelecek hafta yani 18 Haziran’da Cumhurbaşkanlığı seçimi var. “Ne var ki bunda biz her gün seçim konuşuyoruz” söylemiş olduğinizi duyar üzereyim. Yanlışsız lakin ben de aslına bakarsan İran’daki seçimlerde yeni adaylar kim, kimin talihi var onu yazmayacağım. Bilakis, portresini çizmeye çalıştığım kişi eski bir Cumhurbaşkanı olan Mahmud Ahmedinejad.
İran İslam İhtilali’ne Liderlik yapan Humeyni’nin çömezlerinden birisi olan; valilik, Tahran Belediye Başkanlığı ve nihayetinde iki sefer Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Ahmedinejad’ın birkaç yıldır iktidardaki Ayetullahlar ile ortası bozuk. O denli ki Mayıs ayında üçüncü defa yaptığı adaylık başvurusu, Anayasayı Koruyucular Kurulu tarafınca veto edildi.
niye sorusuna cevap vermek için biraz geriye gidelim:
Mahmud Ahmedinejad, 1956’da Tahran’a iki saatlik uzaklıktaki Aradan’da, yedi çocuklu bir ailenin dördüncü çocuğu olarak dünyaya geldi. Koyu muhafazakâr bir aileden geliyordu. çabucak sonrasında Tahran’a göç ettiler. Ahmedinejad 1976’da dereceyle üniversiteye girdi ve mühendislik eğitim almaya başladı. İslam İhtilali’ne giden yolda (1978-1979) Şah’a karşı şovlar düzenleyen öğrenci önderlerinden birisiydi. İhtilalden daha sonra rejimin bekçiliğini yapmak üzere kurulan fakat vakit içinde ticari ve siyasi alanda bir deve dönüşecek olan İhtilal Muhafızları’na katıldı.
Ahmedinejad’ın üniversitedeki akademik ömrü birinci vakit içinderda valilik nazaranviyle bölündü. Kurulmasına ön ayak olduğu İran İnşaatçılar İttifakının (Abadgaran) da takviyesiyle 2003’te Tahran Belediye Lideri seçildi. Ahmedinejad çıtayı yükseltip 2005’te cumhurbaşkanlığına aday olduğunda, Belediye Başkanlığına karşın birtakım çevreler tarafınca hiç tanınmıyordu. Rakibi ise kurt siyasetçi Ali Ekber Haşimi Rafsancani’ydi. Reformcular, Ölçülü kanadın temsilcisi Cumhurbaşkanı Hatemi’nin yarım kalan ıslahat sürecini Rafsancani’nin devam ettireceğine inanıyordu. Üstelik Rafsancani, hem ABD ile münasebetlerin uygunlaştırılması için tekliflere açık olduğu iletisi veriyor tıpkı vakitte sistemin nasıl çalıştığını güzel biliyordu. Pekala, Rafsancani üzere daha evvel Cumhurbaşkanlığı yapmış (1989-1997) kuvvetli bir aday dururken Ahmedinejad nasıl seçildi?
Ahmedinejad selefi Hatemi ile…
Şehadet ve yoksulluk teması
Ahmedinejad, 2005’teki Cumhurbaşkanlığı seçimleri için hazırlanan son derece amatör bir görüntüde, İslam İhtilali’nin istekli milisleri Besiçleri gerisine almıştı. İran-Irak Savaşı’nda (1980-1988) şehit olan on binlerce insan yani “şehadet” Ahmedinejad’ın propagandasının fakat temalarından birisiydi. Örneğin, belediye başkanlığı sırasındaki tartışmalı tekliflerinden birisi de İran-Irak Savaşı şehitlerinin kemiklerini başşehrin en işlek yerlerine taşımaktı!
Ahmedinejad, cumhurbaşkanlığı için propaganda yaptığı devirde, kameralar masa ya da sandalyesi olmayan; ucuz halılar ve minderlerle kaplı konutunu gösteriyorlardı. Rakibi Rafsancani ise oldum muhtemel lüks bir hayat sürüyordu.
Ahmedinejad, kırsala ve kent fakirlerine yönelik söylemlerinde, bugüne kadar hak edip de alamadıklarını vaat ediyordu. Ancak kast ettiği Batı tipi toplumsal demokrasi değildi. Batının tesirlerinden arındırılmış bir İslami idare hayali vardı. Fakirlere besin yardımı programları da icraatlarını tamamlayan bir öge oldu.
Ahmedinejad fakir oylarını aldı
Ahmedinejad giysisi, tutumu ve hayat şartlarıyla kırsala ve kentin fakirlerine “ben de sizdenim” iletisi veriyordu. Onların anlayacağı lisandan konuşuyordu. Üzerinde daima birebir beyaz mont vardı. (Eski İran Cumhurbaşkanı bakılırsavdeki son yılında herkesi şaşırtarak âlâ kumaştan ekip elbise giymeye başladı!)
Ahmedinejad, Belediye Lideri iken başşehrin en önde gelen gazetesi Hemşeri’nin yöneticiliğini ele geçirmiş, gazeteyi siyasi programının odak noktalarından biri haline getirmişti.
“İki yetmez, daha hayli çocuk”
Ahmedinejad, 2005’te cumhurbaşkanlığına birinci sefer seçildikten daha sonra yeni evli çiftlerin iş ve konut edinebilmeleri için 1.3 milyar dolarlık “İmam İstek Aşk Fonu”nu yürürlüğe koymuştu. Fon, petrol gelirinden besleniyordu. Enflasyon süratle tırmanırken, işsizlik rakkamları doruk yapmışken ve de petrol kaynakları seçimlerde oy uğruna çarçur edilirken, Ahmedinejad beklenmedik çıkışlarından birisini daha yaptı. Daha fazla çocuk yapılması için İran’daki mevcut nüfus planlaması programından vazgeçilmesi davetinde bulundu. “Ben ‘iki çocuk kâfi denmesine karşıyım. Ülkemiz bundan daha fazla çocuğu yetiştirecek kapasiteye sahiptir. Hatta 120 milyon insanı barındırabilir.” (İran’ın bu biçimde ki nüfusu 70 milyon!)
halbuki İran 2006 yılının sonuna gelindiğinde, doğum denetim programını en başarılı uygulayan ülkeler içinde yer alıyordu. Ahmedinejad, bu başarılı programı değiştirmeye kalkınca muhafazakâr çevrelerden bile karşı çıkanlar oldu. Meclis’te bulunan muhafazakâr bir bayan milletvekili Cumhurbaşkanı’nın latife yaptığını ve söylemiş olduklerinin kendi şahsî niyetleri olduğunu söyleme muhtaçlığı duydu.
Reformcu İtimad-ı Ulusal gazetesi, Ahmedinejad’ın kelamlarının insanı şaşkınlığa düşürdüğünü yazarak, “Öyle görünüyor ki Cumhurbaşkanı tuhaf açıklamalarla manşetleri daima meşgul etmek istiyor” diye yorumda bulundu. Bu tartışmalı ve bilim dışı tabirlerin faturasını İran halkının ödeyeceği hatırlatıldı.
Al gülüm ver gülüm
Ahmedinejad mesleğinin birinci senelerından itibaren kendisine ileride takviye olacağını düşündüğü kişi ve kurumlara kesenin ağzını açmış onlara çeşitli jestler yapmıştı. Örneğin, Tahran belediye başkanlığı sırasında, projelerin birçoklarını İhtilal Muhafızları’na vererek bu kurumun askeri-endüstriyel bir dev haline gelmesine şuurlu olarak katkıda bulunmuştur. İhtilal Muhafızları da, Ahmedinejad’ın Belediye Başkanlığı sırasında, yalnızca fiziki imkanları değil bütçeden fonları Ahmedinejad’ın hizmetine sunmuştu.
İhtilal Muhafızları ile bu sıkı bağ Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanlığı sırasında da sürmüş; Muhafızlar özelleştirme furyasının kaymağını yiyerek ulusal iktisattaki rollerini perçinlemişlerdir. Ahmedinejad, cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturduğu birinci aylarda milyar dolarlık projeleri ihale kurallarını “by-pass” ederek İhtilal Muhafızları’na verdi. Bu projeler içinde, kilometrelerce uzanan doğalgaz sınırı inşası, hudut ötesine de taşan doğalgaz alanlarının açılması, Tahran metrosunun iki çizgisinin inşası da bulunuyordu.
Ahmedinejad’ın Cumhurbaşkanlığıyla kırsalda ya da kentlerin fakir mahallelerinde yaşayan ve uzun müddettir kenara itilmiş olan muhafazakârların sahneye çıkmasına fırsat verileceği düşünülüyordu. Ahmedinejad’ı destekleyenler, “İran-Irak Savaşı’nda kendilerinin savaştığını, şehitlerin onlardan olduğunu söyleyip iktidarın kendi hakları olduğunu” sav ediyorlardı.
Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanı olmasının perde ardında en üst seviyedeki siyasi hesaplar da vardı elbette. Öncelikle Dini Başkan Ali Hamaney, Rafsancani üzere kurt bir siyasetçiyle kıyaslandığında Ahmedinejad’ın “daha kolay yönetim edilir” olduğunu düşündü. Hamaney’in Rafsancani’ye özel bir görüşmede “aday olma” dediği yazıyor. Muhafazakârlar, Hatemi’nin sekiz yıllık idaresinin akabinde tekrar reformculara talih vermemeye, reformcular ise en azından yarım kalan ıslahat sürecini yeni reformcu bir adayla devam ettirmeye kararlıydılar. 2005 seçimleri bu açıdan kritikti.
Ancak kestirimlerin bilakis reformcuların adayı Rafsancani değil Ahmedinejad cumhurbaşkanı oldu! 17 Haziran 2005 günü Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuçları açıklanırken değişik olaylar yaşandı. Altı milyon oy, evet yanlış duymadınız altı milyon dev ekranda bir an göründü, daha sonra yok oldu daha sonra bir daha ortaya çıktı. Ve işte bu bir görünüp bir kaybolan oylar seçimlerin bahtını belirledi.
Dini Başkan Hamaney, 2009’daki seçimlerde Ahmedinejad’a takviyesini yineladı. Fakat Ahmedinejad’ın ikinci sefer oturduğu cumhurbaşkanlığı koltuğunda vazife müddeti bitmeden ikilinin ortasına kara kedi girdi. Ahmedinejad 2005 yılında toplumsal adalet ve petrol satışlarından gelirlerin bütün İranlılar içinde dağılımını önnazarann sloganlar ile iktidara gelmişti. Fakat, Batı ile nükleer müzakereleri etkisiz hale getiren dış siyaseti yüzünden yaptırımlar arttı ve ağırlaştı. Bunun içerideki bir yansıması yüzde 40’ları aşan enflasyon, milyonlarca işsiz, daima artan besin meblağları oldu. İran’da son sekiz yılda üretim ve ihracat hacmi azaldı. O denli ki, Ahmedinejad’ın isminden cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Hasan Manevî, İran iktisadının son iki yılda 1980’li senelerdaki İran-Irak savaşından bu yana bu kadar küçüldüğünü açıklamıştı. Yani, Ahmedinejad’ın “halefine” bıraktığı iktisat derin bir kriz ortasındaydı
Ahmedinejad, Cumhurbaşkanıyken Mayıs 2013’te yani daha bakılırsav mühletinin bitmesi beklenmeden İhtilal Muhafızları İstihbarat Ünitesi Lideri, Hamaney’in istihbarat ünitesi Lideri, Hamaney’in oğlu Mücteba Hamaney ve bir başsavcı tarafınca yedi saat sorgulandı. Cumhurbaşkanlığı biter bitmez söze çağrıldı (Haziran 2013). Ahmedinejad hakkında hem belediye başkanlığı sırasında birebir vakitte cumhurbaşkanlığı sırasında yaptığı harcamalardan dolayı da yolsuzluk tezleri da gündemi daima meşgul etti.
| Mehdi’yi beklerken siyaset Mehdi inancı birfazlaca din ve mezhepte vardır lakin Şiilikte’teki yeri başkadır. Küçük yaşta gaip (saklı) olan 12. İmam’ın kurtarıcı (Mehdi-İmamı zaman) olarak geri döneceğine inanılır. Şiiliğin Necef ekolündeki üzere kimi başkanlarına bakılırsa din adamları Mehdi gelene kadar beklemeli ve siyasetten uzak durmalıydılar. Lakin Humeyni onlardan değildi. Kendisi, “Mehdi gelene kadar onun yetkilerini bir daha onun ismine kullanma yani Mehdi’ye vekalet etmek” manasına gelen “velayet-i fakih” teorisini hayata geçirdi. Bırakın siyasetten uzak durmayı tarihin gördüğü en hırslı siyasetçilerden birisiydi. Ahmedinejad’a dönecek olursak, sakin imajının aksine ortasında volkanlar patlıyordu. Günde 20 saat çalışıp başındaki İslam-mehdi inancını hayata geçirmeye çalışıyordu. Cumhurbaşkanlığının birinci günlerinde konuşmalarını Mehdi’nin erken gelmesi için yapılan duayla açıyordu. Bir nevi Mehdi’nin dönüşü için yolu hazırlıyordu. Ahmedinejad, üniversite senelerında Humeyni’nin bir neferi olsa da “Mehdi’nin beklenmesi ve her şeyin ona nazaran hazırlanması gerektiğini” savunan gizemli Hüccetiye Tarikatı’ndan hiç kopmadı. Humeyni, İslam İhtilali’nden (1979) dört yıl daha sonra yani 1983’te Hüccetiye Tarikatı’nı “sapkınlık” olarak niteleyerek yasaklamıştı. Daha doğrusu, Humeyni’nin bu buyruğu üzerine tarikat tabiatıyla faaliyetlerine son verdi ve dağıldığını ilan etti. Lakin kimi üyelerinin etkin olmaya devam ettiği söylentileri hiç bitmedi! Kendileri doğrulamasa da eski İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ve kabinesinin 2005’teki seçimlerden daha sonra Mehdi’nin dönüşü için çalışacaklarına dair bir muahede imzaladıkları ve Kum’daki Cemkeran Mescidi’ne gönderdikleri de ileri sürüldü. Kum’daki Cemkeran Camii Ahmedinejad, 2005’te cumhurbaşkanı seçildikten daha sonra İran’ın nükleer projelerini anlatmak üzere Birleşmiş Milletler’e (BM) gitmiş ve Genel Konsey’e hitaben yaklaşık yarım saat süren bir konuşma yapmıştı. Ahmedinejad İran’a dönüşünde, “BM’deki konuşma sırasında kendisini bir parıltının çevrelediğini ve dinleyicilerin gözlerini kırpmadan konuşmasını dinlediklerini söylemiş”; bu öykü, Kum’da tahminen de bir tıp “sınır ihlali” olarak görüldüğünden çok beğenilmemiştir. Hakikaten din başkanlarından oburunun İslam’dan, Allah’tan ve başka tüm kutsallıklardan güç alması yahut aldığını düşünmesi, aklıselim ile değerlendirilebilecek ihtimallerden biri değildir. Yani, özetle peygamber sülalesinden geldiğine inanılan Ayetullahlar dururken Ahmedinejad kendisini nasıl kutsal ilan edebilirdi ki? İşte, son seçimde adaylık müracaatının reddedilmesine bütün bunların tesirli olduğunu söylemek yanlış olmaz. |
“Ahmedinejad: The Secret History of Iran’s Radical Leader “,Kasra Naji, London, New York: I.B Tauris, 2008.