Hilal Köylü
Türk Hava Yolları (THY) göçmenlerin kaçak yollarla Avrupa’ya taşınmasında rol oynadığı savlarını reddettiyse de, Polonya-Belarus hududundaki büyüyen göçmen krizinde Türkiye’nin üzerinde ağırlaşan dikkatler bir türlü dağılmıyor.
AB’nin hudut müdafaa gücü Frontex’in bilgilerine bakılırsa AB’nin doğu hudutlarından girmeye çalışan göçmenlerin geldikleri ülkeler Irak, Suriye, Afganistan, Türkiye ve İran olarak gösteriliyor. Belarus havayolları şirketi Belavia’nın, THY ile işbirliği ortasında haftada 4 ile 7 uçuş düzenleyerek her uçuşta 180 göçmeni İstanbul’dan Minsk’e taşıdığı belirtiliyor.
Milletlerarası organize kabahatle gayret amacıyla hareket eden sivil toplum kuruluşu Küresel Initiative Ekim 2021’de yayımladığı Global Hata İndeksi’nde, Türkiye’nin kabahat örgütleriyle ortasına ara koyamadığını ve Asya, Ortadoğu, Avrupa içindeki pozisyonundan ötürü insan kaçakçılığında değerli bir durağa dönüştüğünü duyurdu.
Pekala Türkiye insan ve göçmen kaçakçılığıyla gereğince çaba etmiyor mu? Türkiye açısından sorun tam olarak nedir?
İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç Yönetimi Başkanlığı’nın datalarına nazaran 2020’de Türkiye’ye kaçak giriş yapan 122 bin 302 göçmen yakalandı. 2021 yılında ise bu sayı 24 bin 503’ü buldu.
Ankara’ya hudut bölgelerinden ulaşan bilgilere bakılırsa bilhassa İran hududunda büyük sorun yaşanıyor. Hududun bir kısmına duvar örülse, hudut karakolları etkin hale getirilse ve hududun gözetlenmesi için insansız hava araçları devreye sokulsa da sondan kaçak geçişler bir türlü engellenemiyor.
Göç Yönetimi; Türkiye’de son devirde yakalanan sistemsiz göçmenlerin geldikleri birinci 10 ülkeyi; Afganistan, Suriye, Pakistan, Özbekistan, Irak, Bangladeş, Türkmenistan, Somali, İran ve Filistin olarak sıralıyor.
“Uluslararası bir şebeke devrede”
Yaşar Üniversitesi UNESCO Memleketler arası Göç Kürsüsü’nden Doç. Ayselin Yıldız göçmen kaçakçılığı üzerine çalışmalarıyla öne çıkan bir isim. Yıldız, çalışmalarından çıkan sonuçları DW Türkçe’yle paylaşırken, her şeydilk evvel kaçakçılığın memleketler arası bir şebeke tarafınca yönetildiğinin bilinmesini istiyor.
Yıldız, “Yasal yollar açık olmadığı, beşerler vizeyle Avrupa’ya ya da dünyanın öbür yerlerine ulaşamadığı için kaçakçılara güveniyorlar ve onlara başvuruyorlar. Türkiye de Avrupa’ya erişimde değerli bir güzergah olduğu için dikkatler buraya yöneliyor” diyor.
Ayselin Yıldız’a nazaran göçmenler Türkiye’ye ulaşana kadar esasen bir memleketler arası kaçakçılık şebekesinin eline düşmüş oluyor. O şebekenin Türkiye’de de küçük bir ilişkiye ulaşmasıyla Türkiye’nin de memleketler arası bir kaçakçılığa dahil olduğunu anlatan Yıldız, “Türkiye bu meseleyle ilgilenmiyormuş üzere olaya bakmak dar ve yanlış bir bakış açısı olur. Memleketler arası alanda bir dala dönüşen göçmen kaçakçılığıyla kesinlikle memleketler arası seviyede uğraş edilmesi gerekiyor” bildirisi veriyor.
Türkiye’nin son periyotlarda göçmen kaçakçılarına dönük cezaları artırma eğilimine girdiğini ve bunun da Avrupa’da olumlu karşılandığını belirten Yıldız, “Türkiye’nin üstündeki göç baskısı çok yüksek. Göçmenler sistemsiz yollarla yalnızca komşu ülkelerden değil epeyce uzak yerlerden Afrika’dan, Afganistan’dan geliyor. Türkiye’nin yapması gereken kaçakçılara cezaların daha da artırılması” diye konuşuyor.
“Yozlaşmış kamu vazifelileri de kaçakçılık işinde”
Van Barosu Göç ve İltica Kurulundan avukat Mahmut Kaçan, Türkiye’nin hudut bölgelerinde göçmen kaçakçılığının giderek yaygınlaştığı bilgisini veriyor. Kaçan’ın, bunun niçinlerini DW Türkçe’ye anlatırken “Fiilen bir cezasızlık var. Kimse kaçakçılıktan suçlanıp da cezaevine girmiyor. Daha az riskli olduğu için öteki kaçakçılık işinde olanlar bile göçmen kaçakçılığına yöneliyor” cümlesini kullanımı dikkat çekiyor.
Geçen yıl bir tekne kazasında 61 göçmenin ömrünü yitirdiğini hatırlatan Kaçan, olaydan daha sonra tutuklanan 9 bireyden 8’inin kısa müddette özgür bırakıldığını anlatıyor. Kaçan, bu olay öncesinde yaşanan bir diğer tekne kazasında da 9 kişinin ömrünü kaybettiğini lakin bu kazayla ilgisi olduğu nedeni öne sürülerek yakalananların yalnızca 27 gün tutuklu kaldığını söylüyor.
Kaçan, “Kaçakçılık olayına karışanlara bu kadar yavaşça cezalar veren Türkiye’nin her göçmen krizinde dikkatleri üzerine çekmesinin temel sebebi cezasızlık siyasetidir. Türkiye, bu politikayı sürdürdükçe göçmen kaçakçılığı tezlerinin odağında olacaktır” eleştirisi getiriyor.
Kaçan, bilhassa Pakistan ve Bangladeş’ten gelenlerin Türkiye’yi transit ülke olarak kullandıkları ve yüzde 99’unun Avrupa’ya ulaşmaya çalıştığı bilgisini de paylaşıyor.
Avukat Kaçan’a bakılırsa Türkiye’ye İran, Afganistan, Irak ve Suriye’den gelenler için sığınmacı prosedürü uygulanması durumunda da göçmen kaçakçılığı önlenebilecek. Kaçan, “Sığınma talepleri alınmaksızın, yakalanan sistemsiz göçmenler hakkında hudut dışı sonucu veriliyor. Türkiye’deki sığınma sistemi erişilebilir olmalı. bu biçimde olmadığı için birfazlaca sığınmacının hayatını riske atarak Türkiye’ye geldiğini hükümet anlamalı” diyor.
Geri kabul mutabakatlarına bağlılık
Türkiye, sistemsiz göçte milletlerarası işbirliği sürecinin en tesirli formlarından biri olarak “Geri kabul anlaşmaları”nı görüyor. Ülkelerin sistemsiz göçe karşı önlem almalarını mecburî hale getiren bu muahedeler, sistemsiz göçmenlerin insan haklarının korunmasına, ülkelerine ya da en son transit geçtikleri ülkeye gönderilmelerini sağlıyor.
2001’den beri Türkiye ile Suriye, Yunanistan, Kırgızistan, Romanya, Ukrayna, Pakistan, Rusya, Nijerya, Bosna-Hersek, Yemen, Moldova, Belarus, Karadağ, Kosova, Norveç ve AB içinde geri kabul mutabakatları imzaladı. AB ile geri kabul mutabakatı 2014’te tarafların kendi vatandaşlarının geri kabulü ve transit geçiş kararları açısından yürürlüğe girdiyse de, muahedede yer alan üçüncü ülke vatandaşlarının geri kabulüne ait kararlar çabucak hemen yürürlüğe girmedi. İçişleri ve Dışişleri bakanlığı yetkilileri Türkiye’nin geri kabul mutabakatlarına bağlılığını vurguluyor.
Türkiye, 18 Mart 2016 tarihinde de AB ile bir mutabakata vardı. Mutabakatın en kıymetli ögesi; Yunan adalarından alınacak her bir Suriyeli için Türkiye’de süreksiz müdafaa altındaki bir Suriyelinin AB ülkelerine yerleştirilmesi biçiminde özetlenen “1’e 1 formülü” oluşturuyor.
Göçmen kaçakçılığının Türk Ceza Kanunu’nda cürüm sayıldığını belirten Türk yetkililer ise, kaçakçılara gerekli cezaların verildiğini savunuyor.
Türk Hava Yolları (THY) göçmenlerin kaçak yollarla Avrupa’ya taşınmasında rol oynadığı savlarını reddettiyse de, Polonya-Belarus hududundaki büyüyen göçmen krizinde Türkiye’nin üzerinde ağırlaşan dikkatler bir türlü dağılmıyor.
AB’nin hudut müdafaa gücü Frontex’in bilgilerine bakılırsa AB’nin doğu hudutlarından girmeye çalışan göçmenlerin geldikleri ülkeler Irak, Suriye, Afganistan, Türkiye ve İran olarak gösteriliyor. Belarus havayolları şirketi Belavia’nın, THY ile işbirliği ortasında haftada 4 ile 7 uçuş düzenleyerek her uçuşta 180 göçmeni İstanbul’dan Minsk’e taşıdığı belirtiliyor.
Milletlerarası organize kabahatle gayret amacıyla hareket eden sivil toplum kuruluşu Küresel Initiative Ekim 2021’de yayımladığı Global Hata İndeksi’nde, Türkiye’nin kabahat örgütleriyle ortasına ara koyamadığını ve Asya, Ortadoğu, Avrupa içindeki pozisyonundan ötürü insan kaçakçılığında değerli bir durağa dönüştüğünü duyurdu.
Pekala Türkiye insan ve göçmen kaçakçılığıyla gereğince çaba etmiyor mu? Türkiye açısından sorun tam olarak nedir?
İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç Yönetimi Başkanlığı’nın datalarına nazaran 2020’de Türkiye’ye kaçak giriş yapan 122 bin 302 göçmen yakalandı. 2021 yılında ise bu sayı 24 bin 503’ü buldu.
Ankara’ya hudut bölgelerinden ulaşan bilgilere bakılırsa bilhassa İran hududunda büyük sorun yaşanıyor. Hududun bir kısmına duvar örülse, hudut karakolları etkin hale getirilse ve hududun gözetlenmesi için insansız hava araçları devreye sokulsa da sondan kaçak geçişler bir türlü engellenemiyor.
Göç Yönetimi; Türkiye’de son devirde yakalanan sistemsiz göçmenlerin geldikleri birinci 10 ülkeyi; Afganistan, Suriye, Pakistan, Özbekistan, Irak, Bangladeş, Türkmenistan, Somali, İran ve Filistin olarak sıralıyor.
“Uluslararası bir şebeke devrede”
Yaşar Üniversitesi UNESCO Memleketler arası Göç Kürsüsü’nden Doç. Ayselin Yıldız göçmen kaçakçılığı üzerine çalışmalarıyla öne çıkan bir isim. Yıldız, çalışmalarından çıkan sonuçları DW Türkçe’yle paylaşırken, her şeydilk evvel kaçakçılığın memleketler arası bir şebeke tarafınca yönetildiğinin bilinmesini istiyor.
Yıldız, “Yasal yollar açık olmadığı, beşerler vizeyle Avrupa’ya ya da dünyanın öbür yerlerine ulaşamadığı için kaçakçılara güveniyorlar ve onlara başvuruyorlar. Türkiye de Avrupa’ya erişimde değerli bir güzergah olduğu için dikkatler buraya yöneliyor” diyor.
Ayselin Yıldız’a nazaran göçmenler Türkiye’ye ulaşana kadar esasen bir memleketler arası kaçakçılık şebekesinin eline düşmüş oluyor. O şebekenin Türkiye’de de küçük bir ilişkiye ulaşmasıyla Türkiye’nin de memleketler arası bir kaçakçılığa dahil olduğunu anlatan Yıldız, “Türkiye bu meseleyle ilgilenmiyormuş üzere olaya bakmak dar ve yanlış bir bakış açısı olur. Memleketler arası alanda bir dala dönüşen göçmen kaçakçılığıyla kesinlikle memleketler arası seviyede uğraş edilmesi gerekiyor” bildirisi veriyor.
Türkiye’nin son periyotlarda göçmen kaçakçılarına dönük cezaları artırma eğilimine girdiğini ve bunun da Avrupa’da olumlu karşılandığını belirten Yıldız, “Türkiye’nin üstündeki göç baskısı çok yüksek. Göçmenler sistemsiz yollarla yalnızca komşu ülkelerden değil epeyce uzak yerlerden Afrika’dan, Afganistan’dan geliyor. Türkiye’nin yapması gereken kaçakçılara cezaların daha da artırılması” diye konuşuyor.
“Yozlaşmış kamu vazifelileri de kaçakçılık işinde”
Van Barosu Göç ve İltica Kurulundan avukat Mahmut Kaçan, Türkiye’nin hudut bölgelerinde göçmen kaçakçılığının giderek yaygınlaştığı bilgisini veriyor. Kaçan’ın, bunun niçinlerini DW Türkçe’ye anlatırken “Fiilen bir cezasızlık var. Kimse kaçakçılıktan suçlanıp da cezaevine girmiyor. Daha az riskli olduğu için öteki kaçakçılık işinde olanlar bile göçmen kaçakçılığına yöneliyor” cümlesini kullanımı dikkat çekiyor.
Geçen yıl bir tekne kazasında 61 göçmenin ömrünü yitirdiğini hatırlatan Kaçan, olaydan daha sonra tutuklanan 9 bireyden 8’inin kısa müddette özgür bırakıldığını anlatıyor. Kaçan, bu olay öncesinde yaşanan bir diğer tekne kazasında da 9 kişinin ömrünü kaybettiğini lakin bu kazayla ilgisi olduğu nedeni öne sürülerek yakalananların yalnızca 27 gün tutuklu kaldığını söylüyor.
Kaçan, “Kaçakçılık olayına karışanlara bu kadar yavaşça cezalar veren Türkiye’nin her göçmen krizinde dikkatleri üzerine çekmesinin temel sebebi cezasızlık siyasetidir. Türkiye, bu politikayı sürdürdükçe göçmen kaçakçılığı tezlerinin odağında olacaktır” eleştirisi getiriyor.
Kaçan, bilhassa Pakistan ve Bangladeş’ten gelenlerin Türkiye’yi transit ülke olarak kullandıkları ve yüzde 99’unun Avrupa’ya ulaşmaya çalıştığı bilgisini de paylaşıyor.
Avukat Kaçan’a bakılırsa Türkiye’ye İran, Afganistan, Irak ve Suriye’den gelenler için sığınmacı prosedürü uygulanması durumunda da göçmen kaçakçılığı önlenebilecek. Kaçan, “Sığınma talepleri alınmaksızın, yakalanan sistemsiz göçmenler hakkında hudut dışı sonucu veriliyor. Türkiye’deki sığınma sistemi erişilebilir olmalı. bu biçimde olmadığı için birfazlaca sığınmacının hayatını riske atarak Türkiye’ye geldiğini hükümet anlamalı” diyor.
Geri kabul mutabakatlarına bağlılık
Türkiye, sistemsiz göçte milletlerarası işbirliği sürecinin en tesirli formlarından biri olarak “Geri kabul anlaşmaları”nı görüyor. Ülkelerin sistemsiz göçe karşı önlem almalarını mecburî hale getiren bu muahedeler, sistemsiz göçmenlerin insan haklarının korunmasına, ülkelerine ya da en son transit geçtikleri ülkeye gönderilmelerini sağlıyor.
2001’den beri Türkiye ile Suriye, Yunanistan, Kırgızistan, Romanya, Ukrayna, Pakistan, Rusya, Nijerya, Bosna-Hersek, Yemen, Moldova, Belarus, Karadağ, Kosova, Norveç ve AB içinde geri kabul mutabakatları imzaladı. AB ile geri kabul mutabakatı 2014’te tarafların kendi vatandaşlarının geri kabulü ve transit geçiş kararları açısından yürürlüğe girdiyse de, muahedede yer alan üçüncü ülke vatandaşlarının geri kabulüne ait kararlar çabucak hemen yürürlüğe girmedi. İçişleri ve Dışişleri bakanlığı yetkilileri Türkiye’nin geri kabul mutabakatlarına bağlılığını vurguluyor.
Türkiye, 18 Mart 2016 tarihinde de AB ile bir mutabakata vardı. Mutabakatın en kıymetli ögesi; Yunan adalarından alınacak her bir Suriyeli için Türkiye’de süreksiz müdafaa altındaki bir Suriyelinin AB ülkelerine yerleştirilmesi biçiminde özetlenen “1’e 1 formülü” oluşturuyor.
Göçmen kaçakçılığının Türk Ceza Kanunu’nda cürüm sayıldığını belirten Türk yetkililer ise, kaçakçılara gerekli cezaların verildiğini savunuyor.