Namik
Aktif Üye
ROMA – Misket bombalarını yasaklayan uluslararası anlaşmanın hedefine ulaşmasını sağlamak için daha fazla küresel çabaya ihtiyaç var: ayrım gözetmeden hareket eden bu silahların neden olduğu acı ve zarara son vermek, diye yazıyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü. 30 Mayıs, Misket Bombalarına İlişkin Sözleşme’nin İrlanda’nın Dublin kentinde kabul edilmesinin 15. yıl dönümüdür.
Parça tesirli bombalar nasıl çalışır? Topçulardan, roketlerden, füzelerden ve uçaklardan ateşlenirler. Havada açılırlar ve geniş bir alana yüzlerce alt mühimmat veya daha küçük bombalar dağıtırlar. Bunların birçoğu yere çarptığında patlamaz ve bölgeler geri alınana kadar yıllarca ayrım gözetmeksizin yaralayabilen ve öldürebilen kalıntılar bırakır. Tıpkı anti-personel mayınlarında olduğu gibi.
Bu cihazların kullanımını yasaklayan Sözleşme. Anlaşma misket bombalarının kullanımını, üretimini, satın alınmasını, transferini ve stoklanmasını yasaklıyor ve tüm stokların imha edilmesini gerektiriyor. Sözleşmenin daha insancıl kuralları, ülkelerin misket bombası kalıntılarıyla kirlenmiş alanları temizlemesini ve mağdurlara yardım sağlamasını da gerektiriyor. Son yıllarda, Sözleşmeyi imzalayan ve onaylayan 123 Parsi tarafından herhangi bir suistimal veya ihlal olmamıştır. Ancak henüz katılmayan ülkeler parça tesirli bomba üretimine ara vermeden devam ediyor.
Ruslar ve Ukraynalılar tarafından kullanılan parça tesirli bombalar. Yakın tarihli bir rapor İnsan Hakları İzleme Örgütü Rus ordusunun, saldırının Şubat 2022’de başlamasından bu yana Ukrayna’da nasıl art arda misket bombası kullandığını ayrıntılarıyla anlatıyor. Saldırılar yüzlerce sivilin hayatına mal oldu ve evlere, hastanelere ve okullara zarar verdi. 8 Nisan 2022’de Kramatorsk’ta bir tren istasyonuna misket bombalarıyla düzenlenen tek bir Rus saldırısında en az 58 kişi öldü ve 100 kişi de yaralandı. Örgüt, Kiev’in birkaç kez misket bombası kullandığını da yazıyor.
Suriye’de. Burada Suriye-Rus askeri ittifakı, 6 Kasım 2022’de İdlib vilayetindeki IDP kamplarına yönelik misket bombası roketleri kullanarak çok sayıda sivili öldürdü ve yaraladı. Saniye Uluslararası Af Örgütü Ve Misket Bombası İzlemeMyanmar Hava Kuvvetleri, 2 Temmuz 2022’de düzenlediği saldırıda yerli üretim parça tesirli bomba kullandı.
Bomba yapımcıları. Misket Bombaları Sözleşmesi’ne üye devletler arasında bu tür silahların on yedi eski üreticisi bulunmaktadır. Ancak imza atmayan ülkeler arasında, Çin ve Rusya gibi üretimi durdurmayan, aksine yeni misket bombası türleri geliştirmeye çalışan ülkeler de var. Amerika Birleşik Devletleri aslında misket bombalarını en son 2016’da üretti, ancak 2017’den beri ABD’nin siyasi gündemi, üretimlerinin yeniden başlatılmasının yolunu açtı.
Mühimmat kalıntılarının imhası. Sözleşmenin kabul edilmesinden bu yana, 37 devlet toplu olarak toplamda yaklaşık 1,5 milyon misket bombası ve 178 milyondan fazla alt mühimmat imha etti. Bulgaristan, Peru ve Slovakya gibi imzacı ülkeler, anlaşmanın çizdiği yolda, yani stokların imhasında ilerleme kaydetmeye devam ediyor. 2021’de ve 2022’nin ilk yarısında, üç ülke toplu olarak en az 1.658 korunmuş misket bombası ve 46.733 tali mühimmat imha etti. Güney Afrika da yatakları yok etmeye doğru ilerliyor, ancak muhtemelen 1 Eylül 2023 son tarihini karşılayamayacak. Şubat ayında Nijerya nihayet Sözleşmeyi onayladı.
Gelecek. Misket Bombalarına İlişkin Sözleşme’nin 11. yıllık toplantısı, Irak Büyükelçisi Abdul-Karim Hashim Mostafa’nın başkanlığında 11-14 Eylül tarihleri arasında Cenevre’deki Birleşmiş Milletler’de yapılacak.
Parça tesirli bombalar nasıl çalışır? Topçulardan, roketlerden, füzelerden ve uçaklardan ateşlenirler. Havada açılırlar ve geniş bir alana yüzlerce alt mühimmat veya daha küçük bombalar dağıtırlar. Bunların birçoğu yere çarptığında patlamaz ve bölgeler geri alınana kadar yıllarca ayrım gözetmeksizin yaralayabilen ve öldürebilen kalıntılar bırakır. Tıpkı anti-personel mayınlarında olduğu gibi.
Bu cihazların kullanımını yasaklayan Sözleşme. Anlaşma misket bombalarının kullanımını, üretimini, satın alınmasını, transferini ve stoklanmasını yasaklıyor ve tüm stokların imha edilmesini gerektiriyor. Sözleşmenin daha insancıl kuralları, ülkelerin misket bombası kalıntılarıyla kirlenmiş alanları temizlemesini ve mağdurlara yardım sağlamasını da gerektiriyor. Son yıllarda, Sözleşmeyi imzalayan ve onaylayan 123 Parsi tarafından herhangi bir suistimal veya ihlal olmamıştır. Ancak henüz katılmayan ülkeler parça tesirli bomba üretimine ara vermeden devam ediyor.
Ruslar ve Ukraynalılar tarafından kullanılan parça tesirli bombalar. Yakın tarihli bir rapor İnsan Hakları İzleme Örgütü Rus ordusunun, saldırının Şubat 2022’de başlamasından bu yana Ukrayna’da nasıl art arda misket bombası kullandığını ayrıntılarıyla anlatıyor. Saldırılar yüzlerce sivilin hayatına mal oldu ve evlere, hastanelere ve okullara zarar verdi. 8 Nisan 2022’de Kramatorsk’ta bir tren istasyonuna misket bombalarıyla düzenlenen tek bir Rus saldırısında en az 58 kişi öldü ve 100 kişi de yaralandı. Örgüt, Kiev’in birkaç kez misket bombası kullandığını da yazıyor.
Suriye’de. Burada Suriye-Rus askeri ittifakı, 6 Kasım 2022’de İdlib vilayetindeki IDP kamplarına yönelik misket bombası roketleri kullanarak çok sayıda sivili öldürdü ve yaraladı. Saniye Uluslararası Af Örgütü Ve Misket Bombası İzlemeMyanmar Hava Kuvvetleri, 2 Temmuz 2022’de düzenlediği saldırıda yerli üretim parça tesirli bomba kullandı.
Bomba yapımcıları. Misket Bombaları Sözleşmesi’ne üye devletler arasında bu tür silahların on yedi eski üreticisi bulunmaktadır. Ancak imza atmayan ülkeler arasında, Çin ve Rusya gibi üretimi durdurmayan, aksine yeni misket bombası türleri geliştirmeye çalışan ülkeler de var. Amerika Birleşik Devletleri aslında misket bombalarını en son 2016’da üretti, ancak 2017’den beri ABD’nin siyasi gündemi, üretimlerinin yeniden başlatılmasının yolunu açtı.
Mühimmat kalıntılarının imhası. Sözleşmenin kabul edilmesinden bu yana, 37 devlet toplu olarak toplamda yaklaşık 1,5 milyon misket bombası ve 178 milyondan fazla alt mühimmat imha etti. Bulgaristan, Peru ve Slovakya gibi imzacı ülkeler, anlaşmanın çizdiği yolda, yani stokların imhasında ilerleme kaydetmeye devam ediyor. 2021’de ve 2022’nin ilk yarısında, üç ülke toplu olarak en az 1.658 korunmuş misket bombası ve 46.733 tali mühimmat imha etti. Güney Afrika da yatakları yok etmeye doğru ilerliyor, ancak muhtemelen 1 Eylül 2023 son tarihini karşılayamayacak. Şubat ayında Nijerya nihayet Sözleşmeyi onayladı.
Gelecek. Misket Bombalarına İlişkin Sözleşme’nin 11. yıllık toplantısı, Irak Büyükelçisi Abdul-Karim Hashim Mostafa’nın başkanlığında 11-14 Eylül tarihleri arasında Cenevre’deki Birleşmiş Milletler’de yapılacak.