Dünyanın en tanınmış şirket yöneticilerinden birinin tutuklanması daha sonra da dramatik kaçışının gerisinde inanılmaz bir entrika ağı yatıyor.
Nissan şirketinin eski CEO’su Carlos Ghosn’un 2018 yılındaki görkemli düşüşü, dünyanın dört bir yanında medya manşetlerine yansımıştı. Bir yılı aşkın bir süre daha sonra Japonya’dan gözüpek kaçış hikayesi de birebir ölçüde ilgi topladı.
Ravinder Passi bütün bu olayları yakından izleme ayrıcalığına sahipti. Nissan’ın dünya çapında en kıdemli avukatı olan Passi kurumsal çöküşü “delilerin akıl hastanesini ele geçirişi” diye tanımlıyor.
Carlos Ghosn tutuklandığı sırada 45 yaşında Britanya vatandaşı bir avukat olan Passi, Nissan’ın dünya çapında baş hukuk danışmanlığını yürütüyor ve 250 kişilik hukuk takımına liderlik ediyordu. Ghosn ile ilgili soruşturmaya katılması istendi.
Hala, eski CEO’nun, Japonya’da kendisine yöneltilen savlarla ilgili olarak hatalı olup olmadığı konusunda hiç bir fikri olmadığını söylüyor. Fakat Nissan içerisindeki uyumsuzluk ve yetersizlikle ilgili fazlaca kelamı var.
Şirketin ortasında gördüğü yanlışları duyurma eforlarının kendisine maliyetinin epeyce ağır olduğunu, daha geri bir misyona alınıp daha sonra Nissan’dan atıldığını, Japon savcılar tarafınca meskeninin basıldığını ve sekiz yıl kaldığı ülkeden ayrılmak zorunda kaldığını ileri sürüyor.
Neler olmuştu?
2018 yılı Kasım ayında Nissan’ın üst seviye yöneticileri bir tuzak kuruyor. “Jet sosyete” mensubu CEO ve en yakın yardımcısı Greg Kelly’yi ivedilikle üst seviye bir toplantıya katılmak üzere Tokyo’ya çağırıyorlar.
Ghosn, Tokyo Haneda havaalanına indiği anda tutuklanıyor ve hasılatlarını tam olarak beyan etmemek dahil birtakım mali suçlamalar getiriliyor. Savcılar şahsen Nissan tarafınca temin edilen bilgilere dayanarak hareket ediyorl. Bunların büyük bir kısmı da Ghosn’un özel kalemi Hari Nada tarafınca teslim ediliyor.
Ghosn, Nada ve İcra Konseyi Lideri Hiroto Saikawa ile bir kısım üst seviye hükümet yetkilileri tarafınca kurulan bir kumpasın kurbanı olduğunu ileri sürüyor.
Bu kumpasın Nissan ile Fransız ortağı Renault içindeki birleşmeyi engellemek için kurulduğunu, zira birleşmenin Fransız hissedarlara fazla denetim vereceğinden korkulduğunu söylüyor.
Bu suçlamalar, Nissan şirketi ve sonrasındasında şirketten ayrılan İcra Şurası Lideri Saikawa tarafınca defaatle reddedildi.
Ravinder Passi, Nissan içerisinde, planlanan tutuklamadan haberdar olan birkaç bireyden bir tanesiydi. Lakin daha o etapta dahi süreçle ilgili derin bir rahatsızlık ortasında olduğunu söylüyor.
“Hari Nada’nın odasına çağırıldım ve orada bana dramatik bir tutuklama yaşanacağı anlatıldı. Kamuoyunda en büyük yankıyı uyandıracak biçimde ayarlanmıştı”diyor.
“Birini olaylı bir biçimde tutuklatmak için, ona palavra söyleyerek, bir ülkenin yetkili olduğu yargı alanına girmesini sağlamak aslına bakarsanız olan biten hakkında epey şey söylüyor” diye ekliyor.
Passi, Ghosn aleyhine kullanılmak üzere bilgi toplayıp savcılara veren özel kalem müdürü Hari Nada’nın aslına bakarsan bunun karşılığında kendisi için yargı muafiyeti aldığını da söylüyor.
Bu muafiyet mutabakatını yapmaya mecburdu; zira savcıların yasa dışı olduğunu ileri sürdükleri ve Ghosn’un tutuklanmasının tüzel temelini oluşturan mali düzenlemeleri şahsen Nada hazırlamıştı.
Passi bunun hayli önemli bir sorun olduğunu söylüyor.
“Alarm zilleri çabucak çalmaya başlıyordu. Hata teşkil ettiği söylenen faaliyetlere karışan birinin soruşturmanın haricinde tutulması, suçlanmaması gerekiyordu.”
Kendi güvenliğinden tasa duymaya başladı
OIaylar geliştikçe daha da tuhaf şeyler olmaya başladı. Medyaya hayli fazla “haber” sızdırılıyordu. Passi bu sızıntılarda Ghosn’un daima belirli bir zan ile anıldığını ve daima Nissan’ın korunduğunu söylüyor. Bu ayrıntıların direkt doğruya o sırada Nada tarafınca yönetilen CEO’nun ofisinden geldiğini ve kimilerinin “fazlaca gizli” olduğunu da söylüyor.
Soruşturmadan kaynaklanan diğer problemler da vardı ve bunlar yalnızca Nada’nın değil İcra Şurası Lideri Saikawa’nın da yasa dışı olduğu söylenen ödeme düzenlemelerinin altına imzasını koyduğuna işaret ediyordu. Saikawa bunu ondan sonrasında mahkemede kabul edecekti.
Bu meseleleri keşfeden Ravinder Passi kendi güvenliğinden dert duymaya başladı. Şirketin iki Japon olmayan yöneticisinin bir kumpasla ülkeye getirilmesi ve tutuklanarak hapsedilmesine şahit olduktan daha sonra, bildiklerini anlatırsa başına geleceklerden korkmaya başladığını söylüyor.
bir daha de artık “savunulamayacak bir şeyi savunamadı” ve evvel Nissan’ın iç teftiş komitesinin liderine bir mektup yazdı. Bundan daha sonra şirketin bağımsız yöneticileriyle temasa geçti.
Yaptığı müracaatlar konusunda hiç bir adım atılmadı ve onun yerine Passi’ye karşı ‘gaslighting’ diye tanımladığı her şebir daha kuşkuyla yaklaşılan bir tavır izlenmeye başlandı. Ghosn soruşturmasından alındı ve neredeyse bütün bakılırsavlerinden azledildi.
Nissan İdare Heyeti’nde hasımlık ve hesaplaşma Carlos Ghosn’un tutuklanmasıyla sona ermedi.
Şirketin biroldukca yabancı yöneticisi bakılırsavi bırakmaya başladı. Bunlar içinde Ghosn’un yakını olarak bilinen Jose Munoz da vardı. 2019 Eylül ayına gelindiğinde kendisine yasal olmayan fazladan ödemeler yapıldığını kabul eden CEO Hiroto Saikawa da koltuğundan oldu.
Lakin üstteki değişim Ravinder Passi üstündeki baskıları azaltmadı. 2020 Mayıs’ında Nissan, Ravinder Passi’ye birkaç gün ortasında Japonya’yı terk etmesi buyruğunu verdi. Ayrılmaya hazırlandığı sırada konutuna savcılar ve Nissan yetkililerinin katıldığı bir baskın yapıldı. Baskına polis de eşlik ediyordu.
Karısı Sonia ve dört küçük kız çocuğunun bulunduğu konuta yapılan baskında bilgisayarı ile şirkete ilişkin telefonuna el kondu. Bilgisayarında Nissan yöneticilerinin “uygunsuz ve fazlaca kötü” davranışlarına dair deliller bulunduğunu söylüyor.
Ravinder Passi artık Nissan çalışanı değil. Geçen yıl Japonya’daki üst seviye işinden alınarak İngiltere’de gorevlendirilmişti. Daha evvel 250 kişilik bir grubun liderliğini yaparken, İngiltere’de iki yardımcıyla çalışıyordu. Kısa müddet daha sonra da işten büsbütün atıldı ve akabinde Nissan’ı “haksız işten çıkarma”suçlaması ile iş mahkemesine götürdü.
‘Gerçek üstü bir deneyim’
Hari Nada’yı hala şirkette çalıştıran Nissan, Passi’nin argümanları hakkında BBC tarafınca sıralanan soruları yanıtlamaktan devam eden bir tüzel sürecin kesimi olduğu sebebi öne sürülerek kaçındı.
Fakat şirket, Carlos Ghosn hakkında yürütülen iç soruşturmanın “titiz ve kapsamlı” olduğunda ısrar etti ve Ghosn’un bilerek ve isteyerek bakılırsavini önemli biçimde berbata kullandığı ve şirketin etik kurallarını ihlal ettiği konusunda “kuvvetli ve ikna edici” kanıtlar bulunduğunu kaydetti.
Motorlu araç firması ayrıyeten bu hadiseden daha sonra idare yapılanmasını daha bağımsız ve şeffaf hale getirmek suretiyle pekiştirdiğini ve iç kontrol süreçlerini tahkim ettiğini de söylemiş oldu.
Ravinder Passi geriye baktığında Nissan’daki tecrübesini “gerçek üstü” diye niteliyor. Hala yaşananları çözemediğini de ekliyor.
Sonuçta şirketlerin üst seviye yöneticilerini sık sık değiştirdiklerini fakat bunun nadiren Carlos Ghosn olayında olduğu üzere dolambaçlı ve teatral bir biçimde gerçekleştiğini söylüyor.
Nissan şirketinin eski CEO’su Carlos Ghosn’un 2018 yılındaki görkemli düşüşü, dünyanın dört bir yanında medya manşetlerine yansımıştı. Bir yılı aşkın bir süre daha sonra Japonya’dan gözüpek kaçış hikayesi de birebir ölçüde ilgi topladı.
Ravinder Passi bütün bu olayları yakından izleme ayrıcalığına sahipti. Nissan’ın dünya çapında en kıdemli avukatı olan Passi kurumsal çöküşü “delilerin akıl hastanesini ele geçirişi” diye tanımlıyor.
Carlos Ghosn tutuklandığı sırada 45 yaşında Britanya vatandaşı bir avukat olan Passi, Nissan’ın dünya çapında baş hukuk danışmanlığını yürütüyor ve 250 kişilik hukuk takımına liderlik ediyordu. Ghosn ile ilgili soruşturmaya katılması istendi.
Hala, eski CEO’nun, Japonya’da kendisine yöneltilen savlarla ilgili olarak hatalı olup olmadığı konusunda hiç bir fikri olmadığını söylüyor. Fakat Nissan içerisindeki uyumsuzluk ve yetersizlikle ilgili fazlaca kelamı var.
Şirketin ortasında gördüğü yanlışları duyurma eforlarının kendisine maliyetinin epeyce ağır olduğunu, daha geri bir misyona alınıp daha sonra Nissan’dan atıldığını, Japon savcılar tarafınca meskeninin basıldığını ve sekiz yıl kaldığı ülkeden ayrılmak zorunda kaldığını ileri sürüyor.
Neler olmuştu?
2018 yılı Kasım ayında Nissan’ın üst seviye yöneticileri bir tuzak kuruyor. “Jet sosyete” mensubu CEO ve en yakın yardımcısı Greg Kelly’yi ivedilikle üst seviye bir toplantıya katılmak üzere Tokyo’ya çağırıyorlar.
Ghosn, Tokyo Haneda havaalanına indiği anda tutuklanıyor ve hasılatlarını tam olarak beyan etmemek dahil birtakım mali suçlamalar getiriliyor. Savcılar şahsen Nissan tarafınca temin edilen bilgilere dayanarak hareket ediyorl. Bunların büyük bir kısmı da Ghosn’un özel kalemi Hari Nada tarafınca teslim ediliyor.
Ghosn, Nada ve İcra Konseyi Lideri Hiroto Saikawa ile bir kısım üst seviye hükümet yetkilileri tarafınca kurulan bir kumpasın kurbanı olduğunu ileri sürüyor.
Bu kumpasın Nissan ile Fransız ortağı Renault içindeki birleşmeyi engellemek için kurulduğunu, zira birleşmenin Fransız hissedarlara fazla denetim vereceğinden korkulduğunu söylüyor.
Bu suçlamalar, Nissan şirketi ve sonrasındasında şirketten ayrılan İcra Şurası Lideri Saikawa tarafınca defaatle reddedildi.
Ravinder Passi, Nissan içerisinde, planlanan tutuklamadan haberdar olan birkaç bireyden bir tanesiydi. Lakin daha o etapta dahi süreçle ilgili derin bir rahatsızlık ortasında olduğunu söylüyor.
“Hari Nada’nın odasına çağırıldım ve orada bana dramatik bir tutuklama yaşanacağı anlatıldı. Kamuoyunda en büyük yankıyı uyandıracak biçimde ayarlanmıştı”diyor.
“Birini olaylı bir biçimde tutuklatmak için, ona palavra söyleyerek, bir ülkenin yetkili olduğu yargı alanına girmesini sağlamak aslına bakarsanız olan biten hakkında epey şey söylüyor” diye ekliyor.
Passi, Ghosn aleyhine kullanılmak üzere bilgi toplayıp savcılara veren özel kalem müdürü Hari Nada’nın aslına bakarsan bunun karşılığında kendisi için yargı muafiyeti aldığını da söylüyor.
Bu muafiyet mutabakatını yapmaya mecburdu; zira savcıların yasa dışı olduğunu ileri sürdükleri ve Ghosn’un tutuklanmasının tüzel temelini oluşturan mali düzenlemeleri şahsen Nada hazırlamıştı.
Passi bunun hayli önemli bir sorun olduğunu söylüyor.
“Alarm zilleri çabucak çalmaya başlıyordu. Hata teşkil ettiği söylenen faaliyetlere karışan birinin soruşturmanın haricinde tutulması, suçlanmaması gerekiyordu.”
Kendi güvenliğinden tasa duymaya başladı
OIaylar geliştikçe daha da tuhaf şeyler olmaya başladı. Medyaya hayli fazla “haber” sızdırılıyordu. Passi bu sızıntılarda Ghosn’un daima belirli bir zan ile anıldığını ve daima Nissan’ın korunduğunu söylüyor. Bu ayrıntıların direkt doğruya o sırada Nada tarafınca yönetilen CEO’nun ofisinden geldiğini ve kimilerinin “fazlaca gizli” olduğunu da söylüyor.
Soruşturmadan kaynaklanan diğer problemler da vardı ve bunlar yalnızca Nada’nın değil İcra Şurası Lideri Saikawa’nın da yasa dışı olduğu söylenen ödeme düzenlemelerinin altına imzasını koyduğuna işaret ediyordu. Saikawa bunu ondan sonrasında mahkemede kabul edecekti.
Bu meseleleri keşfeden Ravinder Passi kendi güvenliğinden dert duymaya başladı. Şirketin iki Japon olmayan yöneticisinin bir kumpasla ülkeye getirilmesi ve tutuklanarak hapsedilmesine şahit olduktan daha sonra, bildiklerini anlatırsa başına geleceklerden korkmaya başladığını söylüyor.
bir daha de artık “savunulamayacak bir şeyi savunamadı” ve evvel Nissan’ın iç teftiş komitesinin liderine bir mektup yazdı. Bundan daha sonra şirketin bağımsız yöneticileriyle temasa geçti.
Yaptığı müracaatlar konusunda hiç bir adım atılmadı ve onun yerine Passi’ye karşı ‘gaslighting’ diye tanımladığı her şebir daha kuşkuyla yaklaşılan bir tavır izlenmeye başlandı. Ghosn soruşturmasından alındı ve neredeyse bütün bakılırsavlerinden azledildi.
Nissan İdare Heyeti’nde hasımlık ve hesaplaşma Carlos Ghosn’un tutuklanmasıyla sona ermedi.
Şirketin biroldukca yabancı yöneticisi bakılırsavi bırakmaya başladı. Bunlar içinde Ghosn’un yakını olarak bilinen Jose Munoz da vardı. 2019 Eylül ayına gelindiğinde kendisine yasal olmayan fazladan ödemeler yapıldığını kabul eden CEO Hiroto Saikawa da koltuğundan oldu.
Lakin üstteki değişim Ravinder Passi üstündeki baskıları azaltmadı. 2020 Mayıs’ında Nissan, Ravinder Passi’ye birkaç gün ortasında Japonya’yı terk etmesi buyruğunu verdi. Ayrılmaya hazırlandığı sırada konutuna savcılar ve Nissan yetkililerinin katıldığı bir baskın yapıldı. Baskına polis de eşlik ediyordu.
Karısı Sonia ve dört küçük kız çocuğunun bulunduğu konuta yapılan baskında bilgisayarı ile şirkete ilişkin telefonuna el kondu. Bilgisayarında Nissan yöneticilerinin “uygunsuz ve fazlaca kötü” davranışlarına dair deliller bulunduğunu söylüyor.
Ravinder Passi artık Nissan çalışanı değil. Geçen yıl Japonya’daki üst seviye işinden alınarak İngiltere’de gorevlendirilmişti. Daha evvel 250 kişilik bir grubun liderliğini yaparken, İngiltere’de iki yardımcıyla çalışıyordu. Kısa müddet daha sonra da işten büsbütün atıldı ve akabinde Nissan’ı “haksız işten çıkarma”suçlaması ile iş mahkemesine götürdü.
‘Gerçek üstü bir deneyim’
Hari Nada’yı hala şirkette çalıştıran Nissan, Passi’nin argümanları hakkında BBC tarafınca sıralanan soruları yanıtlamaktan devam eden bir tüzel sürecin kesimi olduğu sebebi öne sürülerek kaçındı.
Fakat şirket, Carlos Ghosn hakkında yürütülen iç soruşturmanın “titiz ve kapsamlı” olduğunda ısrar etti ve Ghosn’un bilerek ve isteyerek bakılırsavini önemli biçimde berbata kullandığı ve şirketin etik kurallarını ihlal ettiği konusunda “kuvvetli ve ikna edici” kanıtlar bulunduğunu kaydetti.
Motorlu araç firması ayrıyeten bu hadiseden daha sonra idare yapılanmasını daha bağımsız ve şeffaf hale getirmek suretiyle pekiştirdiğini ve iç kontrol süreçlerini tahkim ettiğini de söylemiş oldu.
Ravinder Passi geriye baktığında Nissan’daki tecrübesini “gerçek üstü” diye niteliyor. Hala yaşananları çözemediğini de ekliyor.
Sonuçta şirketlerin üst seviye yöneticilerini sık sık değiştirdiklerini fakat bunun nadiren Carlos Ghosn olayında olduğu üzere dolambaçlı ve teatral bir biçimde gerçekleştiğini söylüyor.