sagliksal
Aktif Üye
Beğenilen Yel & Melis Karaca
Regl olan bireylerin temel gereksinimlerinden olan ped, tampon üzere menstrüel eserlerdeki fahiş fiyat artışları, regl yoksulluğunu bir kere daha gündeme getirdi. Ped ve tampona yüzde 18 KDV uygulanması reaksiyon çekmeye devam ederken, Konuşmamız Gerek Derneği’nin raporuna göre iki kişinin regl olduğu bir ailenin aylık masrafı 60-65 lira olarak hesaplanıyor.
Menstrüel eserlere uygulanan yüzde 18 KDV oranı, regl yoksulluğuna yol açan meselelerin başında geliyor. Bu hususta biroldukca defa başlatılan imza kampanyaları ve Meclis’e verilen önergeler sonuçsuz kalsa da, bayanlar ve trans bireyler, hijyen mamüllerinin en yüksek vergi segmentinde yer almasına karşı itirazlarını lisana getirmeye devam ediyor.
Regl yoksulluğuna ait Türkiye’deki bilgiler kâfi olmasa da Derin Yoksulluk Ağı’nın pandemi periyodunda hazırladığı rapor, görüşülen 103 derin yoksulluk deneyimleyen aileden 82’sinin, rastgele bir yardım olmadığı sürece hijyenik pede hiç bir biçimde erişimlerinin olmadığını ortaya koyuyor. Derin Yoksulluk Ağı’nın raporunda ulaşılan hanelerdeki bayanlar hijyenik pedi lüks olarak gördüklerini söylüyor.
2019 yılında menstrüel eserlerdeki KDV oranının düşürülmesi için Meclis’e kanun teklifi veren TİP İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil ve Türkiye’de regl tabusu ve yoksulluğu ile gayret eden Konuşmamız Gerek Derneği’nin kurucularından olan İlayda Eskitaşçıoğlu ile regl yoksulluğunu konuştuk.
Eskitaşçıoğlu, regl olan bireylerin menstrüel eserlere erişiminde yaşadığı maddi badirelerin yanı sıra pak su, pak ve inançlı tuvalete erişememe üzere meselelerin birleşerek regl yoksulluğuna yol açtığını, bu yoksulluğun toplumda var olan regl tabusuyla da derinleştiğini vurguluyor.
İnsan hakları hukukçusu İlayda Eskitaşçıoğlu ve psikolog/sosyolog Bahar Aldanmaz, bir arada kurdukları Konuşmamız Gerek Derneği’yle 2016’dan beri çalışmalar yürütüyor.
Eskitaşçıoğlu, şu an Türkiye’de regl yoksulluğunu deneyimleyen nüfusa ait kâfi bilgi eksikliği olduğunu belirterek “Kimse menstrüel eserlere erişimin kâfi olup olmadığını araştırmamış. Bu hususta bilginin eksik olması da bir veridir” diyor.
Saha müşahedelerini aktaran Eskitaşçıoğlu, Türkiye’de Suriyeli ve Afganlar başta olmak üzere mülteciler, mevsimlik tarım çalışanları ve köy okullarına giden kız çocuklarında regl yoksulluğu sorununun görüldüğünü söylüyor.
“Bebek bezinden kesim, iri yapraklar, gazete kâğıdı kullanmak zorunda kalınabiliyor”
Regl yoksulluğunu en derin biçimde deneyimleyen insanların kendilerine söylemiş olduklerini aktaran Eskitaşçıoğlu, pede erişemeyen bir insanı gazete kağıdı, çadırların brandalarından kesilmiş kesimler, iri yapraklar, paçavralar ya da kullanılmış bebek bezlerinin pak kalan kısımlarından kesilen modüllerini kullanmak durumunda kalabildiğini belirtiyor ve ekliyor:
“Bu da fazlaca önemli vajinal enfeksiyonlara ve sıhhat sorunlarına sebep olabiliyor. Regl yoksulluğu sadece derin bir yoksulluk sorununun ötesinde önemli sıhhat sıkıntılarına niye olabilecek bir durum.”
“İBB, regl yoksulluğunu bütçe çalışmalarına katmak için harekete geçti”
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin regl yoksulluğunu bütçeleme çalışmalarına katma teşebbüsüyle Konuşmamız Gerek Derneği’ne ulaştığını söyleyen Eskitaşçıoğlu, İBB’ye aktardıkları kısa hesabı şöyleki özetliyor:
“Bir ay evvel yaptığımız hesaba bakılırsa (Kasım 2021) şu biçimde bir plan yaptık: Bir ailede iki tane regl olan birey olsa, aylık kendilerine sağlıklı biçimde yetecek kadar hijyenik ped alabilmeleri için yaklaşık 50 lira ayırmaları gerekiyordu. Bu 1 ay önceydi. Bu sayının şu an 60-65 liraya çıktığını söyleyebiliriz. fiyatları hesaplarken daha mütevazi ailelerin alışveriş yaptığı süpermarketlerden yararlandık. 50 lira ayda hijyenik ped için bazı aileler için önemli bir masraf kalemi.”
Eskitaşçıoğlu, İBB’nin kendilerine bütçeleme çalışmaları için ulaşmasını da “olumlu gelişme” olarak yorumluyor:
“hemen çabucak resmi bir bütçelemeye girmese de İBB bize ulaştı ve regl yoksulluğuna, yani menstrüel eserlere erişim problemine ait hesaplar yapmamızı, onlarla bilgi paylaşmamızı talep ettiler. Bu bile ümit verici. Bütçeleme planlarında regl yoksulluğunun en azından hesaba katıldığını, bu bahiste birtakım çalışmaların yapıldığını görüyoruz. “
“Ped yerine çocuklarına mama ve bez alıyorlar”
Eskitaşçıoğlu, bilhassa mevsimlik tarım çalışanı bayanların günlük yevmiyelerini aşan hijyenik pedleri satın almak terine çocuklarına mama ve bez almayı tercih ettiğini belirtiyor.
Eskitaşçıoğlu, regl yoksulluğuna ait Türkiye’deki datalar eksik olsa da bu bahiste çalışmalar yapıldığını da hatırlatarak Derin Yoksulluk Ağı’nın pandemi periyodunda hazırladığı raporu hatırlatıyor.
Sera Kadıgil: Bayanların ped almaya utandırıldığı bir ülkede yaşıyoruz, iktidar bundan hayli mutlu
Yaklaşık 2 yıl evvel ped ve tamponlardaki KDV mamüllerinin yüzde 5’e düşürülmesi için kanun teklifi veren TİP milletvekili Sera Kadıgil, Türkiye’de reglin konuşulmasının dahi “ayıp” sanıldığını, bayanların ped ya da tampon alırken “utandığına ve utandırıldığına” dikkat çekiyor. İktidarın bu durumdan “oldukca şad olduğunu” lisana getiren Kadıgil, reaksiyonunu “Biroldukça bayan ve kız çocuğu pede erişiminin olmadığını, ‘bu biçimde lüks şeylere’ ayıracak bütçesi olmadığını söz ediyor ve pede erişimin zorlaşması bayanların hayatının zorlaşması ve hatta sıhhatinin bozulması manasına geliyor. Bugün ortalama bir paket 30 liraya dayanmış durumda. Tüm bayanlar için mecburî gereksinim bulunmasına karşın büsbütün özel dalın insafına terk edilmiş bu sarf gereçlerinden güya keyfi bir gereç ya da lüks tüketimmiş üzere devletimiz bir de yüzde 18 vergi alıyor!” kelamlarıyla lisana getiriyor.
“Hükûmetin bu bahse öncelik vermemesine hiç şaşırmıyorum”
Kadıgil, daha evvel kendisi ve HDP Muş Milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit’in Meclis gündemine getirdiği regl yoksulluğu konusuna hükûmetin öncelik vermemesine ‘hiç şaşırmadığını’ belirerek, “Çünkü bir ‘hükûmet’ tarafınca değil, bayanların hiç bir gerçek muhtaçlığına karşılık veremediği üzere en temel gereksinimlerine dahi kulak tıkayan ataerkil bir sistem ve bu nizamdan utanç duyması gereken yerde gurur duyan bir tek erkek tarafınca yönetiliyoruz” diyor.
“Ped ve tamponun özel kesimin insafına terk edilmemesi gerekiyor”
Kadıgil, ped ve tamponun ‘özel kesimin insafına terk edilmemesi’ gerektiğini belirtiyor:
“Kamu eliyle bu eserleri üretecek fabrikalar açmak hayli sıkıntı olmasa gerek. Hem istihdam yaratırsınız hem tüm bayan ve kız çocuklarının temel bir gereksinimini kaliteli biçimde halka sunarsınız, bu çok mümkün lakin elbette tercih edilmiyor. halbuki bu mamüllerin herkes tarafınca erişilebilir olması temel bir insan hakkıdır. Maddi durumu elvermeyen tüm bayanlar için bu eserler fiyatsız olmalıdır. Okullarda ve cezaevlerinde fiyatsız olmalıdır. Satışında ise vergiler temel düzeye çekilmelidir.”
Cinsel gücü artırmaya yönelik ilaçlardan ve prezervatiflerden alınan verginin yüzde 8 olduğunu hatırlatan Kadıgil, “Bir ülkede her ay kullanmak zorunda olduğum ped ve tampon üzere gereksinimlerim için yüzde 18 vergi ödemek bir bayan olarak benim hududumu bozuyor!” diyor.
“Mahkûmlar eski çarşaf ve kıyafetlerle regl periyodunu geçirmek zorunda kalıyor”
Kadıgil, cezaevideki bayanların hijyenik ped yahut tamponlara erişim konusunda yaşadığı sıkıntılara da vurgu yapıyor:
“Kâğıt mamüllerin de değerlenmesiyle bir arada durumu olmayan mahkûmlar eski çarşaf ve kıyafetlerle regl devrini geçirmek zorunda kaldıklarını anlatıyorlar. Hijyen imkanları kısıtlı cezaevi üzere bir ortamda mahkûmları hijyenik olmayan gereçlerle günü kurtarmaya mecbur bırakmak, cezaevlerindeki insanların sıhhatiyle oynamaktır. Cezaevlerindeki regl olan tüm mahkumların bu gereksinimi devlet tarafınca karşılanmalıdır.”
“Mücadelem, ülkeyi ‘kadınlarımız’ diye konuşmayı beceri sanan erkeklere bırakmamak”
Kadıgil, çoğunluğu adamların oluştuğu Meclis’te bayan sıkıntılarını önceleyen hususların gündeme alınmasını beklemediğini lisana getiriyor:
“Bu niçinle öncelikli uğraşım ülkeyi, ülkeleri yalnızca adamların yönetebileceğini, ‘yönetmesi gerektiğini’ sanan bu hastalıklı nizamı yıkmak ve bayan sorunlarını ‘kadınlarımızzz’ diye konuşmayı beceri sanan adamların iki dudağı ortasına bırakmamak. Lakin bu çabayı verirken bir yandan yapılması gereken fakat yapılmayan işleri de gerek kanun teklifi gerek önerge olarak önlerine koyup elimizden gelen tüm güçle baskı uygulamaya devam etmemiz, kendisine sunulabilecekken sunulmayan imkanları ve kendisinden çalınanları halka ifşa etmemiz gerekiyor.”
Regl olan bireylerin temel gereksinimlerinden olan ped, tampon üzere menstrüel eserlerdeki fahiş fiyat artışları, regl yoksulluğunu bir kere daha gündeme getirdi. Ped ve tampona yüzde 18 KDV uygulanması reaksiyon çekmeye devam ederken, Konuşmamız Gerek Derneği’nin raporuna göre iki kişinin regl olduğu bir ailenin aylık masrafı 60-65 lira olarak hesaplanıyor.
| Regl yoksulluğu, bireylerin regl devirlerinde gereksinim duydukları hijyen mamüllerine (ped, tampon vs.) maddi münasebetlerle erişememe sorunu olarak tanımlanıyor. Pak suya, pak tuvalete vs. erişememe sıkıntısını da içeren ‘regl yoksulluğu’, kişinin enfeksiyon kapması üzere değerli sıhhat sorunlarına yol açabiliyor. |
Menstrüel eserlere uygulanan yüzde 18 KDV oranı, regl yoksulluğuna yol açan meselelerin başında geliyor. Bu hususta biroldukca defa başlatılan imza kampanyaları ve Meclis’e verilen önergeler sonuçsuz kalsa da, bayanlar ve trans bireyler, hijyen mamüllerinin en yüksek vergi segmentinde yer almasına karşı itirazlarını lisana getirmeye devam ediyor.
Regl yoksulluğuna ait Türkiye’deki bilgiler kâfi olmasa da Derin Yoksulluk Ağı’nın pandemi periyodunda hazırladığı rapor, görüşülen 103 derin yoksulluk deneyimleyen aileden 82’sinin, rastgele bir yardım olmadığı sürece hijyenik pede hiç bir biçimde erişimlerinin olmadığını ortaya koyuyor. Derin Yoksulluk Ağı’nın raporunda ulaşılan hanelerdeki bayanlar hijyenik pedi lüks olarak gördüklerini söylüyor.
2019 yılında menstrüel eserlerdeki KDV oranının düşürülmesi için Meclis’e kanun teklifi veren TİP İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil ve Türkiye’de regl tabusu ve yoksulluğu ile gayret eden Konuşmamız Gerek Derneği’nin kurucularından olan İlayda Eskitaşçıoğlu ile regl yoksulluğunu konuştuk.
Eskitaşçıoğlu, regl olan bireylerin menstrüel eserlere erişiminde yaşadığı maddi badirelerin yanı sıra pak su, pak ve inançlı tuvalete erişememe üzere meselelerin birleşerek regl yoksulluğuna yol açtığını, bu yoksulluğun toplumda var olan regl tabusuyla da derinleştiğini vurguluyor.
İnsan hakları hukukçusu İlayda Eskitaşçıoğlu ve psikolog/sosyolog Bahar Aldanmaz, bir arada kurdukları Konuşmamız Gerek Derneği’yle 2016’dan beri çalışmalar yürütüyor.
Eskitaşçıoğlu, şu an Türkiye’de regl yoksulluğunu deneyimleyen nüfusa ait kâfi bilgi eksikliği olduğunu belirterek “Kimse menstrüel eserlere erişimin kâfi olup olmadığını araştırmamış. Bu hususta bilginin eksik olması da bir veridir” diyor.
Saha müşahedelerini aktaran Eskitaşçıoğlu, Türkiye’de Suriyeli ve Afganlar başta olmak üzere mülteciler, mevsimlik tarım çalışanları ve köy okullarına giden kız çocuklarında regl yoksulluğu sorununun görüldüğünü söylüyor.
“Bebek bezinden kesim, iri yapraklar, gazete kâğıdı kullanmak zorunda kalınabiliyor”
Regl yoksulluğunu en derin biçimde deneyimleyen insanların kendilerine söylemiş olduklerini aktaran Eskitaşçıoğlu, pede erişemeyen bir insanı gazete kağıdı, çadırların brandalarından kesilmiş kesimler, iri yapraklar, paçavralar ya da kullanılmış bebek bezlerinin pak kalan kısımlarından kesilen modüllerini kullanmak durumunda kalabildiğini belirtiyor ve ekliyor:
“Bu da fazlaca önemli vajinal enfeksiyonlara ve sıhhat sorunlarına sebep olabiliyor. Regl yoksulluğu sadece derin bir yoksulluk sorununun ötesinde önemli sıhhat sıkıntılarına niye olabilecek bir durum.”
“İBB, regl yoksulluğunu bütçe çalışmalarına katmak için harekete geçti”
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin regl yoksulluğunu bütçeleme çalışmalarına katma teşebbüsüyle Konuşmamız Gerek Derneği’ne ulaştığını söyleyen Eskitaşçıoğlu, İBB’ye aktardıkları kısa hesabı şöyleki özetliyor:
“Bir ay evvel yaptığımız hesaba bakılırsa (Kasım 2021) şu biçimde bir plan yaptık: Bir ailede iki tane regl olan birey olsa, aylık kendilerine sağlıklı biçimde yetecek kadar hijyenik ped alabilmeleri için yaklaşık 50 lira ayırmaları gerekiyordu. Bu 1 ay önceydi. Bu sayının şu an 60-65 liraya çıktığını söyleyebiliriz. fiyatları hesaplarken daha mütevazi ailelerin alışveriş yaptığı süpermarketlerden yararlandık. 50 lira ayda hijyenik ped için bazı aileler için önemli bir masraf kalemi.”
Eskitaşçıoğlu, İBB’nin kendilerine bütçeleme çalışmaları için ulaşmasını da “olumlu gelişme” olarak yorumluyor:
“hemen çabucak resmi bir bütçelemeye girmese de İBB bize ulaştı ve regl yoksulluğuna, yani menstrüel eserlere erişim problemine ait hesaplar yapmamızı, onlarla bilgi paylaşmamızı talep ettiler. Bu bile ümit verici. Bütçeleme planlarında regl yoksulluğunun en azından hesaba katıldığını, bu bahiste birtakım çalışmaların yapıldığını görüyoruz. “
“Ped yerine çocuklarına mama ve bez alıyorlar”
Eskitaşçıoğlu, bilhassa mevsimlik tarım çalışanı bayanların günlük yevmiyelerini aşan hijyenik pedleri satın almak terine çocuklarına mama ve bez almayı tercih ettiğini belirtiyor.
Eskitaşçıoğlu, regl yoksulluğuna ait Türkiye’deki datalar eksik olsa da bu bahiste çalışmalar yapıldığını da hatırlatarak Derin Yoksulluk Ağı’nın pandemi periyodunda hazırladığı raporu hatırlatıyor.
Sera Kadıgil: Bayanların ped almaya utandırıldığı bir ülkede yaşıyoruz, iktidar bundan hayli mutlu
Yaklaşık 2 yıl evvel ped ve tamponlardaki KDV mamüllerinin yüzde 5’e düşürülmesi için kanun teklifi veren TİP milletvekili Sera Kadıgil, Türkiye’de reglin konuşulmasının dahi “ayıp” sanıldığını, bayanların ped ya da tampon alırken “utandığına ve utandırıldığına” dikkat çekiyor. İktidarın bu durumdan “oldukca şad olduğunu” lisana getiren Kadıgil, reaksiyonunu “Biroldukça bayan ve kız çocuğu pede erişiminin olmadığını, ‘bu biçimde lüks şeylere’ ayıracak bütçesi olmadığını söz ediyor ve pede erişimin zorlaşması bayanların hayatının zorlaşması ve hatta sıhhatinin bozulması manasına geliyor. Bugün ortalama bir paket 30 liraya dayanmış durumda. Tüm bayanlar için mecburî gereksinim bulunmasına karşın büsbütün özel dalın insafına terk edilmiş bu sarf gereçlerinden güya keyfi bir gereç ya da lüks tüketimmiş üzere devletimiz bir de yüzde 18 vergi alıyor!” kelamlarıyla lisana getiriyor.
“Hükûmetin bu bahse öncelik vermemesine hiç şaşırmıyorum”
Kadıgil, daha evvel kendisi ve HDP Muş Milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit’in Meclis gündemine getirdiği regl yoksulluğu konusuna hükûmetin öncelik vermemesine ‘hiç şaşırmadığını’ belirerek, “Çünkü bir ‘hükûmet’ tarafınca değil, bayanların hiç bir gerçek muhtaçlığına karşılık veremediği üzere en temel gereksinimlerine dahi kulak tıkayan ataerkil bir sistem ve bu nizamdan utanç duyması gereken yerde gurur duyan bir tek erkek tarafınca yönetiliyoruz” diyor.
“Ped ve tamponun özel kesimin insafına terk edilmemesi gerekiyor”
Kadıgil, ped ve tamponun ‘özel kesimin insafına terk edilmemesi’ gerektiğini belirtiyor:
“Kamu eliyle bu eserleri üretecek fabrikalar açmak hayli sıkıntı olmasa gerek. Hem istihdam yaratırsınız hem tüm bayan ve kız çocuklarının temel bir gereksinimini kaliteli biçimde halka sunarsınız, bu çok mümkün lakin elbette tercih edilmiyor. halbuki bu mamüllerin herkes tarafınca erişilebilir olması temel bir insan hakkıdır. Maddi durumu elvermeyen tüm bayanlar için bu eserler fiyatsız olmalıdır. Okullarda ve cezaevlerinde fiyatsız olmalıdır. Satışında ise vergiler temel düzeye çekilmelidir.”
Cinsel gücü artırmaya yönelik ilaçlardan ve prezervatiflerden alınan verginin yüzde 8 olduğunu hatırlatan Kadıgil, “Bir ülkede her ay kullanmak zorunda olduğum ped ve tampon üzere gereksinimlerim için yüzde 18 vergi ödemek bir bayan olarak benim hududumu bozuyor!” diyor.
“Mahkûmlar eski çarşaf ve kıyafetlerle regl periyodunu geçirmek zorunda kalıyor”
Kadıgil, cezaevideki bayanların hijyenik ped yahut tamponlara erişim konusunda yaşadığı sıkıntılara da vurgu yapıyor:
“Kâğıt mamüllerin de değerlenmesiyle bir arada durumu olmayan mahkûmlar eski çarşaf ve kıyafetlerle regl devrini geçirmek zorunda kaldıklarını anlatıyorlar. Hijyen imkanları kısıtlı cezaevi üzere bir ortamda mahkûmları hijyenik olmayan gereçlerle günü kurtarmaya mecbur bırakmak, cezaevlerindeki insanların sıhhatiyle oynamaktır. Cezaevlerindeki regl olan tüm mahkumların bu gereksinimi devlet tarafınca karşılanmalıdır.”
“Mücadelem, ülkeyi ‘kadınlarımız’ diye konuşmayı beceri sanan erkeklere bırakmamak”
Kadıgil, çoğunluğu adamların oluştuğu Meclis’te bayan sıkıntılarını önceleyen hususların gündeme alınmasını beklemediğini lisana getiriyor:
“Bu niçinle öncelikli uğraşım ülkeyi, ülkeleri yalnızca adamların yönetebileceğini, ‘yönetmesi gerektiğini’ sanan bu hastalıklı nizamı yıkmak ve bayan sorunlarını ‘kadınlarımızzz’ diye konuşmayı beceri sanan adamların iki dudağı ortasına bırakmamak. Lakin bu çabayı verirken bir yandan yapılması gereken fakat yapılmayan işleri de gerek kanun teklifi gerek önerge olarak önlerine koyup elimizden gelen tüm güçle baskı uygulamaya devam etmemiz, kendisine sunulabilecekken sunulmayan imkanları ve kendisinden çalınanları halka ifşa etmemiz gerekiyor.”
Dünyada neler oluyor?
Konuşmamız Gerek Derneği kurucusu Eskitaşçıoğlu, regl tabusunun ve yoksulluğunun dünyanın dört bir yanında yaşanan, karar alıcıların regl olmayan şahıslar olması niçiniyle sıklıkla siyasetler içinde öncelemediği bir sıkıntı olduğunu belirterek dünyada da bu mevzuda harekete geçilen ülkeler olduğunu belirtiyor.
İngiliz kuruluş Action Aid bilgilerine göre;
- Afrika’da 10 kız çocuğundan biri menstrüel eserlere erişimi olmadığı ya da okulda inançlı, pak tuvalet olmadığı için regl devirlerinde eğitime katılamıyor.
- Kenya’da okul çağındaki kızların yüzde 50’sinin menstrüel eserlere erişimi yok.
- Hindistan’da regl olan yaklaşık 355 milyon kişinin yüzde 12’sinin eserlere erişimi yok.
- UNFPA, dünya genelinde 500 milyon kişinin regl yoksulluğu deneyimlediğini söylüyor.
- İskoçya, ülkedeki her yaştan bayana fiyatsız hijyen eserleri sağlayarak “regl yoksulluğunu” bitmiş olduren birinci ülke olmaya hazırlanıyor.
- Almanya, 2020’nin başında hijyenik pedler ve tamponlardaki vergiyi yüzde 19’dan yüzde 7’ye düşürdü. Fransa, İspanya, Polonya ve Avusturya da vergiyi düşüren ülkelerden.
- Kenya, 2011 yılında menstrüel eserlerdeki vergileri sıfırladı. Kenya’yı kısa mühlet ortasında Kanada, Avustralya ve Hindistan takip etti.