“Zaman acının yükünü hafifçeletir derler, acımız değişmedi, o yara hala birinci günkü üzere kanıyor lakin bu denli yıldan daha sonra bu acıyla yaşamayı öğrenmek zorunda kaldık.”
Bu kelamlar, 27 yakınıyla bir arada 17 yaşındaki kardeşini de Roboski Katliamı’nda yitiren Ferhat Encü’ye ilişkin.
Şırnak’ın Uludere ilçesine bağlı Ortasu ve Gülyazı köyü sakinlerinden oluşan hudut kaçakçılarının savaş uçaklarıyla bombalanarak öldürülmesinin üzerinden 10 yıl geçti.
Kamuoyunda “Roboski Katliamı” olarak bilinen olayda 17’si çocuk 34 kişi ömrünü kaybetti.
Irak’ın kuzeyinden getirdikleri mazot ve kaçak besinleri taşıyan katırlarla hududu geçtikleri sırada bombalanan kümeden yalnızca Servet Encü sağ kurtulabildi.
Geçen on yıllık vakitte ne sorumlular tespit edildi ne de rastgele birisi yargılandı. Ailelerin açtığı dava ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden (AİHM) geri döndü.
“On yılda değişmeyen tek şey ailelerin adalet mücadelesi” diyen Ferhat Encü, anma programı öncesinde BBC Türkçe‘ye konuştu.
Yargı düzeneğinin ezilenlerden, mağdurlardan değil, egemenlerden yana kararlar verdiğini öne süren Ferhat Encü konuşmasını şöyleki sürdürdü:
“Yargı sistemi, bu katliama karar veren, onu gerçekleştirenleri kollayan bir yerde durdu. Buna rağmen katillerin açığa çıkmasını, yargılanmasını isteyen, adalet gayreti veren ailelerin başına olmadık şeyler getirildi, dava edilenler oldu, tutuklananlar, gözaltına alınanlar, coplanıp şiddete uğrayanlar ya da para cezası alanlar oldu.”
28 Aralık 2011’de neler yaşandı?
Askeri savcılığın soruşturma kararı hazırladığı rapora nazaran, insansız hava aracı (İHA) ile yapılan keşif uçuşları sırasında saat 17.20 civarında Haftanin Deresi Vadisi’nde “ısı kaynakları” tespit edildi.
Bundan yaklaşık yarım saat daha sonra periyodun 23’üncü Jandarma Hudut Tümen Kumandanı Tümgeneral İlhan Bölük tarafınca manzaraların “terörist olarak değerlendirildiği” ve bunun için topçu atışı yapmak istendiği bilgisi 2’nci Ordu Harekat Başkanlığı’na iletildi.
Kıymetlendirme sürecinde top atışına onay verildi lakin hareket halinde kümenin hem üç koldan ilerlemesi tıpkı vakitte kafilede motorlu araçların bulunması niçiniyle top atışının kâfi olmayabileceği değerlendirmesi yapıldı.
Hava harekatının “uygun olacağına” karar verilmesinin akabinde devrin Genelkurmay İstihbarat Lideri Orgeneral Yaşar Güler onay için mevzuyu Genelkurmay İkinci Lideri’nin makamına götürdü.
En sonunda ise akşam saat 20.00 sularında periyodun Genelkurmay Lideri Orgeneral Necdet Özel, konutundan telefonla hava operasyonuna onay verdi.
Hudut sınırında bekleyen kümeye birinci bomba saat 21.43’te, ikinci bomba 22.02’de, üçüncü bomba 22.16’da ve son olarak da dördüncü bomba da saat 22.24’te atıldı. Olay kararı 17’si çocuk 34 kişi hayatını yitirdi.
Genelkurmay Başkanlığı’ndan olayın sonraki günü yapılan birinci açıklamada da Irak’tan Türkiye’ye hakikat “bir kümenin hareket halinde olduğu İHA imgeleri ile” tespit edildiği açıklandı.
Açıklamada, bu bölgenin PKK’lılar tarafınca geçiş için sıkça kullanılan bir alan olduğu vurgulandı.
Lakin bu istihbaratın hangi İHA’lardan geldiği konusu ise uzun süren tartışmalara niye oldu.
ABD’nin önde gelen gazetelerinden Wall Street Journal (WSJ), Mayıs 2012’de yayımladığı bir haberinde, kelam konusu istihbaratın ABD üretimi İHA’lardan geldiğini öne sürdü.
Gazetenin ABD Savunma Bakanlığı yetkililerine dayandırdığı haberinde, istihbaratın Türkiye ile ABD içinde 2007 yılında PKK’ya karşı kurulan istihbarat paylaşımı muahedesi çerçevesinde oluşturulan düzenek kapsamında verildiği fakat hava operasyonu sonucunın büsbütün Türk askeri yetkililere ilişkin olduğu açıklandı.
WSJ’ye konuşan görgü şahidi Servet Encü de bombardımandan kısa bir süre evvel İsrail üretimi Heron aracının sesini duyduklarını söylemiş oldu.
Lakin askeri savcılık tarafınca Ocak 2014’te tamamlanan soruşturma kapsamında hazırlanan raporda, istihbaratın “Gözcü İHA’lar” tarafınca alındığı açıklandı.
Gözcü, 2007’de Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) envanterine girmiş ve bu yıldan itibaren operasyonel olarak kullanılmaya başlanmıştı.
Hükümet kanadında nasıl açıklamalar yapıldı?
O devir yayın ömrünü sürdüren Taraf gazetesi, hadiseden birkaç gün daha sonra yayımladığı haberinde bombardımana niye olan bilginin Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) tarafınca verildiğini öne sürdü. Fakat MİT, hususla ilgili yazılı bir açıklama yaparak bu savları reddetti.
O devir Başbakanlık bakılırsavini yürüten Recep Tayyip Erdoğan da, hadiseden iki gün daha sonra yaptığı açıklamada da İHA’ların istihbarat örgütlerinin 10 gün kadar evvel verdiği bilgi üzerine bölgede uçuş yaptığını söylemiş oldu.
Periyodun Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç da 2 Ocak 2012’deki Bakanlar Heyeti’nin akabinde yaptığı açıklamada, olayda kasıt olmadığını söylemiş oldu.
Arınç, olayla ilgili “resmi özür dilenmesini beklemenin yanlış olacağını” fakat ömrünü kaybedenlerin yakınlarına tazminat ödeneceğini tabir etti.
Şubat 2012’de ise Başbakanlık tarafınca kişi başına 123 bin, toplamda da 4 milyon 180 bin TL tazminat ödendi. Fakat aileler bu tazminatı kabul etmedi.
Olayla ilgili ayrıyeten Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) bir araştırma komitesi kuruldu.
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulu bünyesindeki Uludere Alt Komitesi, yaklaşık 15 ay süren çalışmalarını Mart 2013’te tamamladı.
Kurulun hazırladığı 84 sayfalık raporda, yalnızca İHA imajlarına dayanarak kimlik tespiti yapmanın mümkün olmadığı söz edildi ve “Olayın taammüden yapıldığına yönelik rastgele bir kanıt elde edilememiştir” dendi.
Ayrıyeten İçişleri Bakanlığı müfettişleri de bahisle ilgili inceleme yaparak, bir rapor hazırladı.
Tüzel süreç nasıl işledi?
Mevzuyla ilgili soruşturma başlatan Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı da Haziran 2013’te “bakılırsavsizlik sonucu” vererek, belgeyi askeri savcılığa sevk etti.
Askeri savcılık da Ocak 2014’te kuşkulu olarak ismi geçen 5 askerin “kanunun buyruğunu icra kapsamında kendilerine verilen vazife gereklerini yerine getirdikleri, nazaranv gereklerini yerine getirirken kaçınılmaz yanlışa düştükleri ötürüsıyla aksiyonları hakkında kamu davası açılmasını gerektiren bir sebep bulunmadığı” kanaatine vardı ve kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi.
Bu karardan daha sonra 261 kayıp yakınının vekaletini alan avukatlar, 18 Temmuz 2014’te Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) müracaat yaptı.
Müracaatta iki müracaatçının eksik çıkan dokümanlarının tamamlanması istendi fakat müracaat “eksikliğin müddetinde giderilmemesi” niçiniyle reddedildi.
Bu ret sonucu, AİHM’nin ret sonucuna da münasebet oldu ve mahkeme, iç hukuk yolları tüketilmediği için belgeyi kabul edilemez buldu. bu biçimdece yapılan bu müracaatlarla Roboski Davası için hukuksal yollar kapanmış oldu.
Aileler yeni kanıtlarla hukuksal süreci bir daha başlattı
Yeni bir müracaat için farklı bir somut kanıt lazımdı.
15 Temmuz Darbe teşebbüsünden daha sonra periyodun bakanlarından olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak, Roboski Katliamında FETO izi olduğunu, “Uludere olayının FETÖ yandaşları tarafınca” yapıldığını deklare etti.
AİHM sonucundan daha sonra avukatlar bu açıklamayı gündeme getirip kanıt olarak göstererek aileler ismine Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’na kabahat duyurusunda bulunarak yeni bir türel süreci başlattılar.
17 ailenin yaptığı kabahat duyurusu Uludere ve Şırnak Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildi fakat 25 Kasım 2020 tarihinde belge için takipsizlik sonucu verildi. Ailelerin bu karara yaptığı itiraz da reddedilince Şubat ayında AYM’ye müracaat yapıldı.
Başlayan yeni türel süreçten umutlu olmak istediklerini tabir eden Encü’ye bakılırsa en ufak bir irade ile her şey çözülebilir:
“Burada hukuk siyasi saiklerle işliyor fakat milyonda bir de olsa umutlu olmak istiyoruz, kâfi ki küçük bir irade gösterilsin. Zira buyruk komuta zinciri çerçevesinde insanlığa karşı işlenen bu hatada 34 insanın hayat hakkı fazlaca müthiş bir biçimde ihlal edildi. Bunun davaya dönüşmesi gerekir. Biz umudumuzu korumak istiyoruz lakin yeni problemler ve siyasi anlayıştan kaynaklı epeyce da umutlu değiliz.”
Katliamda parçalanarak ölen yakınlarının cesetlerini kendi elleriyle toplayıp gömdüklerini hatırlatan Encü, cenazeleri toprağa vermekle acının sona ermediğini de lisana getirdi:
“Gömünce acı bitmiyor, bunun tesirleri bir daha sonraki nesilde da ortaya çıkıyor. O gün doğanlar bugün on yaşında, daha sonraki jenerasyonlar da bu acıyı dolaylı olarak yaşıyor. Bu adalet uğraşıyla büyüyorlar lakin bizim için hiç bir şey on yıl evvelki üzere olmayacak.”
Hava taarruzunda ölen 34 genç için bir anıt mezar yapıldı, bugün yapılacak onuncu yıl anmasının kalabalık olması bekleniyor.
HDP, DBP Eş Liderleri ve milletvekilleri, CHP milletvekillerinden oluşan bir heyetin de katılacağı anma programına Barolar Birliği’nin yeni idaresi de davet edildi.
Bu kelamlar, 27 yakınıyla bir arada 17 yaşındaki kardeşini de Roboski Katliamı’nda yitiren Ferhat Encü’ye ilişkin.
Şırnak’ın Uludere ilçesine bağlı Ortasu ve Gülyazı köyü sakinlerinden oluşan hudut kaçakçılarının savaş uçaklarıyla bombalanarak öldürülmesinin üzerinden 10 yıl geçti.
Kamuoyunda “Roboski Katliamı” olarak bilinen olayda 17’si çocuk 34 kişi ömrünü kaybetti.
Irak’ın kuzeyinden getirdikleri mazot ve kaçak besinleri taşıyan katırlarla hududu geçtikleri sırada bombalanan kümeden yalnızca Servet Encü sağ kurtulabildi.
Geçen on yıllık vakitte ne sorumlular tespit edildi ne de rastgele birisi yargılandı. Ailelerin açtığı dava ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden (AİHM) geri döndü.
“On yılda değişmeyen tek şey ailelerin adalet mücadelesi” diyen Ferhat Encü, anma programı öncesinde BBC Türkçe‘ye konuştu.
Yargı düzeneğinin ezilenlerden, mağdurlardan değil, egemenlerden yana kararlar verdiğini öne süren Ferhat Encü konuşmasını şöyleki sürdürdü:
“Yargı sistemi, bu katliama karar veren, onu gerçekleştirenleri kollayan bir yerde durdu. Buna rağmen katillerin açığa çıkmasını, yargılanmasını isteyen, adalet gayreti veren ailelerin başına olmadık şeyler getirildi, dava edilenler oldu, tutuklananlar, gözaltına alınanlar, coplanıp şiddete uğrayanlar ya da para cezası alanlar oldu.”
28 Aralık 2011’de neler yaşandı?
Askeri savcılığın soruşturma kararı hazırladığı rapora nazaran, insansız hava aracı (İHA) ile yapılan keşif uçuşları sırasında saat 17.20 civarında Haftanin Deresi Vadisi’nde “ısı kaynakları” tespit edildi.
Bundan yaklaşık yarım saat daha sonra periyodun 23’üncü Jandarma Hudut Tümen Kumandanı Tümgeneral İlhan Bölük tarafınca manzaraların “terörist olarak değerlendirildiği” ve bunun için topçu atışı yapmak istendiği bilgisi 2’nci Ordu Harekat Başkanlığı’na iletildi.
Kıymetlendirme sürecinde top atışına onay verildi lakin hareket halinde kümenin hem üç koldan ilerlemesi tıpkı vakitte kafilede motorlu araçların bulunması niçiniyle top atışının kâfi olmayabileceği değerlendirmesi yapıldı.
Hava harekatının “uygun olacağına” karar verilmesinin akabinde devrin Genelkurmay İstihbarat Lideri Orgeneral Yaşar Güler onay için mevzuyu Genelkurmay İkinci Lideri’nin makamına götürdü.
En sonunda ise akşam saat 20.00 sularında periyodun Genelkurmay Lideri Orgeneral Necdet Özel, konutundan telefonla hava operasyonuna onay verdi.
Hudut sınırında bekleyen kümeye birinci bomba saat 21.43’te, ikinci bomba 22.02’de, üçüncü bomba 22.16’da ve son olarak da dördüncü bomba da saat 22.24’te atıldı. Olay kararı 17’si çocuk 34 kişi hayatını yitirdi.
Genelkurmay Başkanlığı’ndan olayın sonraki günü yapılan birinci açıklamada da Irak’tan Türkiye’ye hakikat “bir kümenin hareket halinde olduğu İHA imgeleri ile” tespit edildiği açıklandı.
Açıklamada, bu bölgenin PKK’lılar tarafınca geçiş için sıkça kullanılan bir alan olduğu vurgulandı.
Lakin bu istihbaratın hangi İHA’lardan geldiği konusu ise uzun süren tartışmalara niye oldu.
ABD’nin önde gelen gazetelerinden Wall Street Journal (WSJ), Mayıs 2012’de yayımladığı bir haberinde, kelam konusu istihbaratın ABD üretimi İHA’lardan geldiğini öne sürdü.
Gazetenin ABD Savunma Bakanlığı yetkililerine dayandırdığı haberinde, istihbaratın Türkiye ile ABD içinde 2007 yılında PKK’ya karşı kurulan istihbarat paylaşımı muahedesi çerçevesinde oluşturulan düzenek kapsamında verildiği fakat hava operasyonu sonucunın büsbütün Türk askeri yetkililere ilişkin olduğu açıklandı.
WSJ’ye konuşan görgü şahidi Servet Encü de bombardımandan kısa bir süre evvel İsrail üretimi Heron aracının sesini duyduklarını söylemiş oldu.
Lakin askeri savcılık tarafınca Ocak 2014’te tamamlanan soruşturma kapsamında hazırlanan raporda, istihbaratın “Gözcü İHA’lar” tarafınca alındığı açıklandı.
Gözcü, 2007’de Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) envanterine girmiş ve bu yıldan itibaren operasyonel olarak kullanılmaya başlanmıştı.
Hükümet kanadında nasıl açıklamalar yapıldı?
O devir yayın ömrünü sürdüren Taraf gazetesi, hadiseden birkaç gün daha sonra yayımladığı haberinde bombardımana niye olan bilginin Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) tarafınca verildiğini öne sürdü. Fakat MİT, hususla ilgili yazılı bir açıklama yaparak bu savları reddetti.
O devir Başbakanlık bakılırsavini yürüten Recep Tayyip Erdoğan da, hadiseden iki gün daha sonra yaptığı açıklamada da İHA’ların istihbarat örgütlerinin 10 gün kadar evvel verdiği bilgi üzerine bölgede uçuş yaptığını söylemiş oldu.
Periyodun Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç da 2 Ocak 2012’deki Bakanlar Heyeti’nin akabinde yaptığı açıklamada, olayda kasıt olmadığını söylemiş oldu.
Arınç, olayla ilgili “resmi özür dilenmesini beklemenin yanlış olacağını” fakat ömrünü kaybedenlerin yakınlarına tazminat ödeneceğini tabir etti.
Şubat 2012’de ise Başbakanlık tarafınca kişi başına 123 bin, toplamda da 4 milyon 180 bin TL tazminat ödendi. Fakat aileler bu tazminatı kabul etmedi.
Olayla ilgili ayrıyeten Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) bir araştırma komitesi kuruldu.
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulu bünyesindeki Uludere Alt Komitesi, yaklaşık 15 ay süren çalışmalarını Mart 2013’te tamamladı.
Kurulun hazırladığı 84 sayfalık raporda, yalnızca İHA imajlarına dayanarak kimlik tespiti yapmanın mümkün olmadığı söz edildi ve “Olayın taammüden yapıldığına yönelik rastgele bir kanıt elde edilememiştir” dendi.
Ayrıyeten İçişleri Bakanlığı müfettişleri de bahisle ilgili inceleme yaparak, bir rapor hazırladı.
Tüzel süreç nasıl işledi?
Mevzuyla ilgili soruşturma başlatan Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı da Haziran 2013’te “bakılırsavsizlik sonucu” vererek, belgeyi askeri savcılığa sevk etti.
Askeri savcılık da Ocak 2014’te kuşkulu olarak ismi geçen 5 askerin “kanunun buyruğunu icra kapsamında kendilerine verilen vazife gereklerini yerine getirdikleri, nazaranv gereklerini yerine getirirken kaçınılmaz yanlışa düştükleri ötürüsıyla aksiyonları hakkında kamu davası açılmasını gerektiren bir sebep bulunmadığı” kanaatine vardı ve kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi.
Bu karardan daha sonra 261 kayıp yakınının vekaletini alan avukatlar, 18 Temmuz 2014’te Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) müracaat yaptı.
Müracaatta iki müracaatçının eksik çıkan dokümanlarının tamamlanması istendi fakat müracaat “eksikliğin müddetinde giderilmemesi” niçiniyle reddedildi.
Bu ret sonucu, AİHM’nin ret sonucuna da münasebet oldu ve mahkeme, iç hukuk yolları tüketilmediği için belgeyi kabul edilemez buldu. bu biçimdece yapılan bu müracaatlarla Roboski Davası için hukuksal yollar kapanmış oldu.
Aileler yeni kanıtlarla hukuksal süreci bir daha başlattı
Yeni bir müracaat için farklı bir somut kanıt lazımdı.
15 Temmuz Darbe teşebbüsünden daha sonra periyodun bakanlarından olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak, Roboski Katliamında FETO izi olduğunu, “Uludere olayının FETÖ yandaşları tarafınca” yapıldığını deklare etti.
AİHM sonucundan daha sonra avukatlar bu açıklamayı gündeme getirip kanıt olarak göstererek aileler ismine Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’na kabahat duyurusunda bulunarak yeni bir türel süreci başlattılar.
17 ailenin yaptığı kabahat duyurusu Uludere ve Şırnak Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildi fakat 25 Kasım 2020 tarihinde belge için takipsizlik sonucu verildi. Ailelerin bu karara yaptığı itiraz da reddedilince Şubat ayında AYM’ye müracaat yapıldı.
Başlayan yeni türel süreçten umutlu olmak istediklerini tabir eden Encü’ye bakılırsa en ufak bir irade ile her şey çözülebilir:
“Burada hukuk siyasi saiklerle işliyor fakat milyonda bir de olsa umutlu olmak istiyoruz, kâfi ki küçük bir irade gösterilsin. Zira buyruk komuta zinciri çerçevesinde insanlığa karşı işlenen bu hatada 34 insanın hayat hakkı fazlaca müthiş bir biçimde ihlal edildi. Bunun davaya dönüşmesi gerekir. Biz umudumuzu korumak istiyoruz lakin yeni problemler ve siyasi anlayıştan kaynaklı epeyce da umutlu değiliz.”
Katliamda parçalanarak ölen yakınlarının cesetlerini kendi elleriyle toplayıp gömdüklerini hatırlatan Encü, cenazeleri toprağa vermekle acının sona ermediğini de lisana getirdi:
“Gömünce acı bitmiyor, bunun tesirleri bir daha sonraki nesilde da ortaya çıkıyor. O gün doğanlar bugün on yaşında, daha sonraki jenerasyonlar da bu acıyı dolaylı olarak yaşıyor. Bu adalet uğraşıyla büyüyorlar lakin bizim için hiç bir şey on yıl evvelki üzere olmayacak.”
Hava taarruzunda ölen 34 genç için bir anıt mezar yapıldı, bugün yapılacak onuncu yıl anmasının kalabalık olması bekleniyor.
HDP, DBP Eş Liderleri ve milletvekilleri, CHP milletvekillerinden oluşan bir heyetin de katılacağı anma programına Barolar Birliği’nin yeni idaresi de davet edildi.