Dünya genelinde Covid-19 hadiselerinde artış görülüyor.
Delta ve Omicron varyantlarının birleşimi niçiniyle ABD, Fransa, İngiltere, Arjantin, Brezilya ve biroldukca öteki ülkede rekor olay sayıları görülüyor.
Bilim insanları, tabipler ve sıhhat kuruluşları, dünya genelinde enfeksiyona karşı koruduğu test edilen ve kanıtlanan çeşitli aşılara güvenmeye devam ediyor.
Aşıların, pandeminin denetim altına alınmasında ne kadar tesirli olduklarını inceledik:
ABD, Fransa ve İngiltere üzere ülkelerdeki rekor yeni hadise sayıları düşünüldüğünde, aşıların aktifliği bir daha toplumsal medyada tartışma konusu oldu.
Kimi kullanıcılar, aşıları teşvik için birtakım yetkili makamların aldığı tedbirleri eleştirirken, kimileri da aşıların potansiyel yan tesirlerinden şikayetçiydi.
Şu ana dek görülen en önemli yan tesirler yavaşça ve birkaç gün ortasında zaten geçiyor. En önemli şikayetler içinde aşı yerinde kızarıklık ve ağrı, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, kas ağrıları, ürperme ve mide bulantısı geliyor.
Anaflaktik şok, kan pıhtılaşması, kalp zarı ve kalp kası iltihabı üzere daha önemli yan tesirler, sıhhat yetkilileri tarafınca ‘nadir’ diye tanımlanıyor. Aşı yapmanın faydalarının, risklere ağır bastığını düşünüyorlar.
Mevcut aşıların aktifliğini ve aşılıların hastalığa yakalanıp bulaştırmalarını çocuk hastalıkları ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı Renato Kfouri ile konuştuk.
Kfouri, Pfizer, AstraZeneca, Jannsen ve öteki birinci dalga aşıların, hastaneye yatışlara ve ölümlere niye olan hastalığın ağır geçirilmesi riskini azaltmayı amaçladığını söylüyor.
Brezilya Aşı Vakfı’nın yöneticisi de olan Kfouri “Aşılar, orta şiddette, yavaşça ya da belirtisiz Covid’den çok, daha ağır hallerine karşı daha yeterli korur. Hastalık ne kadar ağırsa, aktifliği o kadar büyük olur” diyor.
Yani aşı geliştirenlerin en önemli hedefi asla enfeksiyonun kendisini durdurmak olmadı. Koronavirüsün işgalini bedene daha zararsız hale getirmeyi amaçladılar.
Tıpkı mantık, on yıllardır yapılan grip aşısı için de geçerli.
Yılda bir kere yapılan grip aşısının en önemli hedefi enfeksiyonu engellemek değil. Lakin aşı, çocuklar, gebe bayanlar ve yaşlılar üzere tehdide açık kümelerde sıkça görülen şikayetleri önlüyor.
Daha geniş bir açıdan bakacak olursak, hastalığın ağır biçimde geçirilmesinin önlenmesi tüm sıhhat sistemini direkt etkiliyor. Teneffüs enfeksiyonlarının ağır geçirilmesini önlemek hem de, daha az kalabalık acil servisler, ağır bakım ünitelerinde daha hayli yatak ve sıhhat sisteminin hastaları düzgün bir biçimde tedavi edebilmesi için daha epey vakit manasına geliyor.
Datalar de aşıların bu rolü epey yeterli oynadığını gösteriyor. Commonwealth Fonu’na bakılırsa Kasım 2021 prestijiyle koronavirüs aşıları yalnızca ABD’de 1,1 milyon vefatı ve 10,3 milyon hastaneye yatışı önledi.
Avrupa Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (ECDC) ve Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), aşılamanın başlamasından bu yana 33 ülkede 60 yaşın üstündeki 470 bin kişinin ömrünün kurtarıldığını varsayım ediyor.
Mevcut durumun açıklaması ne?
Aşılılar içindeki hadiselerin ve bir daha enfeksiyonların son devirde arttığı reddedilemez bir gerçek ve bu durum üç faktörle açıklanabilir.
Birincisi sıradan: Beşerler genelde Yeni Yıl ve Noel periyodunda bir ortaya geliyor. Bu da koronavirüs bulaşma riskini artırıyor.
İkincisi, dünyanın kimi yerlerindeki birinci dozların üzerinden neredeyse bir yıl geçmişken, uzmanlar aşıdan daha sonra Covid-19 bağışıklığının sonsuza dek sürmediğini gördüler.
Kfouri “zaman içinde, muhafaza düzeyinin düştüğünü gördük. Bu düşme aşının çeşidine ve bireyin yaşına bağlı olarak daha az ya da fazlaca olacak” diye açıklıyor:
“Bu da üçüncü dozu yapmanın gerekliliğinin altını çizdi. birinci vakit içinderda yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskı altında olanlar için, çabucak sonrasında da tüm bir yetişkin nüfusa…”
Getty Images
Üçüncü faktörse, daha bulaşıcı ve aşılar ya da daha evvel Covid-19 geçirilmesiyle elde edilen bağışıklığa karşı daha tesirli Omicron varyantının gelişi oldu.
Kfouri “Bu durumda, aşılıların enfekte olması nitekim sık görülen bir durum olarak algılanmalı ve bu durumla yaşamayı öğrenmeliyiz” diyor.
“İyi ki Covid olaylarındaki son artış, daha az hastaneye yatış ve vefatla sonuçlandı. Bilhassa de aşılılarda. Aşı, beklendiği üzere hastalığın en ağır hallerine karşı muhafaza sağlamaya devam ediyor.”
New York sıhhat sisteminden gelen tablolar da aşıların aktifliğini uygulamada net bir biçimde gösteriyor. Aşılılar ve aşısızlar içindeki enfeksiyon, hastaneye yatma ve vefat oranlarındaki artışı gözler önüne seriyor.
Aralık ayında kentteki olaylar, hastaneye yatışlar ve vefatlar, aşısızlar (mor çizgi) içinde keskin bir biçimde yükselirken aşılılarda (turuncu çizgi) genel olarak birebir kalıyor. Bu durum aşağıdaki üç grafikte görülebilir:
Birinci tabloda, New York’ta Aralık ayının sonuna hakikat olay sayısındaki artışın ne kadar hızlandığı ve bildirilen olaylar ortasındaki aşılı ve aşısız oranlarındaki büyük fark görülüyor.
İkinci grafikte ise aşısızlar içindeki hastaneye yatışlarda emsal bir artış nazaranbiliyoruz. Fakat bu durum aşılılarda görülmüyor. Aşılılarda da hastaneye yatış artsa da, aşısızlardaki artışa kıyasla fazlaca kısıtlı oldu.
Üçüncü grafikte, Aralık ayında New York’ta aşısızlar içindeki ölümlerin tertipli bir biçimde arttığını nazaranbiliyoruz. Aşılılarda ise tepeye 5 Aralık’la biten haftada ulaşılıyor ve ondan sonrasında düşmeye başlıyor.
Genel olarak, koronavirüs aşısı olanlarda daha az hadise, daha az hastaneye yatış ve daha az vefat görülüyor.
İngiltere Sıhhat ve Güvenlik Kurumu da geçtiğimiz günlerdeki bir raporunda misal bir sonuca ulaştı.
Raporda yer alan bir çalışma, Cambridge Üniversitesi’nde yapılmıştı ve bir kişinin Omicron varyantıyla enfekte olması halinde, üç doz aşıyı da yaptırmışsa, hastaneye yatış riskinin % 81 daha az olduğu kararına varılmıştı.
Kurumun kendi yaptığı ikinci bir araştırmaya göre üç doz aşı enfeksiyona karşı % 88 tesirli, lakin bu muhafazanın ne kadar süreceği ve gelecek aylarda öteki dozlara gerek olup olmayacağı belgisiz.
Kfouri için bütün bunlar, Omicron varyantı ve artan olay sayıları bağlamında aşının ehemmiyetini gösteren deliller:
“Nasıl olsa herkes hastalanacak diye aşıları yaptırmamak katiyen yanlış. Aşı, virüsü sıklıkla meskende tedavi edilebilecek daha sıradan bir hastalığa dönüştürmekte başarılı oluyor.
“Sadece nüfusun çocuklar da dahil yüksek oranda aşılanmasıyla pandemiden çıkabileceğiz. Ve temel paklık kurallarına uyarak, maske kullanarak, kalabalıkları önleyerek ve ellerimizi yıkayarak…”
Delta ve Omicron varyantlarının birleşimi niçiniyle ABD, Fransa, İngiltere, Arjantin, Brezilya ve biroldukca öteki ülkede rekor olay sayıları görülüyor.
Bilim insanları, tabipler ve sıhhat kuruluşları, dünya genelinde enfeksiyona karşı koruduğu test edilen ve kanıtlanan çeşitli aşılara güvenmeye devam ediyor.
Aşıların, pandeminin denetim altına alınmasında ne kadar tesirli olduklarını inceledik:
ABD, Fransa ve İngiltere üzere ülkelerdeki rekor yeni hadise sayıları düşünüldüğünde, aşıların aktifliği bir daha toplumsal medyada tartışma konusu oldu.
Kimi kullanıcılar, aşıları teşvik için birtakım yetkili makamların aldığı tedbirleri eleştirirken, kimileri da aşıların potansiyel yan tesirlerinden şikayetçiydi.
Şu ana dek görülen en önemli yan tesirler yavaşça ve birkaç gün ortasında zaten geçiyor. En önemli şikayetler içinde aşı yerinde kızarıklık ve ağrı, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, kas ağrıları, ürperme ve mide bulantısı geliyor.
Anaflaktik şok, kan pıhtılaşması, kalp zarı ve kalp kası iltihabı üzere daha önemli yan tesirler, sıhhat yetkilileri tarafınca ‘nadir’ diye tanımlanıyor. Aşı yapmanın faydalarının, risklere ağır bastığını düşünüyorlar.
Mevcut aşıların aktifliğini ve aşılıların hastalığa yakalanıp bulaştırmalarını çocuk hastalıkları ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı Renato Kfouri ile konuştuk.
Kfouri, Pfizer, AstraZeneca, Jannsen ve öteki birinci dalga aşıların, hastaneye yatışlara ve ölümlere niye olan hastalığın ağır geçirilmesi riskini azaltmayı amaçladığını söylüyor.
Brezilya Aşı Vakfı’nın yöneticisi de olan Kfouri “Aşılar, orta şiddette, yavaşça ya da belirtisiz Covid’den çok, daha ağır hallerine karşı daha yeterli korur. Hastalık ne kadar ağırsa, aktifliği o kadar büyük olur” diyor.
Yani aşı geliştirenlerin en önemli hedefi asla enfeksiyonun kendisini durdurmak olmadı. Koronavirüsün işgalini bedene daha zararsız hale getirmeyi amaçladılar.
Tıpkı mantık, on yıllardır yapılan grip aşısı için de geçerli.
Yılda bir kere yapılan grip aşısının en önemli hedefi enfeksiyonu engellemek değil. Lakin aşı, çocuklar, gebe bayanlar ve yaşlılar üzere tehdide açık kümelerde sıkça görülen şikayetleri önlüyor.
Daha geniş bir açıdan bakacak olursak, hastalığın ağır biçimde geçirilmesinin önlenmesi tüm sıhhat sistemini direkt etkiliyor. Teneffüs enfeksiyonlarının ağır geçirilmesini önlemek hem de, daha az kalabalık acil servisler, ağır bakım ünitelerinde daha hayli yatak ve sıhhat sisteminin hastaları düzgün bir biçimde tedavi edebilmesi için daha epey vakit manasına geliyor.
Datalar de aşıların bu rolü epey yeterli oynadığını gösteriyor. Commonwealth Fonu’na bakılırsa Kasım 2021 prestijiyle koronavirüs aşıları yalnızca ABD’de 1,1 milyon vefatı ve 10,3 milyon hastaneye yatışı önledi.
Avrupa Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (ECDC) ve Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), aşılamanın başlamasından bu yana 33 ülkede 60 yaşın üstündeki 470 bin kişinin ömrünün kurtarıldığını varsayım ediyor.
Mevcut durumun açıklaması ne?
Aşılılar içindeki hadiselerin ve bir daha enfeksiyonların son devirde arttığı reddedilemez bir gerçek ve bu durum üç faktörle açıklanabilir.
Birincisi sıradan: Beşerler genelde Yeni Yıl ve Noel periyodunda bir ortaya geliyor. Bu da koronavirüs bulaşma riskini artırıyor.
İkincisi, dünyanın kimi yerlerindeki birinci dozların üzerinden neredeyse bir yıl geçmişken, uzmanlar aşıdan daha sonra Covid-19 bağışıklığının sonsuza dek sürmediğini gördüler.
Kfouri “zaman içinde, muhafaza düzeyinin düştüğünü gördük. Bu düşme aşının çeşidine ve bireyin yaşına bağlı olarak daha az ya da fazlaca olacak” diye açıklıyor:
“Bu da üçüncü dozu yapmanın gerekliliğinin altını çizdi. birinci vakit içinderda yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskı altında olanlar için, çabucak sonrasında da tüm bir yetişkin nüfusa…”
Getty Images
Üçüncü faktörse, daha bulaşıcı ve aşılar ya da daha evvel Covid-19 geçirilmesiyle elde edilen bağışıklığa karşı daha tesirli Omicron varyantının gelişi oldu.
Kfouri “Bu durumda, aşılıların enfekte olması nitekim sık görülen bir durum olarak algılanmalı ve bu durumla yaşamayı öğrenmeliyiz” diyor.
“İyi ki Covid olaylarındaki son artış, daha az hastaneye yatış ve vefatla sonuçlandı. Bilhassa de aşılılarda. Aşı, beklendiği üzere hastalığın en ağır hallerine karşı muhafaza sağlamaya devam ediyor.”
New York sıhhat sisteminden gelen tablolar da aşıların aktifliğini uygulamada net bir biçimde gösteriyor. Aşılılar ve aşısızlar içindeki enfeksiyon, hastaneye yatma ve vefat oranlarındaki artışı gözler önüne seriyor.
Aralık ayında kentteki olaylar, hastaneye yatışlar ve vefatlar, aşısızlar (mor çizgi) içinde keskin bir biçimde yükselirken aşılılarda (turuncu çizgi) genel olarak birebir kalıyor. Bu durum aşağıdaki üç grafikte görülebilir:
Birinci tabloda, New York’ta Aralık ayının sonuna hakikat olay sayısındaki artışın ne kadar hızlandığı ve bildirilen olaylar ortasındaki aşılı ve aşısız oranlarındaki büyük fark görülüyor.
İkinci grafikte ise aşısızlar içindeki hastaneye yatışlarda emsal bir artış nazaranbiliyoruz. Fakat bu durum aşılılarda görülmüyor. Aşılılarda da hastaneye yatış artsa da, aşısızlardaki artışa kıyasla fazlaca kısıtlı oldu.
Üçüncü grafikte, Aralık ayında New York’ta aşısızlar içindeki ölümlerin tertipli bir biçimde arttığını nazaranbiliyoruz. Aşılılarda ise tepeye 5 Aralık’la biten haftada ulaşılıyor ve ondan sonrasında düşmeye başlıyor.
Genel olarak, koronavirüs aşısı olanlarda daha az hadise, daha az hastaneye yatış ve daha az vefat görülüyor.
İngiltere Sıhhat ve Güvenlik Kurumu da geçtiğimiz günlerdeki bir raporunda misal bir sonuca ulaştı.
Raporda yer alan bir çalışma, Cambridge Üniversitesi’nde yapılmıştı ve bir kişinin Omicron varyantıyla enfekte olması halinde, üç doz aşıyı da yaptırmışsa, hastaneye yatış riskinin % 81 daha az olduğu kararına varılmıştı.
Kurumun kendi yaptığı ikinci bir araştırmaya göre üç doz aşı enfeksiyona karşı % 88 tesirli, lakin bu muhafazanın ne kadar süreceği ve gelecek aylarda öteki dozlara gerek olup olmayacağı belgisiz.
Kfouri için bütün bunlar, Omicron varyantı ve artan olay sayıları bağlamında aşının ehemmiyetini gösteren deliller:
“Nasıl olsa herkes hastalanacak diye aşıları yaptırmamak katiyen yanlış. Aşı, virüsü sıklıkla meskende tedavi edilebilecek daha sıradan bir hastalığa dönüştürmekte başarılı oluyor.
“Sadece nüfusun çocuklar da dahil yüksek oranda aşılanmasıyla pandemiden çıkabileceğiz. Ve temel paklık kurallarına uyarak, maske kullanarak, kalabalıkları önleyerek ve ellerimizi yıkayarak…”